Historia filmu2

Formaty taśmy filmowej.

Format standardowy zwany też akademickim to klatka w proporcjach 4:3 czyli 1:1,33 (lata 30., XX wiek). Kolejnym formatem jest kinemaskop, inaczej panorama w proporcjach 1:3 (lata 50., XX wiek). Format wildscreen w proporcjach 16:9, stosowany w kinach ajmaks (jest to HD)

Kaszetowanie.

przystosowywanie filmu przeznaczonego do projekcji na standardowym ekranie do wyświetlania na ekranie szerokim za pomocą kaszety, tj. specjalnej ramki umieszczonej w projektorze i odcinającej górną oraz dolną część kadru filmowego. Nadaje to obrazowi panoramiczny kształt.

Obiektyw szerokokątny.

obiektyw o krótszej ogniskowej niż obiektyw standardowy, obejmujący większe od niego pole widzenia. Stosowany dla uzyskania dużej głębi ostrości. Ostrość całej sceny, ale równocześnie dużo jest widoczne w kadrze, np. podłoga i sufity. Utrudniało to kręcenie filmu (trzeba było pochować mikrofony i dodatkowe źródła światła)

Plany filmowe.

Plany dalekie: Totalny, człowiek to kropka. Ogólny, człowiek to mniej niż jedna druga kadru. Pełny, człowiek od stóp do głowy. Plany bliskie. Amerykański, od kolan do głowy. Półzbliżenie, popiersie. Zbliżenie, głowa lub inna część ciała. Detal.

Szwenk.

szybki, energiczny ruch kamerą, najczęściej najazd, odjazd, panorama lub np. ruch prowadzący do rozmazania obrazu. To także nazwa rączki głowicy, na której zamontowana jest kamera, umożliwiającej operatorowi wykonywanie pożądanego ruchu. Od tego słowa pochodzi żargonowe określenie operatora kamery - "szwenkier". W żargonie operatorów może również oznaczać filmowanie kamerą "z ręki".

Kadr.

1. podstawowy element filmu złożony z ciągu nieruchomych pojedynczych zdjęć, które w trakcie projekcji dają złudzenie ciągłości ruchu; 2. pojedyncza klatka filmowa; 3. rama filmowanego obrazu; 4. wybrany wycinek filmowanego przedmiotu widziany w celowniku kamery, będący elementem kompozycji ujęcia i sceny; 5. plastycznie skomponowany obraz filmowy tak, by filmowany obiekt był odpowiednio usytuowany w polu widzenia kamery.

Ujęcie.

1. jednostka filmu zawierająca się między dwoma cięciami montażowymi; 2. ciągła akcja sfilmowana od momentu włączenia kamery do jej wyłączenia; 3. najmniejsza montażowa całość będąca samodzielną sceną lub niesamodzielnym elementem jej konstrukcji

efekt Kuleszowa.

przeprowadzony na początku lat dwudziestych eksperyment montażowy. Lew Kuleszow zmontował ujęcie nieruchomej twarzy aktora z ujęciami talerza zupy, kobiety w trumnie i śmiejącego się dziecka. Publiczność przypisała neutralnej twarzy kolejno uczucia głodu, rozpaczy i czułości. Efekt Kuleszowa udowodnił, iż montaż odgrywa ogromną rolę w formowaniu znaczeń w filmie.

zdjęcia nakładane, podwójna ekspozycja.

nałożenie jednego obrazu na drugi przez dwukrotne naeksponowanie tej samej klatki. Najprostsza podwójna ekspozycja nakłada na siebie dwa obrazy o niepełnej ekspozycji; bardziej skomplikowane eksponują część kadru za pierwszym razem, a następnie pozostały fragment obrazu. Metoda często wykorzystywana do tworzenia efektów specjalnych (np. w "Metropolis" Fritza Langa). W 1898 Georges Méliès w przypadkowych okolicznościach odkrył podwójną ekspozycję (film zaciął się w kamerze). Także w 1921 roku w s

Kamera subiektywna.

ustawienie kamery z pozycji głównego bohatera, pozwala widzowi na utożsamienie się z bohaterem, przyjęcie jego oceny zjawisk i przeżywanie jego przeżyć. Znamienną cechą kamery filmowej jest także jej ruchliwość, nadanie akcji filmowej dynamizmu, co niejako angażuje widza bezpośrednio.

Narrator niewiarygodny.

Narrator personalizowany, który relacjonuje zdarzenia jako ich uczestnik bądź świadek, lecz w konfrontacji z innymi źródłami informacji jego relacja nie zyskuje potwierdzenia, a on sam okazuje się omylny, stronniczy, kłamliwy. Występuje w filmach: „Gabinet doktora Kaligari” Roberta Wiene. „Trema” Hitchcocka. „Szósty zmysł”. "Święci z Bostonu" Troya Duffy'ego.

