Łacina - rozdział 3 - rzymski proces cywilny

postępowanie zwyczajne

ordo iudiciorum privatorum

postępowanie nadzwyczajne

cognitio extra ordinem

proces legisakcyjny

legis actio

proces formułkowy

per formulas

tok postępowania przed urzędnikiem magistraturalnym (pretorem)

in iure

tok postępowania przed sędzią prywatnym

apud iudicem

upoważniała sędziego do nakazania najpierw zwrotu rzeczy a w razie niespelnienia tego warunku zasadzenia pienieznego

formuła arbitraria

Siłę wolno odeprzec sila

Vim vi repellere licet

sadownicwo biskupie

episcopalis audientia

skarga, powództwo

actio

pretor miejski

praetor urbanus

pretor dla peregrynow

praetor peregrinus

specjalne listy osob z osobamu ktore moga zostac wybrani sedziami

album iudicum

decemwirowie majacy roztrzygac procesy

Decemviri stlitibus iudicandis

trybunaly skladajace sie poczatkowo ze 100, pozniej ze 105 czlonkow. Po 3 z kazdej z 35 tribus.

Centumviri

jurysdykcja

iurisdictio

sadownicwo sporne (procesowe)

iurisdictio contentiosa

sadownictwo niesporne (nieprocesowe)

iurisdictio voluntaria

ochrona pozaprocesowa - UDZIELENIE...

in integrum restitutio

delegowani przez pretora w swoim zastepstwie

praefecti iuri dicundo

Kognicja- Ogolne rozpoznanie spornej sprawy przez magistrature lub sedziego poprzez ustalenie okolicznosci faktycznych i prawnych.

cognitio

kazde zbadanie sprawy przez pretora w stadium in iure

cause cognitio

sąd wlasciwy

forum

pretor do spraw o zapisy spadkowe

praetor fideicommissarius

powod idzie za miejscem sadu pozwanego

actor sequitur forum rei

sąd tego miejsca gdzie popełniono delikt

forum delicti commissi

powod

actor

pozwany

reus

sąd miejsca polozenia spornej rzeczy

forum rei sitae

sąd miejsca zawarcia kontraktu

forum contractus

prorogacja sądu

prorogatio fori

osoby podlegajace wladzy ojcowskiej

filii familias

dziecko

infans

chory umyslowo

furiosus

marnotrawca

prodigus

gwarancja pozwanego ze wykona wyrok

cautio iudicatum solvi

zastępca ustanowiony do konkretnego procesu

procurator ad litem

adwokaci

advocati

mowcy sadowi

oratores

pisarze

tabellioni

aby nie bylo postepowania drugi raz w tej samej sprawie

bis de eadem re ne sit actio

uzyskanie pelnej wladzy nad pozwanym

manus iniecto

osoba wystepujaca w imieniu zasadzonego

vindex

forma egzekucji polegajaca na pozasadowym zajeciu rzeczy zasadzonego dla bezpieczenstwa roszczen wierzyciela

legis actio per pignoris capionem

forma postepowania sluzaca do prowadzenia sporu o rzecz lub osobe, ktorych wydania powod domagal sie na podstawie swego prawa bezwzglednego np. wlasnosci

legis actio sacramento in rem

forma postepowania pozwalajaca dochodzic roszczen z wierzytelnosci

legis actio sacramento in personam

oznaczona suma pieniedzy jako rodzaj zakladu

sacramentum

nowy rodzaj postepowania oparty na wladzy pretora

iudicium imperio continens

postepowanie ustawowe

iudicium legitimum

skargi odwolujace sie do dobrej wiary

iudicia bonae fidei

pozwanie

in ius vocatio

stypulacyjne przyrzeczenie stawiennictwa pod rygorem zaplacenia okreslonej kary pienieznej

vadimonium

oznajmienie pozwanemu przez powoda jaka skarge i co zamierza przeciw niemu wytoczyc

