Komórka i tkanki

5  2    78 schede    pani truskawka
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
komórka
inizia ad imparare
podstawowy element strukturalny i czynnościowy organizmów. Może stanowić samodzielny organizm.
makroelementy
inizia ad imparare
pierwiastki niezbędne do życia, mające nakwiększy udział w budowie organizmu (powyżej 0,01% suchej masy każdy; łacznie ponad 99% całkowitej masy organizmu). Uczestniczą w budowie związków organicznych np. węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor
mikroelementy
inizia ad imparare
pierwistki których udział w budowie organizmu jest nieznaczny (poniżej 0,01% suchej masy organizmów) czasem wręcz śladowy, ale sa one nieodzowne.
aminokwasy
inizia ad imparare
podstawowe związki budujące białka.
aminokwasy egzogenne
inizia ad imparare
aminokwasy których organizm nie potrafi samodzielnie wytwarzać, musi je dostarczać razem z pokarmem.
aminokwasy endogenne
inizia ad imparare
aminokwasy które organizm sam wytwarza z dostepnych związków i pierwiastków w wątrobie.
wiązanie peptydowe
inizia ad imparare
wiązanie łączące ze soba dwa aminokwasy w białku.
funkcje białek
inizia ad imparare
budulcowa, katalityczna, transportowa, regulatorowa, odpornościowa
rodzaje białek
inizia ad imparare
proste, złozone (chromoproteiny, nukleoproteiny, fosfoproteiny, metaloproteiny, glikoproteiny, lipoproteiny)
chromoproteiny
inizia ad imparare
rodzaj białek połączonych z barwnikami np. hem w hemoglobinie.
nukleoproteiny
inizia ad imparare
białka połączone z kwasami nukleinowymi.
fosfoproteiny
inizia ad imparare
białka połączone z reszta kwasu fosforowego.
metaloproteiny
inizia ad imparare
białka połączone z metalami.
glikoproteiny
inizia ad imparare
białka w połączeniu z cukrami.
lipoproteiny
inizia ad imparare
białka połączone z tłuszczami.
cukrowce
inizia ad imparare
grupa związków organicznych o znacznym stopniu zróżnicowania. Zbudowane z węgla, wodoru i tlenu. Związki mające budowę łańcuchową lub pierścieniową. W swojej cząsteczce posiadają liczne grupy hydroksylowe ialdehydowa lub ketonowa (aldoza, ketoza)
monosacharydy
inizia ad imparare
cukry proste, zbudowane z 3 do 7 atomów węgla, posiadają jedną grupę aldehydowa lub ketonowa, do innych wegli dołączone są grupy hydroksylowe. Występują w formie pierścieniowej lub łańcuchowej.
dwucukry
inizia ad imparare
disacharydy, powstają przez połączenie dwóch cząsteczek cukrów prostych
oligosacharydy
inizia ad imparare
zbudowane z 3 do 10 cząsteczek cukrów prostych, głównie występują u roślin
polisacharydy
inizia ad imparare
polimery o budowie łańcuchowej prostej lub rozgałęzionej, nierozpuszczalne w wodzie.
tłuszcze
inizia ad imparare
nierozpuszczalne związki organiczne w wodzie, estry wyższych kwasów tłuszczowych i gliceryny.
tłuszcze nasycone
inizia ad imparare
tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, nasycone, o stałej konsystencji wyjątek tran rybi
tłuszcze roślinne
inizia ad imparare
tłuszcze pochodzenia roślinnego, oleje (wyjątek masło kakaowe), tłuszcze nienasycone.
kwasy nukleinowe
inizia ad imparare
polimery zbudowane z nukleotydów, DNA i RNA
plazmatyczne składniki komórki
inizia ad imparare
części żywe komórki, błona komórkowa, cytozol, jądro komórkowe, mitochondria, lizosomy, aparat Golgiego, plastydy, siateczka sródplazmatyczna, błona otaczająca wodniczkę.
nieplazmatyczne
inizia ad imparare
płyn zawarty w wakuoli, ściana komórkowa.
błona komórkowa
inizia ad imparare
struktóra otaczająca komórkę, zbudowana z białek i tłuszczy (podwójna warstwa)
cytoplazma
inizia ad imparare
płynna faza komórki, koloid, woda a w niej rozpuszczone białka, tłuszcze, cukry, sole mineralne i inne substancje.
jądro komórkowe
inizia ad imparare
największa struktura komórkowa, zawiera materiał genetyczny i przekazuje go komórkom potomnym.
rybosomy
inizia ad imparare
twory zbudowane z białek i RNA, składają się z dwóch podjednostek małej i dużej.
siateczka śródplazmatyczna
inizia ad imparare
retikulum endoplazmatyczne, zestaw błon wewnętrznych, dzielących komórkę na komory, cysterny, kanały itp. Dzielimy na retikulum szorstkie i gładkie. (retikulum szorstkie z rybosomami, gładkie bez rybosomów), sprawia że w komórce obok siebie mogą przebiegać dwa przeciwstawne procesy.
aparat Golgiego
inizia ad imparare
twór błoniasty, wygląda jak stos odwróconych talerzyków, modyfikuje, sortuje, pakuje i przekazuje związki chemiczne, głównie białka i lipidy.
lizosomy
inizia ad imparare
małe kuliste pęcherzyki, zawierają enzymy trawienne, odpowiadają za wewnątrzkomórkowe trawienie materiału popbranego w drodze fagocytozy lub pinocytozy.
ściana komórkowa
inizia ad imparare
martwa ściana komórki, występuje tylku u roślin, zbudowana z celulozy. Ochrania komórkę i nadaje jej kształt.
wakuola
inizia ad imparare
wodniczka, mniejsze lub większe pęcherzyki oddzielone od cytoplazmy błoną wakuolarną (u roślin nazywa się tonoplastem), utrzymuje odpowiednie uwodnienie komórki, gromadzi metabolity i substancje toksyczne.
mitochondrium
inizia ad imparare
półautonomiczne organellum błoniaste. Zbudowane z podwójnej błony. Zawiera DNA i rybosomy. Wytwarza energię w postaci ATP w procesie oddychania komórkowego.
plastydy
inizia ad imparare