Kino gatunków a kino autorskie

Wszelki przejaw kina zamkniętego w ramy jakieś, z reguły komercyjnej konwencji filmowej. Horror, thriller, sensacja, przygodówka, mordobicie, komedia (i jej odmiany), science fiction, film akcji - to są przedstawiciele kina gatunków. Natomiast w kinie autorskim reżyser wymaga od widza samodzielnej interpretacji podjętego tematu, nie podaje rozwiązania na tacy. Stwarza w ten sposób warunki dla przeżywania filmu jako sztuki i wykorzystuje tworzącą się z potrzeb niektórych odbiorców niszę rynkową.

jidai-geki

gatunek filmu historycznego, na ogół (choć nie zawsze) przedstawiane są tu przygody feudalnych wojowników – samurajów (np. filmy Akiry Kurosawy: "Siedmiu Samurajów" czy "Ran"); porusza problematykę moralną, poszukuje zbieżności pomiędzy współczesnością a wydarzeniami historycznymi

shomin-geki

opowiada o zwykłych ludziach i ich codziennych problemach, najczęściej w niezamożnym środowisku wielkomiejskim; ton melodramatu lub gorzko-słodkiej komedii, Yasujiro Ozu ("Tokijska opowieść", "Dzień dobry") - głównym motywem kina Ozu jest przemijanie. Najważniejszą kategorią, kategoria Mu - kategoria pustki, w znaczeniu filozoficznym i w obrazowej reprezentacji.

chambara.

film samurajski, dosł. "film z walkami na miecze"; cele rozrywkowe, czy to poprzez filmy akcji, czy też filmy przygodowe; ich hollywoodzki ekwiwalent to westerny oraz filmy płaszcza i szpady

Benshi.

osoba udźwiękawiająca niemy film w czasie rzeczywistym (na żywo). Sztuka ta narodziła się w Japonii i jedynie tam była kultywowana do czasu narodzin kina ze ścieżką dźwiękową. Do zadań benshi należała narracja, podkładanie głosu do kwestii wypowiadanych przez aktorów oraz akompaniament i wszelkiego rodzaju efekty akustyczne.

Szkoła z Brighton

pionierskie ugrupowanie realizatorów filmowych, działających 1900–1905 w Anglii. Zapoczątkowali twórcze wykorzystywanie zbliżeń filmowych oraz rozwiązań montażowych. Czołowi przedstawiciele: G.A. Smith, filmy: Szkło powiększające babuni, Mysz w szkole sztuk pięknych. Oraz J. Williamson, filmy: Napad bokserów na misję w Chinach, Dezerter.

Film d'Art.

francuska wytwórnia filmowa, założona w 1907 przez braci Lafitte. Przeznaczona do produkcji filmów na wyższym poziomie, pozbawionych anonimowości, w celu przyciągnięcia do coraz okazalszych iluzjonów i kinoteatrów zamożnej publiczności. Powstały filmy upodobnione do spektaklu teatralnego. Jej celem było nie tylko upo­wszechnianie dobrego teatru, lecz też tworzenie kina artystycznego na jego wzór.

Awangarda radziecka (połowa lat 20.)

twórcy poszukujący rozwiązań w dziedzinie: (1) filmu dokumentalnego: "Kino-Oko" (1924), "Szósta część świata" (1926), "Człowiek z kamerą" (1928) D. Wiertowa (2) filmu fabularnego o komediowej bądź sensacyjnej stylizacji: "Niezwykłe przygody Mr Westa w krainie bolszewików", "Promień śmierci" L. Kuleszowa (3) swoiście stylizowanej burleski, korzystającej z cyrkowego ekscentryzmu. Tak zwaną Fabrykę Ekscentrycznego Aktora reprezentowali G.M. Kozincew i L.Z. Trauberg: "Przygody Oktiabryny", "Miszka w

Neorealizm włoski (lata 40. - początek lat 50.)

ruch artystyczny powstały jako sprzeciw wobec faszyzmu. W filmach neorealistycznych ukazywano konflikty i dramaty zwykłych ludzi, urastające, dzięki bogactwu obserwacji i prawdzie psychologicznej do wielkich uogólnień. Kierunek powstał w wyniku zainteresowania twórców rozliczeniami wojennymi, a także problemami społecznymi pierwszych lat powojennych. Ważne filmy to: "Rzym, miasto otwarte" Roberto Rosselliniego. "Złodzieje rowerów" Vittorio De Sica.

Szkoła polska (połowa lat 50. do połowy lat 60.)

nazwa nadana przez francuskich krytyków filmowych kierunkowi polskiego kina, rozwijającego się w latach 50. do połowy lat 60. Charakteryzował się on inspiracjami włoskim neorealizmem, analizowaniem skutków drugiej wojny światowej oraz charakterystyką indywidualnych postaw i polskich mitów narodowych. Czołowi reżyserzy to: Jerzy Kawalerowicz, Kazimierz Kutz, Stanisław Różewicz, Andrzej Wajda, Wojciech Jerzy Has, Tadeusz Konwicki, Stanisław Lenartowicz, Andrzej Munk, Czesław Petelski, Jerzy Zarzyc

Dogma 95

manifest artystyczny duńskiej awangardowej grupy twórców filmowych, podpisany w marcu 1995. Dogma 95 to rodzaj deklaracji, którą złożyli w pubie w Kopenhadze: Thomas Vinterberg, Lars von Trier, Kristian Levring i Soren Kragh-Jacobsen. Jej naczelną myślą są słowa: "Kino to człowiek wobec samego siebie, a nie tylko aktor przed kamerą". Najważniejszą ideą było "oczyszczenie" filmów poprzez rezygnację z efektów specjalnych i innych dodatków odciągających uwagę od istoty kina, czyli od opowiadanych h