PL FIzjoterapia: wiadomości ogólne i rodzaje kości i stawów

połączenie miękkie kości

chrząstki, więzadła, torebki stawowe

kości + połączenia

szkielet naturalny

funkcje szkieletu

rusztowanie, daje kształt, wielkość, tworzy dźwignie ruchu, ochrania narządy, amortyzuje n głowy, produkuje krwinki czerwone i białe

u mięśniowy

450 mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych450 mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych

skład kości

ostaina 28%- organiczna + minerały 51%- nieorganiczne

osteina daje

elastyczność i sprężystość

nieorganiczne zwiazki

fosforan wapnia, węglan wapnia chlorek wapnia, fluorek wapnia, fosforan magnezu, zasowe soe sodu i potasu,

organiczne związki

włókna klejodajne i biała białowe

istota kostna zbita

jednostki architektoniczne- osteony + blaszki kostne międzyukładowe +kanały Haversa i Volkmana

istota kostna gąbczasta

wypełniona szpikiem kostnym czerwonym, z beleczek kostnych w rożnych kierunkach,

okostna

łącznotkankowa błona, unerwiona, unaczyniona, zawiera włókna klejodajne i sprężyste na zewnątrz, składniki kom wewnątrz

osteoblasty

komórki okostnej

ochrzęstna

błona na chrzęstnych cz kości, podobna rola jak okostna, przekształca się w okostną,

szpik kostny

ukrwiona, gąbczasta masa, w jamach szpikowych w trzonach kości długich

szpik kostny czerwony

w istocie gąbczastej, krwiotwórczy: erytrocyty i granulocyty

szpik kostny żółty

w jakach szpikowych ości długich, dużo kom tłuszczowych, może zmienić się w czerwony

objętość szpiku w kościach dorosłego człowieka

3000 -4000cm3

kości rozwijają się z

środkowego listka zarodkowego - mezodermy przez osteoblasty,

hormon wzrostu

somatotropowy, z przedniego płata nasadki mózgowej wraz z hormonami tarczycy, potem androgeny i estrogny

rodzaje kości

długie, płaskie, krótkie, różnokształtne, nieregularne

kości długie

kości dwu nasadowe kończyn, mają tron, koniec bliższy (górny) i dalszy (dolny)

połączenia kośći ścisłe

więzozrosty w tym szwy, chrząstozrosty, kościozrosty,

rodzaje więzozrostów

włókniste i srężyste

rodzaje szwów

piłowaty, gładki (prosty), łuskowy

połączenia chrzęstne

za pomocą chrząstki szklistej lub włóknistej

kościozrosty

bardzo silne, przekształcne chrząstkozrosty

staw

najbardziej ruchome połączenie kości, bardzo złożone,

elementy budowy stawu

powierzchnie stawowe, torebka stawowa, jama stawowa

powierzchnie stawowe

gładkie zakończenia kości, określony kształt,

panewka

wklęsł część stawu

główka

wypukła część stawu

chrząstka stawowa

zbudowana ze szklistej, oddzielona od kośći zwapniałą warstwą, to ona traci z wiekiem,

torebka stawowa

łączy powierzchnie stawowe, osłona stawu, warstwa zew: włóknista wew: maziowa

błona włóknista

z włóknami klejodajnymi, mało elastyczna, przyczepiona do kośći okostną, w róznych miejscach zależnych od stawu

więzadła

zew wiązki włókien bł włóknistej

błona maziowa

wytwarza maź, bogato unaczyniona i unerwiona, z włóknami sprężystymi i tłuszczem

kosmki i fałdy błony maziowej

powiększają pow stawu, do wewnątrz błony

kaletki maziowe

ułatwiają ślizganie mięśni i ścięgien, na zewnątrz błony

maź stawowa

96% wody, mucyna, tłuszcz; naturalny smar

chrzęstny obrąbek stawowy

powiększa i pogłębia panewkę, nie w każdym stawie

krążki stawowe

dopasowują pow stawowe, mogą dzielić jamę na 2 komory, zwiększając ruchomość stawu

łąkotki stawowe

z chrząstki włóknistej, dzielą staw, wyrównują niedopasowania

stawy proste

łączą 2 kości

stawy złożone

łączą 3 lub więcej kości

stawy sprzężone

podczas ruchu działa kilka stawów np odwracanie i nawracanie przedramienia

stawy jednoosiowe

zawiasowy, obrotowy, śrubowy

staw zawiasowy

główka ma kształt bloczka lub walca z rynienkowatym wgłębieniem, panewka a wystającą listewkę, oś ruchu przebiega poprzednie do długiej osi kości, więzadła poboczne,

ruchy w stawie zawiasowym

zginanie i prostowania, np staw kolanowy, męszypaliczkowy

staw obrotowy

cylindryczna główka, której powierzchnia boczna styka się z panewką, główka obraca się równolegle do długiej osi kości

przykład stawu obrotowego

staw promieniowo łokciowy, obrotowo szczytowy

staw śrubowy

odmiana jednoosiowego, ruch obrotowy wokół osi podłużnej

staw kłykciowy

główka jajwata, dwie osie prostopadłe do siebie np staw promieniowo nadgarstokwy

ruchy w stawie kłykciowym

zginanie dłoniowe, prostowanie grzbietowe, przywodzenie i odwodzenie, co daje ruch obwodzenia

staw siodelkowy

obie powierzchnie stawowe w formie siodła, dwuosiowy, np. staw nadgarstkowo śródręczny kciuka

ruchy w stawie siodełkowym

staw nadgarstkowo śródręczny kciuka odwodzenie i przywodzenie, przeciwstawianie i odprowadzanie, łącznie obwodzenie

staw kulisty

wieloosiowy, główka jest jakimś wycinkiem kuli, wokół dowolnej osi

staw kulisty wolny

powierzchnia panewki trzy razy mniejsza od główki, duża obszerność ruchów, np. staw ramienny

staw kulisty panewkowy

większa i głębsza panewka, ograniczenie ruchów, np. staw biodrowy

ruchy w stawie kulistym

zginanie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie nawracanie, odwracanie i złożone

stawy płaskie

prawie płaskie powierzchnie panewki i główki, nieznaczna ruchomość zależy od siły więzadeł i torebek, można wyćwiczyć ich ruchomość np. staw krzyżowo biodrowy,

stawy nieregularne

nietypowe powierzchnie stawowe, ruch dzięki chrząstce śród stawowej

para biokinematyczna

dwie kości połączone stawem

łańcuch stawowy, biokinematyczny

szereg elementów kostnych powiązanych w sposób ruchomy, mogą być otware i zamknięte