półautonomiczne twory błoniaste, występują tylko u roślin, zawierają DNA, zbudowane z podwójnej błony. Błona wewnętrzna tworzy tylakoidy. Zawierają barwnik fotosyntetyczny np. chlorofil. Przeprowadzają proces fotosyntezy.
peroksysomy
inizia ad imparare
kuliste ciałka, otoczone pojedynczą błoną. Rozkładaja nadtlenek wodoru, zachodzą w nich reakcje utleniania z udziałem cząsteczkowego tlenu.
cytoszkielet
inizia ad imparare
sieć włókienek białkowych (filamentów aktynowych i pośrednich) i mikrorureczek (mikrotubul zbudowanych z tubuliny)
osmoza
inizia ad imparare
przenikanie cząsteczek wody przez błony półprzepuszczalne ze środowiska o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężęniu.
transport aktywny
inizia ad imparare
transport substancji wbrew gradientowi stężeń, wymaga energii z ATP.
transport bierny wspomagany
inizia ad imparare
zachodzi przez białkowe kanały błonowe, które sa swoiste dla pewnych jonów; komórka otwiera kanały w zależności od potrzeb.
metabolizm
inizia ad imparare
to całość przemian materii, całokształt reakcji chemicznych i towarzyszących im przemian energi w organizmie.
katabolizm
inizia ad imparare
reakcje rozkładu złożonych zwiąków organicznych na związki prostsze.
anabolizm
inizia ad imparare
reakcje syntezy związków złożonych, budulcowych, energetycznych i zapasowych.
enzymy
inizia ad imparare
białka o charakterze regulatorowym, biokatalizatory, zwiększają szybkość reakcji zachodzących w organizmie, obniżają energię aktywacji.
czynniki wpływające na enzymy
inizia ad imparare
temperatura, pH środowiska, inhibitory.
szlak metaboliczny
inizia ad imparare
ciąg kolejnych zachodzących reakcji biochemicznych, w wyniku których powstaje określony produkt (bądż produkty)
metabolity pośrednie
inizia ad imparare
związki niebędące substratem ani produktem końcowym. Umożliwiają łączenie ze sobą szlaków metabolicznych.
koenzym-A
inizia ad imparare
węzeł mataboliczny, związek spajający ważniejsze szlaki metaboliczne. Zawiera grupę -SH, która reaguje z grupą karboksylową związków organicznych (powstaje acylo-CoA).
ATP
inizia ad imparare
kwas adenozynotrójfosforowy, uniwersalny przenośnik energii w komórce.
fosforylacja
inizia ad imparare
to proces kowalencyjnego przyłączania reszty fosforanowej (Pi) do związku chemicznego. W procesie fosforylacji powstaje np. ATP.
Rodzaje fosforylacji
inizia ad imparare
substratowa, fotosyntetyczna, oksydacyjna,
cykl komórkowy
inizia ad imparare
to okres od powstania komórki do końca jej podziału na komórki potomne. Zwykle trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin.
etapy cyklu komórkowego
inizia ad imparare
interfaza (przerwa G1, faza S, przerwa G2) podział.
apoptoza
inizia ad imparare
eliminacja zbędnych komórek. Zaprogramowana śmierć komórki.
nekroza
inizia ad imparare
śmierć komórki wywołana silnymi bodżcami uszkadzającymi lub schorzeniami.
mitoza
inizia ad imparare
podział komórek somatycznych, powstające komórki są identyczne z macierzystą,
mejoza
inizia ad imparare
podział redukcyjny w jego wyniku powstają komórki o zredukowanej liczbie chromosomów, w wyniku mejozy powstają gamety.
cytokineza
inizia ad imparare
podział cytoplazmy
etapy mitozy
inizia ad imparare
profaza, metafaza, anafaza, telofaza
etapy mejozy
inizia ad imparare
I podział (profaza I, metafaza I, anafaza I, telofaza I), podział II (profaza II, metafaza II, anafaza II Telofaza II)
amitoza
inizia ad imparare
podział jądra komórkowego na dwie części, często niejednakowe i nierównowartościowe pod względem zawartości chromosomów.
tkanka
inizia ad imparare
zespół komórek wykazujących wspólne pochodzenie i (zwykle) podobieństwo budowy oraz pełniących okreslone funkcje w organizmie.
rodzaje tkanek roślinnych
inizia ad imparare
twórcze i stałe
tkanki twórcze
inizia ad imparare
merystematyczne, pierwotne (zarodkowy, wierzchołkowy, wstawowy) wtórne (kambium, fellogen, perycykl, kallus, archesporialny)
tkanki stałe
inizia ad imparare
okrywające (skórka, korek), miękiszowe (zasadniczy, spichrzowy, asymilacyjny, wodonośny, przewietrzający), wzmacniające (zwarcica, twardzica), przewodzące (drewno, łyko)
wytwory skórki
inizia ad imparare
aparaty szparkowe, włoski, włośniki
przetchlinka
inizia ad imparare
miejsce wymiany gazowej (cienkościenne, lużno ułożone komórki korka. Powstaje w miejscu gdzie wcześniej był aparat szparkowy)
aparat szparkowy
inizia ad imparare
twór uczestniczący w wymianie gazowej, transpiracji i fotosyntezie
transpiracja
inizia ad imparare
parowanie wody
tkanki zwierzęce
inizia ad imparare
nabłonkowa, mięśniowa, łączna, nerwowa
rodzaje nabłonków
inizia ad imparare
płaski, walcowaty, sześcienny, wielorzędowy, jednowarstwowy, wielowarstwowy
tkanka mięśniwoa
inizia ad imparare
tkanka mięśniowa szkieletowa, tkanka mięśniowa sercowa, tkanka mięśniowa gładka
tkanka łączna
inizia ad imparare
tkanka łączna właściwa (włóknista wiotka, zwarta, tłuszczowa, siateczkowata, zarodkowa) tkanka łączna oporowa (chrzęstna, kostna), tkanka łączna płynna (krew, limfa)
neuron
inizia ad imparare
podstawowa komórka budująca tkankę nerwową
synapsa
inizia ad imparare
połączenie między neurytem jednego neuronu a dendrytem następnego neuronu
rodzaje nuronów
inizia ad imparare
czuciowe, ruchowe, pośredniczące, bezosłonkowe, jednoosłonkowe, dwuosłonkowe

