Funkcjonowanie gospodarki rynkowej 1/2

Piramida potrzeb

1. samorealizacji 2. szacunku 3. przynależności 4. bezpieczeństwa 5. fizjologiczne

Potrzeba

Odczucie braku czegoś lub konieczność wykonania pewnej czynności.

Rzadkość zasobów

Zjawisko polegające na tym, że potrzeby są nieograniczone, a ilość dóbr służących ich zaspokojeniu jest ograniczona.

Koszty alternatywne

Rezygnacja z jakiegoś ważnego dobra na rzecz innego.

Czynniki produkcji

Praca - sposoby sensownego wydatkowania umiejętności człowieka. Kapitał - dobra wytworzone przez człowieka, przeznaczone do produkcji innych dóbr. Ziemia - dobra dane przez naturę, obejmujące grunty, minerały, rośliny itd.

Ekonomia

Nauka o prawach rządzących produkcją, wymianą i rozdziałem dóbr materialnych oraz o gospodarowaniu ludzi pozostających we wzajemnych relacjach społecznych. W potocznym znaczeniu to umiejętność racjonalnego gospodarowania.

Gospodarka

Całokształt działalności prowadzonej w danym regionie, kraju lub na całym świecie, która polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności.

Sektory gospodarki

rolnictwo przemysł usługi

Sposoby gospodarowania

Gospodarka naturalna Gospodarka rynkowa Gospodarka centralnie planowana

Gospodarka naturalna

Sposób produkcji, a także dobra i usługi w tym systemie są wytwarzane w tradycyjny sposób, czyli ręcznie i z naturalnych tworzyw, a celem działalności gospodarczej jest zaspokojenie podstawowych potrzeb.

Gospodarka rynkowa

Podstawowe decyzje ekonomiczne są podejmowane przez ludzi. Przy podejmowaniu decyzji ludzie biorą pod uwagę to, co dzieje się na rynku.

Cechy gospodarki rynkowej

Własność prywatna - nienaruszalność własności prywatnej jest zagwarantowana przez prawo; Swoboda gospodarowania - ludzie mają prawo zakładania przedsiębiorstw, sami decydują, na co przeznaczyć swoje zasoby, co produkować lub sprzedawać, gdzie i za ile; Wolna konkurencja - producenci konkurują między sobą, na runku wygrywają ci, którzy oferują towar o jak najniższej cenie i jak najwyższej jakości; Dążenie do zysku - ludzie podejmują działalność gospodarczą, by osiągnąć zysk, czyli nadwyżkę wpływó

Gospodarka centralnie planowana

Przedsiębiorstwa były własnością państwa. Decyzje ekonomiczne podejmowano centralnie, na najwyższym szczeblu państwa.

Własność

Prawo do posiadania pewnych rzeczy. Prawny właściciel może dowolnie rozporządzać daną rzeczą i nie może być jej pozbawiony.

Rodzaje własności w gospodarce rynkowej

Własność: * prywatna * państwowa * komunalna * spółdzielcza

Gospodarstwo domowe

Zespół osób, które razem zamieszkują i wspólnie się utrzymują, najczęściej stanowią rodzinę; osoby samotne, utrzymujące się samodzielnie tworzą jednoosobowe gospodarstwa domowe.

Podmiot gospodarczy

osoba fizyczna, jednostka lub osoba prawna prowadząca działalność gospodarczą. Przykłady: * gospodarstwa domowe * przedsiębiorstwa * państwo

Budżet

zestawienie dochodów i wydatków zaplanowanych na określony przedział czasu.

Nadwyżka budżetowa

Dochody przekraczają wydatki.

Deficyt budżetowy

Wydatki przekraczają dochody.

Budżet zrównoważony

Dochody równoważą wydatki.

Rzecznik Praw Konsumenta

Urząd, który udziela bezpłatnych konsumenckich porad prawnych, pełni funkcję mediatora i pomaga stronom w zawarciu ugody.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)

Realizuje rządową politykę ochrony konsumentów. Ich zadaniem jest wszczynanie postępowań w wypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Federacja Konsumentów

udziela bezpłatnych porad i pomocy w wypadku naruszeń praw konsumenckich

Państwowa Inspekcja Handlowa

Kontroluje jakość towarów i usług na rynku.