editio actionis

zezwolenie na uzycie konkretnej skargi

postulatio actionis

udzielenie powodztwa

actionem dare

odmowa powodztwa

actionem denegare

sadowe uznanie powodztwa

confessio in iure

Uznajacy powodztwo traktowany byl jak zasadzony

Confessus pro iudicato est

Brak obrony lub nieumiejetna obrona

indefensio

zaprzeczenie

nogatio

zarzuty procesowe, ekscepcje

exceptiones

przysiega w procesie

iusiurandum in iure

odmowa skargi

denegatio actionis

ugoda

transactio

akt koncowy konczacy postepowanie in iure

litis conteststio

gotowa pisemna formulka precyzujaca spor

edere iudicium

przyjecie formulki precyzujacej spor

accipere iudicium

'wszelkie zasadzenie powinno byc pieniezne'

Omnis condemnatio pecunaria esse debet

'Nalezy wysluchac obu stron'

Audiatur et altera pars

ciężar dowodu

onus probandi

'Ciezar przeprowadzenia dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi a nie na tym co zaprzecza'

Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat

'Na powodzie lezy ciezar dowodzenia'

Actori incumbit probatio

Reus excipiendo fit actor

pozwany przez zarzut procesowy staje sie powodem

wyrok

sententia

stwierdzenie przez sedziego ze sprawa nie jest mu dostatecznie jasna

non liquet

skarga o ustalenie (prejudycjalna)

actio preiudicialis

ustalenie ostatecznego stanu prawnego miedzy stronami

ius facit inter partes

'Prawomocny wyrok przyjmuje sie za prawde'

Res iudicata pro veritate accipitur

powaga sprawy osądzonej

res iudicata

zarzut sprawy juz raz osądzonej

exceptio rei iudicatae

egzakucja majatkowa

venditio bonorum

nabywca majatku dluznika

bonorum emptor

sprzedaje licytacyjnie majatek dluznika

magister bonorum

ogloszenie upadlosci majatkowej

cessio bonorum

domaganie sie pozostawienia srodkow majatkowych niezbednych do zycia

beneficjum competentiae

Część formulki procesowej informujaca o podstawie i tresci zadania powoda

intentio

intentio ściśle oznaczona

intentio certa

intentio oparta na prawie cywilnym

intentio in factum concepta

czesc formulki zawierajaca dodatkowe wyjasnienia powoda

demonstratio

Czesc formulki upawazniajaca powoda do zasadzenia pozwanego, w przeciwnym razie do uwolnienia go

condemnatio

tylko w skargach dzialowych: czesc formulki upowazniajaca sedziego do podzialu

audiodicato

Klauzula ograniczajaca zadanie powoda ochrony przed konsumpcja calej skargi.

praescriptio pro actore

Klauzula zmierzajaca do ograniczenia badania sprawy w interesie pozwanego

praescriptio pro reo

zarzut procesowy podstepu

exceptio doli generalis

zarzut procesowy podstepu uzyty przy dokonaniu konkretnej czynnosci prawnej poprzez celowe wprowadzenie osoby dokonujacej czynnosci w blad

exceptio doli specialis

skarga wynikajaca z wierzytelnosci

actio in personam

skarga wynikajaca ze swojego prawa

actio in rem

prawa przedmiotowe bezwzgledne (skuteczne wobec wszystkich)

erga omnes

prawa przedmiotowe wzgledne (skuteczne wobec oznaczonych osob)

inter partes

skargi mogace bys skierowane nie tylko przeciw oznaczonemu dluznikowi ale i przeciw osobie trzeciej, o ile pozostaje ona w okreslonym zwiazku z roszczeniem powoda

actiones in rem scriptae

Skarga przy ktorej powod opiera sie na okreslonym fakcie wymienionym w intentio

actiones in factum

przypadki pokrewne

per analogiam

skarga odnoszaca sie do przypadkow pokrewnych

actio utilis

skarga normalna

actio directa

skarga przy ktorej pretor wprowadzal do formulki fikcje istnienia pewnego stanu lub spelnienia pewnego wymagania w tym celu by sedzia przyjal te fikcje jako jedna z przeslanek wyroku

