łacina 1

Regula est quae rem, quae est breviter enarrat. Non ex regula ius sumatur, sed ex iure, quod est, regula fiat. Per regulam igitur brevis rerum narratio traditur.

Regułą jest to, co opowiada o czymś w sposób skrócony. Prawo nie wynika z reguły, ale reguła wynika z prawa, które istnieje. Przy pomocy reguły krótko prezentujemy jakieś rozwiązanie.

Ius civile vigilantibus scriptum est, nec stulis solere succuri

Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych, nie przyszło przychodzić z pomocą głupim.

Publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat, privatorum qoud ad singulorum utilitatem

prawem publicznym jest to, które ma na względzie dobro państwa rzymskiego, prywatnym - które ma na względzie dobro jednostek

Ius publicum privatorum pactis mutari non potest

Prawo publiczne nie może zostać zmienione przez prywatną umowę

Privatorum conventio iuri publico non derogat

prawo prywatne nie uchyla prawa publicznego

Lex minus quam perfecta

Prawo mniej niż doskonałe (z sankcją represyjną - ma na celu pozbawienia podmiotu określonych dóbr)

Dura lex, sed lex

Twarde prawo, ale prawo (ścisły legalizm na poziomie obowiązywania prawa, jego stosowania/wykładni i przestrzegania prawa)

Lex iniusta non est lex

Prawo niesprawiedliwe nie jest prawem (przeciwieństwo dura lex. obrazuje konfilkt w relacji prawa z moralnością)

Cessante ratione legis, cessat ipsa lex

jeśli znika uzasadnienie ustawy (prawa), znika też sama ustawa (prawo - chodzi tu o sens utrzymywania danej ustawy w systemie prawa, nie traci ona automatycznie mocy obowiązującej

Hominum causa omne ius constitutum sit

Prawo jest ustanawiane z uwagi na człowieka (prawo powinno być tworzone na miarę ludzkich możliwości, potrzeb i oczekiwań - podkreślenie pragmatycznego charakteru prawa)

Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur

dziecko poczęte jest uważane za urodzone, gdy chodzi o jego korzyść (prawo spadkowe - kwestia dziedziczenia)

Lex prospicit, non respicit

ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość

Damnum sine iniura esse potest

Sztuka może istnieć bezprawnie

Culpa neglegentia

niestaranność, niedbalstwo

Volenti non fit iniuria

chcącemu nie dzieje się krzywda (jeśli ktoś dobrowolnie naraża się na szkodę, przewidując ją, nie będzie mógł składać skargi przeciw innym osobom, ponieważ sam ponosi odpowiedzialność za swoje czyny)