Przywspółczulny

Gdzie są ośrodki części przywspółczulnej AUN

Rdzeń przedłużony - ośrodki n. III, VII, IX, X, XI oraz w części krzyżowej rdzenia kręgowego

Gdzie są położone zwoje przywspółczulne?

Obwodowo w pobliżu narządu

Jakie są włókna przedzwojowe i zazwojowe przywspółczulne (długość)

przedzwojowe długie i zazwojowe krótkie

Receptory układu przywspółczulnego w zwojach i zakończeniach zazwojowych

zwoje - Receptor cholinergiczny nikotynowy; pozazwojowe: receptor cholinergiczny muskarynowy

Czemu nie da się wyizolować acetylocholiny i podać jako leku?

Bo jest natychmiastowo rozkładany przez esterazę acetylocholinianową

Miejsca modulowania transmisji cholinergicznej

autonomiczne miejsca efektorowe unerwiane przez włókna przywspółczulne, wsp./przywsp. komórki zwojowe, rdzeń nadnerczy, płytki ruchowe unerwione przez SOMATYCZNE nerwy ruchowe i OUN

Receptory M1 - gdzie i co wywołują

OUN, tk. obwodowe unerwione przez n. pozazwojowe, kom. okładzinowe; zwiększa stężenie Ca2+ w komórce

Receptory M2 - gdzie i co wywołują

m. sercowy, zakończenia presynaptyczne OUN i na obwodzie; Hamuje aktywność kanałów Ca2+ (działanie inotropowe (-) i chronotropowe (-))

Receptory M3 - gdzie i co wywołują

Gruczoły wydzielnicze, m. gładkie naczyń i narządów; zwiększa stężenie Ca2+ w komóce

Receptory M4 - gdzie i co wywołują

Niektóre struktury OUN; hamują aktywność kanałów Ca2+

Receptory M5 - gdzie i co wywołują

Niektóre struktury OUN; zwiększają stężenie Ca2+ w komórce

Agonista naturalny receptorów muskarynowych

acetylocholina

Agonista zewnętrzny receptorów muskarynowych

muskaryna

agonista zewnętrzny bezpośredni (cholinomimetyki leki)

pilokarpina, karbachol

Pilokarpina

Cholinomimetyk bezpośredni, r.M. Kurczy zwieracz źrenicy, zwężając ją oraz zmniejsza opór odpływu cieczy wodnistej w kącie rogówkowo-tęczówkowym, powodując spadek ciśnienia wewnątrzgałkowego. Stosowana w jaskrze z otwartym lub wąskim kątem w kroplach

Karbachol

Cholinomimetyk bezpośredni i lekki inhibitor AchE. Zwęża źrenicę i obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe. Stosowany wewnątrzgałkowo w operacjach i w pierwszych godzinach po operacji zaćmy w celu zahamowania gwałtownego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego

Karbachol wskazania do podania

Wewnątrzgałkowo w trakcie zabiegów okulistycznych w celu śródoperacyjnego zwężenia źrenicy. W celu zmniejszenia gwałtownego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego w ciągu pierwszych godzin po operacji zaćmy (wskazanie niezarejestrowane w Polsce)

Odwracalne inhibitory acetylocholinesterazy

fizostygmina, neostygmina, pirydostygmina, distygmina, ambenonium, edrofonium, donepezil, galantamina, rywastygmina

inhibitory acetylocholinesterazy penetrujące do OUN. W przebiegu jakich chorób są używane?

donepezil, rywastygmina, galantamina; Demencja, choroba Alzheimera

Efekt pobudzenia receptorów muskarynowych w ciele

skurcz oskrzeli, przewodu pokarmowego, rozkurcz zwieraczy przewodu i pęcherza, zwężenie źrenicy, obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, rozkurcz naczyń, zwolnienie czynności serca, zwiększenie wydzielania łez, śliny, potu i enzymów trawiennych

Toksydrom cholinergiczny - objawy z OUN

splątanie, drgawki, śpiączka

Toksydrom cholinergiczny - objawy nikotynowe

osłabienie, znużenie i porażenie mięśni, drżenia włókienkowe, tachykardia, nadciśnienie

