Leki układu pokarmowego

Leki z wyboru w chorobie wrzodowej

pochodne benzimidazolu (blokery pompy protonowej)

Metabolizm blokerów pompy protonowej - do substanci czynnej

Po przejściu przez żołądek (tabletki powlekane) są reabsorbowane w jelicie cienkim i za pośrednictwem krwi dostarczane do kanalików komórek okładzinowych; w środowisku kwaśnym przekształcają się do związków czynnych (proleki): sulfenamidów

Jak działają blokery pompy protonowej?

hamują przyłączanie ATP do enzymu i defosforylację zależną od K; wiążą się NIEODWRACALNIE (czas działania 1-3 dni)

Wpływ inhibitorów pompy protonowej na H. pylori

wzrost pH ułatwia eradykację bakterii

Czy inhibitory pompy protonowej można stosować w przypadku krwawiących wrzodów?

tak, bo w środowisku o wyższym pH trombocyty łatwiej agregują

Biodostępność omeprazolu

zwiększa się z czasem (nie dotyczy to innych leków z grupy) ze względu na wysycenie metabolizmu pierwszego przejścia

Metabolizm blokerów pompy protonowej - do wydalenia

są metabolizowane w wątrobie (CYP2C19 i w mniejszym stopniu CYP3A); wydalane przez nerki

Interakcje blokerów pompy protonowej

ze wzg. na metabolizm przez CYP2C19 i 3A: interakcja z warfaryną, diazepamem i fenytoiną; hamują wchłanianie wit. B12 i ketokonazolu, zwiększają resprpcję digoksyny; ich metabolizm pobudzają makrolidy (i odwrotnie)

Działania niepożądane inhibitorów pompy protonowej

dolegliwości żoł-jel, zawroty głowy, nudności, bóle głowy, wzrost st. transaminaz, wykwity skórne; po podaniu pozajelitowym: zab. wzroku i słuchu

Przeciwwskazania do stosowania IPP

zaburzenia funkcji wątroby

Grupy leków stosowane w chorobie wrzodowej

IPP, antagoniści rec. H2, leki neutralizujące, sukralfat, pochodne PGE, parasympatykolityki, związki bizmutu

Działanie inhibitorów rec. histaminowych H2

obniżają spoczynkowe i indukowane histaminą wydzielanie HCl; zmniejszają też wydzielanie indukowane n. błędnym i gastryną

Końcówka nazw antagonistów H2

-tydyna

Kliniczne efekty działania antagonistów H2

zmniejszają dolegliwości bólowe i przyspieszają gojenie wrzodów

Leki drugiego wyboru w leczeniu choroby wrzodowej

antagoniści H2; mniej skuteczne niż IPP, ale nie blokują zupełnie wydzielania kwasu, więc nie nieszczą bariery przeciwbakteryjnej

Zastosowanie antagonistów rec. H2

leczenie choroby wrzodowej, zapobieganie nawrotom (w obu przypadkach skuteczniejsze są IPP); wlewy dużych dawek w leczeniu wrzodu stresowego

Działania niepożądane antagonistów rec H2

bóle głowy, zawroty głowy, nudności, biegunki lub zaparcia, ZABURZENIA SMAKU (cymetydyna), bóle stawów i mięśni, wzrost st. transaminaz

Działania niepożądane cymetydyny

zaburzenia smaku, DZIAŁANIE ANTYANDROGENNE (zab. potencji, ginekomastia, oligospermia); w pacjentów w podeszłym wieku / z zaburzeniami wątroby i nerek - zamroczenia, halucynacje

Przeciwwskazania do stosowania antagonistów H2

brak (ostrożnie w ciąży i okresie karmienia)

Interakcje antagonistów rec. H2

gł. cymetydyna: hamowanie P-450 (nasilenie działania benzodiazepin, leków przeciwzakrzepowych, lidokainy, fenytoiny, teofiliny, nasilone działania niepożądane trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych)

Jakie związku stosuje się do neutralizowania HCl?

związki magnezu i glinu (tlenki, wodorotlenki, siarczany, węglany, etc.), węglan wapnia, wodorowęglan sodu

Przyjmowanie leków neutralizującyh HCl

1-3h po posiłku, przed udaniem się na spoczynek i ew. w razie potrzeby; nie powinny być przyjmowane z innymi lekami (utrudniają wchłanianie)