actiones ficticiae

udzielenie skargi peregrynowi fingujac ze jest on obywatelem rzymskim

"si civis Romanus esset"

pretorski spadkobierca

bonorum possessor

cywilny dziedzic

heres

skargfa scislego prawa

actiones stricti iuris

zarzut podstepu

exceptio doli

skarga dobrej wiary

bonae fidei

polecenie dzialania zgodnie z dobra wiara

ex fide bona

czynnosci prawne, formalistyczne

negotia stricti iuris

czynnosci ktorych specyfika byla moznosc swobodnego uwzglednienia wszystkich okolicznosci danej czynnosci prawnej celem realizacji wymagan slusznosci w obrocie.

negotia bonae fidei

skarga cywilna sluzaca do dochodzenia roszczen z zobowiazan

condictio stricti iuris

skarga cywilna skierowana na zaplate oznaczonej sumy pienieznej

conditio certae pecuniae

skarga cywilna skierowana na wydanie okreslonej rzeczy

conditio certae rei

skarga skierowana na nieokreslone swiadczenie

incertum

skargi reipersekutoryjne- skargi z zobowiazan deliktowych, gdy zadanie powoda skierowany bylo tylko na swiadczenie, ewentualnie uzyskanie odszkodowania

actiones rei persecutoriae

skargi z zobowiazan deliktowych skierowane na zaplacenie kary

actiones poenales

skargi z zobowiazac deliktowych skierowane na uzyskanie odszkodowania i zaplacenie kary pienieznej

actiones mixtae

skargi umozliwiajace unikniecie pozwanemu komendacji pienieznej

actiones arbitrariae

dekret zarzadzony przez pretora badz namiestnika prowincji

missio in possessionem

dekret namiestnika prowncji lub pretory wprowadzajacy osobe w posiadanie rzeczy w celu przymuszenia jej do okreslonego dzialania

missio in rem

dekret namiestnika prowncji lub pretory wprowadzajacy osobe w posiadanie calego majatku w celu przymuszenia jej do okreslonego dzialania

missio in bona

interdykt nakacujacy okazanie dziecka podlegajacego wladzy ojcowskiej, a przetrzymywanego przez nieuprawniona osobe

interdictum de liberis exhibendis

interdykt zakazujacy uzycia sily

interdictum vim fieri veto

interdykt sluzacy do ochrony niewadliwego posiadania

interdictum uti possidetis

interdykt dotyczacy jednej strony

interdicta simplicia

interdykt dotyczacy obydwu stron

interdictia duplicia

przywrocenie do stanu pierwotnego

restitutio in integrum

groźba

vis ac metus

urzednicy cesarscy

praefectus urbi

namiestnik prowincji

praeses provinciae

wikariusze

vicarii

prefekt pretorianow

prefectus praetorio

doradcy

consilia

osoba prywatna

iudex unus

pisemna zapowiedz powoda wystapienia przeciw pozwanemu

litis denuntiatio

pismo zawierajace rzadanie powoda

libellus conventionis

rzadanie powoda przedstawianie na rozprawie

narratio

zarzuty przedstawiane przez pozwanego

contradictio

roszczenie powoda

confessio

przysiega nie prowadzenia procesu z pieniactwa i dla szykany przeciwnika

iusiurandum calumniae

osobne zaskarzenie decyzji o odrzuceniu

supplicatio

zmiana wyroku na niekorzysc strony apelujacej

reformatio in peius

rozpatrzenie sprawy przed sadem cesarskim bez ponownego postepowania, a jedynie na podstawie sprawozdania sadu pierwszej instancji, pisemnych apelacji stron oraz akt sprawy

appelatio more consultationis

urzednik

exsecutor

'zastaw wziety z uwagi na wyrok'

pignus ex causa iudicati captum

sprzedaz poszczegolnych czesci majatku dluznika az do splacenia dlugow

distractio bonorum

mozliwosc ogloszenia upadlosci przez dluznika

cessio bonorum