Związki wielofunkcyjne

związki optycznie czynne

związki skręcające płaszczyznę światła spolaryzowanego

węgliel asymetryczny

atom węgla połączony z czterema różnymi podstawnikami

enancjomery

cząsteczki chiralne (optycznie czynne) występujące w postaci dwóch odmian przestrzennych będących swoimi odbiciali lustrzanymi; są to izomery

związki chiralne

związki, których "odbicia lustrzane" nie są identyczne, a jedynie symetryczne

distereoizomery

izomery, optycznie czynne, nie będące względem siebie odbiciami lustrzanymi

mieszanina racemiczna

równomolowa mieszanina enancjomerów danego związku, która nie skręca płaszczyzny światła spolaryzowanego

cukry

związki wielofunkcyjne - zawierają dwie grupy funkcyjne - aldehydową lub ketonową oraz grupy hydroksylowe

podział cukrów

cukry proste, cukry złożone (dwucukry, polisacharydy)

cukry proste

cukry składające się z jednej kilkuwęglowej cząsteczki np. glukoza, fruktoza

disacharydy

cukry złożone z dwóch cząsteczek cukrów prostych, połączonych wiązaniem glikozydowym np. maltoza, laktoza, celobioza, sacharoza

polisacharydy

cukry złożone z setek cząsteczek cukrów prostych, połączonych wiązaniami glikozydowymi np. skrobia, celuloza, chityna, glikogen

aldozy

cząsteczki cukrów prostych posiadające grupę aldehydową, cząsteczki łańcuchowe

ketozy

cząsteczki cukrów prostych posiadające w swojej budowie grupę karbonylową

trioza

cząsteczki cukrów prostych złożone z trzech atomów węgla

pentoza

cząsteczki cukrów prostych złożone z pięciu atomów węgla, np. ryboza lub deoksyryboza

heksoza

cząsteczki cukrów prostych złożone z sześciu atomów węgla, np. glukoza, fruktoza, mannoza, galaktoza

glukoza

cukier prosty, najbardziej rozpowszechniony na świecie, powstaje w procesie fotosyntezy, składnik dwucukrów i cukrów złożonych, aldoza

fruktoza

cukier prosty, ketoza, jeden z najsłodszych cukrów, występuje w miodzie i słodkich owocach, wchodzi w skład sacharozy

wiązanie glikozydowe

wiązania występujące między cząsteczkami cukrów prostych w dwucukrach i wielocukrach; w wiązaniach tych biorą udział anomeryczne grupy -OH jednej cząsteczki oraz dowolna grupa -OH innej cząsteczki cukru prostego

skrobia

wielocukier, materiał zapasowy roślin, zbudowany z amylopektyny i amylozy

glikogen

wielocukier podobny do skrobii, z większą ilością rozgałęzień, materiał zapasowy zwierząt występujący w wątrobie lub mięśniach

chityna

wielcukier budujący pancerzyki owadów, skorupiaków itp.

celuloza

wielocukier występujący w ścianach komórkowych komórek roślin; zbudowany z setek reszt glukozowych; błonnik

aminokwasy

związki, które w swojej cząsteczce zawierają grupę karboksylową i aminową.

aminokwasy egzogenne

aminokwasy, które nie powstają w organizmach żywych, tylko muszą być dostarczane do organizmu z pokarmem

aminokwasy endogenne

aminokwasy, które powstają w organizmach żywych

białka

związki wielkocząsteczkowe zbudowane z aminokwasów

denaturacja

trwałe zniszczenie struktury białka pod wpływem temperatury lub stężonych kwasów, zasad i soli itp.

wysalanie białek

nietrwałe odkształcenie struktury białkowej po dodaniu do roztworu białka soli amonowych; następuje odciągnięcie wody od cząsteczek białkowych; po dodaniu wody do roztworu, struktura zostaje odbudowana

jon obojnaczy

twór powstający na skutek oddysocjowania kationu wodoru od grupy karboksylowej i przyłączenia jej do grupy aminowej tego samego aminokwasu; powstaje w tzw. punkcie izoelektrycznym aminokwasu

próba ksantoproteinowa

metoda wykrywania białka za pomocą kwasu azotowego(V), białko przyjmuje żółte zabarwienie (metoda wykrywa aminokwasy aromatyczne)

próba biuretowa

to działanie na białko roztworem siarczanu(VI) miedzi w obecności zasady sodowej, białko barwi się na kolor ciemnoniebieski (metoda wykrywa wiązania peptydowe)