Działania niepożądane leków neutralizujących HCl

w niewydolności nerek długotrwałe podawanie związków Mg moze prowadzić do hipermagnezemii, a związków glinu: do encefalopatii; jony Mg mogą powodować biegunki, a Al: zaparcia; przyjmowanie glinu może prowadzić do niedoboru fosforanów (osteoporoza)

Zastosowanie wodorotlenku glinu

środek zobojętniający HCl; środek wiążący fosforany w ich podwyższonym stężeniu u chorych na niewydolność nerek (z solami wapnia i saweramelem)

Czym grozi długotrwałe przyjmowanie siarczanu glinowo-magnezowego?

tworzeniem krzemianowych kamieni nerkowych

Czym grozi długotrwałe przyjmowanie węglanu wapnia?

hiperkalcemią, odkaładaniem wapnia w tkankach (nefrokalcynoza), zaparcia, nasilenie wydzielania HCl przez jony Ca

Sukralfat - działanie

zasadowa sól glinowa; tworzy na powierchni wrzodu kompleksowe połączenia z zasadowymi białkami, tworząc warstwę ochronną; zwiększa syntezę prostaglandyn

Działania niepożądane sukralfatu

zaparcia

Przeciwwskazania do stosowania sukralfatu

mocno ograniczona funkcja nerek (długotrwała resorpcja jonów glinu może spowodować encefalopatię)

Mizoprostol

pochodna PGE stosowana w leczeniu choroby wrzodowej; oddziałując na rec. EP3 kom. okładzinowych hamuje wydzielanie HCl; aktywizuje czynniki osłonowe

Farmakokinetyka mizoprostolu

po podaniu doustnym szybko resorbowany i biotransformowany do akt.kw. mizoprostolowego; wydalany przez nerki

Jak stosujemy mizoprostol?

ze względu na działania niepożądane stosuje się go z NLPZ

Działania niepożądane mizoprostolu

częste: biegunki, bóle brzucha, mdłości, ból głowy, odrętwienie, rzadko zaburzenia menstruacji

U kogo nie stosujemy mizoprostolu?

kobiety w ciąży (ryzyko skurczu macicy i poronienia), chorzy na zapalenia jelit

Parasympatykolityki stosowane w chorobie wrzodowej

hamują wybiórczo receptor M1: pirenzepina

Działanie pirenzepiny

Przez hamowanie receptora M1 hamuje sekrecję HCl i pepsynogenu

Farmakokinetyka pirenzepiny

podawana doustnie wchłania się w 30%; wydalana gł. w postaci niezmienionej z moczem i kałem

Działania niepożądane pirenzepiny

jak innych leków cholinolitycznych, ale słabsze

Związki bizmutu w leczeniu choroby wrzodowej

działają osłonowo na błonę śluzową i wiążą kw. żółciowe, niszczą H. pylori (stosowane w połączeniu z antybiotykami)

Działania niepożądane związków bizmutu

nudności, wymioty, barwienieni kału na czarny; istneje ryzyko zatrucia (encefalopatia, osteodystrofia)

Przeciwwskazania do stosowania soli bizmutu

ciąża, karmienie, niewydolność nerek

Interakcje związków bizmutu

hamują wchłanianie tetracyklin

Leki stosowany w terapii otyłości

orlistat; inhibitor lipaz żołądkowo-jelitowych hamujący rozkład TAG, a przez to ich wchłanianie; przyjmować bezp. przed, podczas lub do 1h po głównym posiłku

Przeciwwskazania do stosowania orlistatu

zespoły złego wchłaniania, zastój żółci

Interakcje orlistatu

przy jednoczesnym przyjmowaniu leków hamujących krzepnięcie należy kontrolować INR

Leki stosowane w kolce żółciowej

parasympatykolityki (np. bromek N-butyloskopolaminy), muskulotropowe i neurotropowo-muskulotropowe leki spazmolityczne (alkaloidy izochinolinowe (opioidowe): papaweryna, hymekromon, oksybutynina), r-r MgSO4, r-r sorbitolu(pobudzają opróżnianie pęcherzyka)

Leki żółciotwórcze

kwasy żółciowe (żółć wołowa, kw. dehydrocholowy), febuprol; stosowane w zaleganiu złogów piasku żółciowego