Komórki – komórka zwierzęca, roślinna czy komórki macierzyste

Komórka (łac. cellula) to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych. Ma zdolność do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych i jest podstawową jednostką morfologiczno−czynnościową ustroju. Budowa komórki zwierzęcej jest inna niż budowa komórki roślinnej – komórka ograniczona jest błoną komórkową, lecz niektóre organizmy dodatkowo posiadają strukturę o nazwie ściana komórkowa. Budowa komórki składa się również z protoplazmy, organelli oraz jądra (bądź jego braku). Do podstawowych funkcji komórki należą przemiana materii, wzrost i rozmnażanie. Coraz bardziej popularną metodą leczenia nowotworów, cukrzycy czy innych chorób i przypadłości stanowią komórki macierzyste, które teoretycznie mogłyby zastąpić dowolną tkankę, która u pacjenta uległa uszkodzeniu. Do udoskonalenia tej metody niestety jednak daleko.

Tkanki! Czyli co to jest tkanka?

Tkanka (łac. textum) to zespół komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach, wspólnym pochodzeniu, które są przystosowane go wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Są elementami składowymi narządów i ich układów i występują u zwierząt tkankowych (tkanki zwierzęce) oraz u roślin wyższych (tkanki roślinne). Tkanki dzielimy na cztery grupy, do których należą: tkanka łączna i podporowa, nabłonkowa, mięśniowa oraz nerwowa. Z naszej lekcji dowiesz się wszystkiego, czego potrzebujesz. Przedstawiamy aż 78 fiszek, opisujących komórki oraz tkanki, z których dowiesz się m.in. czym jest mitoza, mejoza czy tkanka tłuszczowa.

Jeszcze więcej biologii

Nauka z nami w sposób prosty i przyjemny pomoże Ci przygotować się do wszelkich kartkówek, sprawdzianów czy nawet matury z biologii! Lekcje dotyczące biologii są bardzo dokładnie i wyczerpująco przygotowane i dlatego stanowią bezcenną pomoc w nauce, trudnych dla uczniów, informacji. Polecamy poszukać innych naszych zestawów, a my z przyjemnością zachęcimy do poszukiwań, przytaczając parę z nich: Komórka, układ pokarmowy, mitoza i mejoza, Genetyka oraz Rozmnażanie się i rozwój organizmów. Powodzenia!

Devi essere accedere per pubblicare un commento.