Prawo spadkowe - nabycie spadku

W jaki sposób można było dokonać oświadczenie o przyjęciu spadku?

Oświadczenie o przyjęciu spadku (aditio hereditatis): cretio, pro herede gestio oraz nuda voluntas.

Co to było cretio?

Cretio to ustne, formalne, złożone wobec świadków oświadczenie o przyjęciu spadku. Testator z regułu zastrzegał w ciągu ilu dni od powołania ma nastąpić cretio. Po tym okresie następowało wydziedziczenie.

Co to było pro herede gestio?

Było to konkludentne (dorozumiane) oświadczenie woli. Polegało na zajmowaniu się spadkiem w charakterze spadkobiercy np. spłacaniu długów spadkowych.

Co to było nuda voluntas?

Nuda voluntas to proste, nieformalne oświadczenie woli przyjęcia spadku.

Jakie były skutki nabycia spadku?

Wskutek nabycia spadku osoba powołana stawała sie dziedzicem. Wstępowała w ogół praw i obowiązków po zmarłym spadkobiercy. Następowało zlanie się majątku spadkobiercy z majątkiem spadkodawcy.

Co działo się jeżeli spadek był obciążony?

Jeżeli spadek był obciążony mogło to być niekorzystne dla dziedzica, który odpowiadał za długi spadkowe również własnym majątkiem. JEżeli sam spadkobierca miał długi to mogło to być niekorzystne dla wierzycieli.

Jaka ochrona była przewidziana dla dziedzica obciążonego spadku, a jaka dla wierzycieli?

Aby uchronić wierzycieli pretor mógł wprowadzić separatio bonorum (oddzielenie majątków). Aby uchronić spadkobiercę - dobrodziejstwo sporządzenia inwentarza (beneficium inventarii).

Na czym polegało separatio bonorum?

Separatio bonorum polegało na tym, że wierzyciele spadkowi i zapisobiercy mogli wystąpić o traktowanie majątków jako oddzielnych do momentu zaspokojenia ich wierzytelności. Jeżeli pretor zdecydował o separatio bonorum majątek spadkowy otrzymywał kuratora, ktory miał na celu zaspokojenie wierzycieli spadkowych.

Na czym polegało beneficium inventarii?

Beneficium inventarii polegało na tym, że spadkobierca mógł ograniczyć swoją odpowiedzialność za majątek nadmniernie obciążony przez sporządzenie inwentarza spadku. Możliwość tę wprowadził Justynian.

Na czym polegała transmisja?

Transmisja polegala na tym, że w przypadku śmierci powołanego dziedziczenia, który nie zdążył oświadczyć woli o przyjęciu spadku, prawo do takiego oświadczenia przechodziło na jego spadkobierców.

Kiedy opodatkowano spadki?

W 5r. cesarz August wydał stawę lex Iulia de vicesima hereditatum, która ustanawiała, że od spadków i legatów należy zapłacić 5% podatek. Z obowiązku tego zwolnił spadki poniżej 100tys. sesterców, a także przekazywane między rodzicami a dziećmi. Karakalla podniósl podatek do 10%. Podatek od spadków został zniesiony w okresie późnego cesarstwa.

Co to było prawo przyrostu?

Prawo przyrostu czyli ius adcrescendi znajdowało zastosowanie jeżeli jeden ze współdziedziców nie przyjął spadku lub umarł przed jego przyjęciem. Jeżeli w jego miejsce nie wchodził substytut i nie następowała transmisja to jego dział przyrastał pozostałym dziedzicom bez ich wiedzy, a nawet wbrew woli.

Co to było collatio bonorum?

Collatio bonorum to zaliczenie do masy spadkowej. Następowało jeżeli któryś ze zstępnych spadkodawcy nabył za jego życia jakieś korzyści majątkowe.

Kiedy emancypowany syn mógł być dopuszczony do spadku w równej części?

Kiedy swój majątek zaliczył do masy spadkowej (collatio emancipii)

Co to było collatio dotis?

Collatio dotis odnosiło sie do posagu jaki córka otrzymała za życia ojca.

Co to było collatio descendendium?

Był to obowiązek wlicania do masy spadkowej tego co zstępni otrzymali za życia od wstępnego.

Jakie środki przysługiwały dziedzicowi do realizacji uprawnień majątkowych wchodzących w skład spadku?

Dziedzicowi prawa cywilnego przysługiwało hereditatis petitio, a dziedzicowi pretorskiemu interdictum quorum bonorum.

Co to było hereditatis petitio?

Hereditatis petitio była skargą uniwersalna o wydanie spadku skierowano przeciwko temu kto posiadał spadek, a nie był dziedzicem. Powodem był ten, kto uważał się za dziedzica, a pozwanym ten, kto był w posiadaniu majątku spadkowego.

Co to było interdictum quorum bonorum?

Interdictum quorum bonorum to interdykt na podstawie którego pretor udzielał dziedzicowi prawa pretorskiego posiadania rzeczy należących do majątku spadkowego. Dziedzic nabywał te rzyczy na własnośc przez przez zasiedzenie i wkutek tego stać się dziedzicem prawa cywilnego (usucapio pro herede-zasiedzenie za dziedzica, rok)

Co to był spadek leżący?

W okresie między śmiercią spadkodawcy a nabyciem spadku przez dziedzica spadek był traktowany jako rzecz niczyja, był spadkiem leżącym (hereditas iacens). Mógł byc dla niego przyznany kurator (curator hereditatis iacentis). Można było nabyć te rzeczy przez zasiedzenie (usucapio pro herede).