|
Domanda |
Risposta |
|
inizia ad imparare
|
|
Ciężar dowodzenia spoczywa na powodzie
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Właściwym sądem jest sąd pozwanego (powód idzie do sądu pozwanego)
|
|
|
In dubio pro Reo/fisco/tributario inizia ad imparare
|
|
W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego/fiskusa/podatnika
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Niech będzie wysłuchana także druga strona
|
|
|
Ne eat iudex ultra petita partium inizia ad imparare
|
|
Niech sędzia nie wychodzi ponad żądania stron
|
|
|
Confessio est regina probationum inizia ad imparare
|
|
Przyznanie się do winy jest królową dowodu/dowodzenia
|
|
|
Ei incubit probatio, qui dicit, non ei, qui negat inizia ad imparare
|
|
Ciężar dowodzenia spoczywa na tym, kto coś twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
|
|
|
Confessus pro iudicato est inizia ad imparare
|
|
Ten kto przyznał się do winy jest jak osądzony
|
|
|
Reo negante actori incumbit probatio inizia ad imparare
|
|
Gdy pozwany zaprzecza, ciężar dowodzenia spoczywa na powodzie
|
|
|
Excipiendo reus fit actor inizia ad imparare
|
|
Przez podjęcie zarzutu pozwany staje się powodem
|
|
|
Non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta inizia ad imparare
|
|
Argumentów nie należy liczyć, lecz należy je ważyć
|
|
|
Nemo iudex sine actore (est/esse potest) inizia ad imparare
|
|
Nie ma sędziego bez powoda/pozywającego
|
|
|
Nemo iudex idoneus in propria (sua) causa inizia ad imparare
|
|
Nikt nie jest odpowiednim (nie może być) sędzią w (swojej) sprawie
|
|
|
Nemo testis idoneus in propria (sua) causa inizia ad imparare
|
|
Nikt nie może być świadkiem w (swojej) sprawie
|
|
|
Nullo actore nullus iudex inizia ad imparare
|
|
Gdy nie ma powoda, nie ma sędziego
|
|
|
Nemo simul actor et iudex inizia ad imparare
|
|
Nikt nie może równocześnie być powodem i sędzią
|
|
|
Ne bis in idem (procedamus) inizia ad imparare
|
|
Nie procedujmy/ Nie należy procedować dwa razy w tej samej sprawie
|
|
|
Sententia facit ius inter partes – inizia ad imparare
|
|
Wyrok kształtuje prawo między stronami
|
|
|
Lata sententia iudex desinit esse iudex inizia ad imparare
|
|
Po ogłoszeniu wyroku sędzia przestaje być sędzią
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Miejsce określa czynność prawną/działanie prawne
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Czas określa czynność prawną/działanie prawne
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Właściciel odczuwa zdarzenie przypadkowe (ponosi skutki zdarzenia przypadkowego)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Powierzchnia gruntu (nieruchomości, drzewa itp.) przypada gruntowi (Właścicielem nieruchomości jest właściciel gruntu)
|
|
|
Crimen grave non potest esse impunible inizia ad imparare
|
|
Ciężkie przestępstwo nie może być bezkarne
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Jest oszustwem ukrywanie oszustwa
|
|
|
Imperitia culpae adnumeratur inizia ad imparare
|
|
Brak doświadczenia zalicza się do winy (z braku doświadczenia dojdzie do jakiegoś uszczerbku, szkody)
|
|
|
In maleficiis voluntas spectatur, non exitus inizia ad imparare
|
|
W przestępstwach ma się na myśli wolę, a nie wynik
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Kto sprawuje kuratelę nie pozostaje pod kuratelą
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Rzecz mówi sama za siebie
|
|
|
Cogitationis poenam nemo patitur inizia ad imparare
|
|
Nikt nie doznaje kary za myślenie
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ten uczynił, komu przynosi korzyść
|
|
|
Commodum eius esse debet, cuius est periculum inizia ad imparare
|
|
Korzyść powinna być tego, czyje jest niebezpieczeństwo/ kto ponosi ryzyko
|
|
|
Mater semper certa est, pater, quem nuptiae demonstrant inizia ad imparare
|
|
Matka zawsze jest pewna, ojcem jest ten, na kogo wskazuje związek małżeński
|
|
|
Res iudicata pro veritate accipitur/habetur inizia ad imparare
|
|
Rzecz osądzona jest przyjmowana za prawdę
|
|
|
Damnum aut casu fit aut culpa inizia ad imparare
|
|
Szkoda powstaje albo przypadkiem, albo z czyjejś winy
|
|
|
Prohibenda est ira in puniendo inizia ad imparare
|
|
Należy powstrzymać gniew w karaniu (wymierzaniu kary)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Umowy powinny być przestrzegane (dotrzymywane)
|
|
|
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest inizia ad imparare
|
|
Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji w wyniku popełnionego przez siebie przestępstwa
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
Impossibilium Nulla obligatio – Zobowiązanie do rzeczy niemożliwych nie jest żadnym zobowiązaniem inizia ad imparare
|
|
Nulla Impossibilium obligatio - Commitment to the impossible is no obligation
|
|
|
Manifestum non eget probatione (sing.)/Manifesta non egent probatione (plur.) – inizia ad imparare
|
|
To co oczywiste nie wymaga dowodzenia
|
|
|
Clara non sunt interpretanda – inizia ad imparare
|
|
Jasne/Zrozumiałe teksty nie potrzebują interpretacji/wykładni prawa.
|
|
|
Notoria non egent probatione – inizia ad imparare
|
|
Notoria non egent Probation - Facts common / notoryjne known not require proofFakty powszechnie/notoryjne znane nie wymagają dowodu
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Niedbalstwo jest winą (w wyniku niedbalstwa wyrządzamy szkodę)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
skarga, postępowanie, działanie
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
doraźnie, specjalnie w tym celu
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
do rzeczy, do głównej sprawy, do właściwego tematu, bez dygresji
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
inaczej (zwany), w innych okolicznościach, kiedy indziej, w innym czasie
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
gdzie indziej, w innym miejscu
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Matka Żywicielka/Karmicielka (od średniowiecza określenie uniwersytetu)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
życiorys (dosł. bieg życia)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
dla czyjego dobra? W czyim interesie? W jakim celu? Po co?
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
z domu (przy nazwisku zamężnej kobiety)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
od teraz (oznaczenie chwili skuteczności prawnej)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
po fakcie, po czynie (sąd o faktach, oparty na ocenie ich następstw)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
w pełnym składzie, w komplecie, wszyscy razem
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
w środek rzeczy, od razu do rzeczy, do sprawy, od razu do sedna sprawy (przejść)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
w stanie powstawania (dosł. Rodzenia się)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
liczba zamknięta (ograniczona)
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
|
|
|