Toksydrom cholinergiczny - objawy muskarynowe

biegunka, wymioty, zwężenie źrenic, bradykardia, hipersekcja w drzewie oskrzelowym, skurcz oskrzeli, łzawienie, ślinienie, poty

Leczenie zatruć nieodwracalnymi inhibitorami acetylocholinesterazy

1 usunięcie trucizny wodą 2. Przeciwdrgawkowo siazepam i.v. 5-10mg lub bromek suksametronium 10-50 mg i.v. 3 Atropinizacja do 50-200 mg/doba 4. Wspomaganie oddychania 5. Reaktywatory EACh - oksymy (pralidoksym, obidoksym)

Neostygmina

Inhibitor EACh, nie penetruje do OUN, podanie paraenteralne, działa na płytkę ruchową oraz muskarynowo. Wskazania: Miastenia gdy nie można p.o., zatrucie atropiną, atonia pooperacyjna dróg mocz. i p. pok. i przedłużające się działanie zw. kurarynowych

Pirydostygmina

Inhibitor EACh, podanie p. o, mniej skutków ubocznych. Wskazania: Miastenia, porażenna niedrożność jelit, pooperacyjne zatrzymanie moczu, profilaktycznie przed spodziewanym użyciem gazu bojowego

Distygmina

Inhibitor EACh, podanie p. o, im lub iv. Wskazania: Neurogenne zaburzenia opróżniania pęcherza z hipotonia m. wypieracza moczu, zaparcia atoniczne, miastenia, pooperacyjna atonia jelit

Ambenonium

Inhibitor EACh, podanie p.o., wykazuje mniej skutków ubocznych i 6-razy silniejsze dzialanie niz neostygmina. Wskazania: Miastenia, pooperacyjna atonia jelit i pęcherza

Przeciwwskazania użycia inhibitora EACh

Mech. zatrzymanie moczu i perystaltyki jelitowej, dróg żółciowych, skurcz p. pok, astma, POChP, wrzody żołądka i dwunastnicy, choroba Parkinsona, nad. tarczycy, padaczka, zawał, bradykardia, zaburz przewod serca, hipotonia, chor Addisona, 3 trymestr ciazy

naturalne nieselektywne cholinolityki

atropina, skopolamina

Pochodne atropiny trzecio a czwartorzędowe

3-rzędowe przenikają do OUN (omamy, delirium, śpiączka), a 4-rzędowe mają silniejszy wpływ na receptory N i nie przechodzą do OUN

Wpływ atropiny na oko, serce i oun

rozszerzenie źrenicy, porażenie m. rzęskowego (blok akomodacji), utrudnienie odpływu cieczy wodnistej, przyspieszenie bicia i przewodzenia serca, uspokojenie senność, w większych dawkach omamy, majaczenia, psychozy

Działania niepożądane cholinolityków

tachykardia, splątanie halucynacje, pobudzenie, zaczerwienienie skóry, gorączka, suchość w jamie ustnej, zaparcia, nieoddawanie moczu, zaburzenia widzenia, fotofobia, zaburzenia równowagi

wierszyk na działania niepożądane cholinolityków

Szalony jak tygrys, gorący jak piec, czerwony jak burak, suchy jak pieprz, ślepy jak kret

Wpływ atropiny na Gruczoły, p. pok., oskrzela, macicę, drogi żółciowe i moczowe

ZAHAMOWANIE WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO, ROZKURCZ MIĘŚNI GŁADKICH TRZEWNYCH, zmniejszenie pasażu jelitowego, suchość jamy ustnej, rozszerzenie oskrzeli, zmniejszenie ilości wydzieliny, rozkurcz m. gladkich drog moczowych i zolciowych, zastój moczu

Wskazania do użycia cholinolityków ze strony kardiologii i anestezjologii

krótkotrwała bradykardia, nadwrażliwość zatok szyjnych, zatrucie glikozydami naparstnicy, premedykacja przed narkoza, zapobieganie bradykardii przy używaniu halotanu, sukcynylocholiny, zapobieganie objawom M przy odwracaniu blokady nerw-m neostygminą

Wskazania do użycia cholinolityków ze strony m. gładkich

Stany spastyczne oskrzeli, przewodu pokarmowego i dróg żółciowych (kolka) oraz dróg moczowych, a także w diagnostyce radiologicznej, gdy pożądane jest wywołanie rozkurczu mięśniówki gładkiej i zwolnienie pasażu jelitowego

