Prawo epoki niewolnictwa - uwagi ogólne

Dlaczego pojawiły się pierwsze normy prawne?

Pierwsze normy prawne pojawily się, aby utrwalić własność prywatną właścicieli niewolników nad niewolnikami. W prawie publicznym niewolnicy nie mieli żadnych praw, w prawie prywatnym prawie we wszystkich systemach traktowani byli jak rzecz.

Jak przedstawiała się zasada równości wobec prawa?

Zasada równości wobec prawa nieistniała nie tylko w rozróżnieniu na wolnych i niewolników, ale także w samej warstwie ludzi wolnych. O zakresie praw decydowało pochodzenie społeczne, stan majątkowy, płeć, wyznanie, obywatelstwo i wiele innych czynników. Widoczne były ograniczenia w prawie publicznym, szczególnie w prawie karnym, w ktorym za te same przestępstwa wymierzano rożne kary. W prawie prywatnym nierówność wobec prawa znajdowała wyraz w ograniczeniu pełnej zdolności prawnej i zdolności do

Z czego wyrastały prawa epoki niewolnictwa?

Prawa epoki niewolnictwa wyrastały na gruncie praw zwyczajowych. Tam, gdzie władza była dostatecznie silna prawo zwyczajowe przechodziło w prawo stanowione. Systemy starożytne bardzo różniły się między sobą. Różnice wynikały z innych poziomów rozwoju stosunków społeczno-gospodarczych i formy państwa.

Wymień trzy "obszary" prawa starożytnego.

Prawo despotii wschodnich, prawo greckie i prawo rzymskie.

Omów charakterystyczne cechy praw despotii wschodnich.

Despotie wschodnie obejmowały bardzo duże terytoria dlatego prawo służyło tam przede wszystkim gospodarce opartej na eksploatacji ziemi i handlu. Cechowała je duża surowość (prawo talionu, kara śmierci za małe przewinienia). Prawa te miały często charakter sakralny ponieważ władca, który je ustanawiał był traktowany jak bóstwo. Wiedzę o prawie despotii wschodnich czerpie się z odnalezionych podczas wykopalisk tabliczek glianianych i papirusów. Orientaliści podchodza jednak do tych źródeł ostrożn

Co to są iuris cogentis a co iuris dispositivi?

Iuris cogentis to normy bezwzględnie obowiązujące. Ich zastosowanie nie może być wyłączone lub ograniczone wolą stron. Iuris dispositivi to normy względnie obowiązujące. Ich zastosowanie może być wyłączone lub ograniczone wolą stron.

Dlaczego Starożytny Wschód uznaje się za obszar o wysokiej kulturze prawnej?

Prawa straożytnych despotii były tworzone bardzo dawno. To właśnie ze względu na czas w jakim powstaje uznaje się je za oznakę wysokiego rozwoju. Wiele rozwiązań tam wypracowanych zostało przejęte przez prawo greckie, a w zmienionej formie przez współczesne prawo.

Omów charakter prawa greckiego.

Gospodarka grecka opierala sie na żelgludze i handlu. Prawo greckie charakteryzował partykularyzm toteż poprawniej jest mówić o prawach greckich. Każda polis miała swoje prawo. W polis władza nie należała do jednej osoby, ale do ogółu wolnych obywateli. Najbardziej rozwinięte było prawo attyckie, w którym daje się zauwazyć próby wprowadzenia konstrukcji teoretycznych. W reszcie polis unormowań takich brakowało. Pod tym względem prawo greckie było zbliżone do państw Starożytnego Wschodu.

Omów charakter prawa rzymskiego.

Prawo rzymskie wyrożniało się tle innych praw antycznych. Przez długi czas uznawano je za prawo uniwersalne dla całego świata starożytnego. Okazało się to zalożeniem błednym. Prawo rzymskie początkowo było prawem małego miasta, potem rozwijało się i ulegało wpływom wewnętrznym. Nie było podobne do żadnego ze znanych praw starożytnych.

Na czym polega geniusz prawniczy staroożytnych Rzymian?

Starożytnie Rzymianie jako pierwsi rozdzielili normy świeckie od norm sakralnych. Wypracowali konstrukcje teoretyczne, za pomocą ktorych przy zastosowaniu pewnych reguł interpretacyjnych mozna było regulować całość życia społeczno-gospodarczego. Rzymski sędzia wydając wyrok stosował prawo, a nie jak to było w innych prawach antycznych dopiero je tworzył. Prawo rzymskie tworzylo zwarty system oparty na ideach i zasadach ogólnych. Wraz z upadkiem cesarstwa rzyskiego zapomniano również o prawie rzy