Przeciwwskazania do stosowania leków żółciotwórczych

Przeciwwskazania do stosowania leków żółciotwórczychostre zapalenie wątroby, ropień pęcherzyka żółciowego, mechaniczna niedrożność dróg żółciowych

Substancja o działaniu żółciotwórczym I żółciopędnym

hymekromon (grupa papaweryny)

Leki rozpuszczające złogi żółciowe

kwas chenodezoksycholowy, kw. urodezoksycholowy (hamują wydż. cholesterolu do żółci, synteze cholesterolu i jego resorpcję jelitową)

Przeciwwskazania do stosowania kw. chenodezoksycholowego i urodezoksycholowego

choroby zapalne dróg żółciowych, niedrożność przewodu żółciowego wspólnego lub pęcherzyka, zaburzenia czynności wątroby i nerek, częste kolki, ciąża

Leki ograniczające wchłanianie kw. chenodezoksycholowego i ursodezoksycholowego

cholestryamina, leki zaw. Al

Leczenie colitis ulcerosa

lekami z pierwszego wyboru zą aminosalicylany (MESALAZYNA, sulfasalazyna, olsalazyna), w zaawansowanym lub piorunującym dodatkowo GKS (doustnie, pozajelitowo), a gdy to nei działa: immunosupresja (cyklosporyna, takrolimus i.v.; potem azatiopryna lub 6-MP)

Jak podawane są aminosalicylany w CU?

aby nie wchłonęły się z przewodu pok.: tabletki powlekane, czopki, wlekwi doodbytnicze, pianki, kowalencyjnie powiązane z innym związkiem (sulfa- i olsalazyna)

Działania niepożądane aminosalicylanów

biegunka, bóle i zawroty głowy, zwiększone st. transaminaz, methemoglobinemia, rekacje nadwrazliwości, sulfasalazyna: jak sulfonamidy, oligospermia, agranulocytoza

Leczenie choroby Crohna

lekkie rzuty: mesalazyna (mała skuteczność), budezonid i inne GKS; przy częstych rzutach GKS + azatiopryna lub 6-merkaptopuryna; bardzo ciężekie rzuty: GKS + mezlocylina/metronidazol/cyprofloksacyna; ew. metotreksat; biol: infliksimab

Pęczniejące środki rpzeczyszczające

siemię lniane, babka jajowata, otręby pszenne, bazoryna; dodatkowo sprzyjają obiżeniu st. cholesterolu we krwi

Osmotyczne środki przeczyszczające

solne (siarczan Mg, Na, fosforan Na, cytrynian Na; mogą powodować retencję płynów i nadciśnienie), mannitol, sorbitol, laktitol, cukry (laktoza, laktuloza; prod. ich rozkładu: kw. octowy, mlekowy, masłowy, propionowy pob. perystaltykę), polietylenoglikol

Leki przeczyszczające hamujące resorpcję

blokują Na/K ATPazę: olej rycynowy (skuteczny i pozbawiony działań niepożądanych), glikozydy antrachinowe (aloes, kora kruszyny, szakłak pospolity, strączyniec, rzewień; tzw. emodyny; mocz przybiera ciemny kolor; nie stosować w ciąży)

Syntetyczne leki przeczyszczające: difenole

Syntetyczne leki przeczyszczające: difenolebisakodyl i pikosiarczan sodu; proleki (metab. w wątrobie - krążenie wątr-jel); działają po 10h (doustnie) lub 30-60 min (doodbytniczo)

Środki ułatwiajace pasaż mas kałowych

dokuzan sodu (związek powierzchniowo czynny, dobrze tolerowany), parafina płynna (ryzyko hipowitaminozy, zab. trawienia, rekacji na ciało obce)

Substancje wpływające na odruch defekacji

glicerol i sorbit; pobudzają odruch defekacji; zalecane u niemowląt i małych dzieci

Leki przeczyszczające: antagoniści rec. opioidowych

alwimopan; selektywny wobec rec. mi; leczenie zaparć spowodowanych opioidami i pooperacyjnych

Leki przeciwbiegunkowe

środki adsorpcyjne (węgiel), ściągające (garbniki), liofilizowane (Saccharomyces), drożdże (hamują wiązanie toksyn do ściany jelita), ponadto opioidy (loperamid), leki przeciwzakaźne