Jakie leki używa się w stanach spastycznych oskrzeli

(bromek) ipratropium, tiotropium, glikopironium, umeklidynium, aklidynium

Jakie leki używa się przy kolce przewodu pokarmwoego i dróg żółciowych

atropina i butylobromek skopolaminy

Jakie leki używa się przy kolce nerkowej i stanach skurczowych związanych z kamicą moczowodową?

atropina i butylobromek skopolaminy

Jakie leki używa się przy pęcherzu nadreaktywnym, mimowolnym moczeniu i nagłych parciach na mocz?

oksybutynina, tolterodyna, fezoterodyna, solifenacyna, daryfenacyna

cholinolityki wziewne

ipratropium, tiotropium, glikopironium, umeklidynium, aklidynium

Oksybutynina wskazania, droga podania

p.o. Nadreaktywność pęcherza moczowego, nagłe parcia, moczenie nocne i dzienne oraz u osób z uszkodzeniem lub rozszczepieniem kręgosłupa i u dorosłych kontrolujących opróżnianie z okresowym cewnikowaniem, u których nie działają leki antycholinergiczne

Oksybutynina działanie i metabolizm

Rozkurczająco na mięśnie gładkie, blokując kanały wapniowe i kompetecyjnie receptor muskarynowy. Podlega efektowi pierwszego przejścia i jest metabolizowana przez CYP3A4

Tolterodyna wskazania, droga podania

p.o. Leczenie objawowe nietrzymania moczu u pacjentów z zespołem nadreaktywnego pęcherza

Tolterodyna działanie i metabolizm

Wybiórczy w stosunku do pęcherza moczowego kompetecyjny antagonista muskarynowy. Podlega efektowi pierwszego przejścia, jest metabolizowany przez CYP2D6 (powstaje równie aktywna forma 5-hydroksymetylowa)

Fezoterodyna wskazania, droga podania

p.o. Leczenie objawowe nietrzymania moczu u pacjentów z zespołem nadreaktywnego pęcherza

Fezoterodyna działanie i metabolizm

Kompetecyjny antagonista receptorów muskarynowych. Ulega hydrolizie do aktywnej pochodnej 5-hydroksymetylowej przez ESTERAZY OSOCZOWE i podlega przemianom przy udziale CYP2D6 i CYP3A4

solifenacyna wskazania, droga podania

p.o. Naglące nietrzymanie moczu, częstomocz u pacjentów z zespołem pęcherza nadreaktynwego

solifenacyna działanie i metabolizm

Wybiórczy antagonista receptora M3, ulega efektowi 1 przejścia, metabolizowana w wątrobie przez CYP3A4

Daryfenacyna wskazania, droga podania

p.o. Naglące nietrzymanie moczu, częstomocz u pacjentów z zespołem pęcherza nadreaktynwego

daryfenacyna działanie i metabolizm

Wybiórczy antagonista receptora M3, ulega ISTOTNEMU efektowi 1 przejścia, metabolizowana w wątrobie przez CYP3A4 i CYP2D6

Wskazania do stosowania cholinolityków w okulistyce i jakie preparaty

Atropina, tropikamid, cyklopentolat; Badanie dna oka i ostrości widzenia, rozszerzenie źrenicy w zapaleniu tęczówki i ciała rzęskowego w celu zapobiegania zrostom tęczówkowo-soczewkowym

Wskazania do stosowania cholinolityków w toksykologii

atropina w zatruciu cholinomimetykami, inhibitorami EACh, glikozydami naparstnicy, muchomorami

Wskazania do stosowania cholinolityków w neurologii

Biperyden przy chorobie parkinsona i parkinsonizmie polekowym

Wskazania do stosowania cholinolityków przy zapobieganiu kinetozom

skopolamina w celu bloku receptorów M w przyśrodkowym jądrze przedsionkowym i tworze siatkowatym

Przeciwwskazania do stosowania cholinolityków

ZWĘŻENIE ODŹWIERNIKA, JASKRA, ROZROST PROSTATY, niedrożność przewodu pokarmowego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego z okrężnicą olbrzymią, wysokie temperatury, prowadzenie samochodu