polega na porównaniu danych księgowych z odpowiednimi dokumentami w celu stwierdzenia istnienia określonych składników aktywów i pasywów oraz określenia ich realnej wartości i kompletności
polega na przeprowadzeniu w wyznaczonym dniu (dniach) spisu rzeczowych składników majątkowych określonego rodzaju w taki sposób, aby w ustalonym z góry okresie objąć cały majątek
jeżeli stan rzeczywisty składników majątkowych ustalony w drodze spisu z natury jest mniejszy od stanu wynikającego z zapisów księgowych (BRAKI ILOŚCIOWE, WARTOŚCIOWE)
jeżeli stan rzeczywisty składników majątkowych ustalony w drodze spisu z natury jest większy od stanu wynikającego z zapisów księgowych (NADMIARY ILOSCIOWE, WARTOŚCIOWE)