podstawy

rodzaje norm społecznych (5)

moralne, religijne, obyczajowe, zwyczajowe, prawne

norma prawna

(sformułowana w języku prawnym i zapisana w postaci przepisu) reguła postępowania służąca kontroli zewnętrznych zachowań człowieka

system prawa

ogól norm prawnych obowiązujących w państwie w określonym czasie

zasady systemu prawa

Hierarchiczność (każda norma ma określoną rangę), Spójność (nowe normy nie mogą być sprzeczne z innymi już wprowadzonymi normami), Zupełność (normy muszą dawać podstawę do rozstrzygnięcia spraw podlegających regulacji prawnej)

typy systemów prawa

stanowionego, precedensowego, zwyczajowego, religijnego i mieszany system prawa

akt prawny

szczególne pismo, w którym organ państwowy (do tego upoważniony) podejmuje konkretne działanie w imieniu państwa

akt normatywny

akt prawny, w którym upoważniony organ wprowadza normy prawne lub uchyla regulacje

akt nienormatywny

akt prawny wydany przez organ władzy w celu zastosowania prawa

KONSTYTUCJA RP jako najwyższy akt prawny w systemie źródeł prawa polskiego

zawiera podstawowe regulacje dotyczące ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego Polski oraz gwarantuje ochronę fundamentalnych wolności i praw człowieka i obywatela

hierarchia źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Polsce (jebać)

1. Konstytucja RP, 2. ratyfikowane umowy międzynarodowe, 3. ustawy, 4. rozporządzenia, 5. akty prawa miejscowego

luka prawna

brak w systemie prawa właściwych regulacji pozwalających na rozstrzygnięcie sporu lub podjęcie legalnego działania

wykładnia prawa

proces wyjaśniania znaczenia przepisów prawnych, prowadzi do zrozumienia właściwej treści norm prawnych i ustalenia prawidłowego sposobu ich stosowania

rodzaje wykładni prawa są wyróżniane pod jakim względem? alop, jsfp, lrz,

1. podmiotu interpretującego: autentyczna, legalna, operatywna, prywatna, 2. metody interpretacji: językowa, systemowa, funkcjonalna, porównawcza, 3. wyniku interpretacj: literalna, rozszerzająca, zwężająca.

legislacja

proces stanowienia prawa

inicjatywa ustawodawcza

prawo do złożenia projektu ustawy do Sejmu RP. przysługuje grupie co najmniej 15 posłów, komisjom sejmowym, Senatowi RP, Prezydentowi RP, Radzie Ministrów, grupie liczącej co najmniej 100 tys. obywateli

najkrótsza ścieżka procedury ustawodawczej

inicjatywa ustawodawcza, trzy czytania w Sejmie RP, uchwalenie przez Sejm RP, przyjęcie przez Senat RP, promulgacje przez Prezydenta RP, publikacja w Dzienniku Ustaw RP

ratyfikacja

zatwierdzenie umowy międzynarodowej przez Prezydenta RP

państwo prawne

koncepcja organizacji państwa zakładająca, że organy władzy powinny być związane normami prawnymi oraz że nie mogą one swobodnie działać bez poszanowania praw i wolności obywateli

trybunał konstytucyjny

organ władzy sądowniczej powołany do badania zgodności norm niższego rzędu z Konstytucją RP i niektórymi ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

pomoc prawna

usługi świadczone podmiotom stosunków prawnych, polegające na udzielaniu porad w kwestiach prawnych oraz działaniu w interesie prawnym innych osób

adwokaci i radcy prawni

są zawodowymi doradcami, a notariusze pomagają w wykonaniu róznych czynności wymaganych prawem

prawo do informacji publicznej

konstytucyjne prawo obywatelskie do uzyskiwania wszelkich informacji o działalności instytucji publicznych lub podmiotów prywatnych w zakresie wykonywania przez nie zadań finansowanych ze środków publicznych

BIP

Biuletyn Informacji Publicznej to system internetowych informatorów prowadzonych przez urzędy i organy administracji publicznej

E-administracja

usługi cyfrowe umożliwiające obywatelom załatwianie spraw urzędowych zdalnie