francuski semestr zimowy 3 rok

na oboczu, z dala od

à l'écart

wstrząsać, podwazyc

ébranler

uderzać czymś (np swoją roznorodnoscia)

frapper par

miesięczny

mensuel

gospodarstwo domowe

un menage

średni dochód

le revenu médian

w dużej mierze wyjaśnić

expliquer en grande partie

paliwa

les carburants

rosnące ceny

la hausse des prix

rozszczenia

les revendications

fait d'en avoir assez, d'être excédé

un ras-le-bol

brak zaufania do rządzących

la défiance à l'égard des gouvernants

odrzucenie

le rejet

gardzić

mépriser

nienawiść

une détestation

buczeć; huer, manifester bruyamment et en groupe son mépris contre quelqu'un, quelque chose

conspuer

rezygnacja

la démission

jest mu zarzucane

il se voit reprocher

przerodzić się w

virer à

wizerunek (f), podobizna

effigie (f)

skargi, zażalenia

les doléances

selon la mode, les critères, lex choix de l'époque

au goût du jour

prowadzić do

déboucher sur

ku niezadowoleniu, à regret de qn, à grand dépit

Au grand dam de

strata, uszczerbek

un préjudice

graniczny

limitrophe

sąsiednie państwa

pays limitrophes

zawalenie się, upadek

écroulement

kopać, przeszukiwać, wykopywac

fouiller

exploitation d'une pêcherie au dela de ses possibilités

la surpêche

fait de s'ércouler, de s'effondrer; la démolition

l'écroulement

creuser le sol, la terre pour y touver quelque chose

fouiller

łańcuch pokarmowy

la chaine alimentaire

ensemble des êtres vivants se nourrissant les uns des autres

la chaine alimentaire

être en danger (ex. être menacé d'extintion)

être ménacé de qqch

réunion de haut niveau entre chefs d'état ou de gouvernement pour discuter des questions politiques, économiques ou sociales importantes

un sommet

prise du pouvoir dans un pays de manière illégale et souvent violente, généralement par un groupe militaire ou politique

coup d'État

période de changement ou de passage entre deux situations ou états, souvent utilisée pour désigner une phase intermédiaire dans un processus politique ou institutionnel

transition

personnd ou entité chargée de faciliter le dualogue et de trouver un accord entre deux parties en conflict ou en désaccord

médiateur

ententes ou traités conclud entre plusieurs pays ou organisations pour réguler les échanges de biens et de services, souvent dans le but de faciliter le commerce et de réduire les barrières économiques

accords commerciaux

lwiątko

un lionceau

petit du lion et de la lionne

un lionceau

action, fait de causer à quelque chose un dommage, un préjudice matériel ou moral

une atteinte

gra w kotka i myszkę

un jeu de chat et de la souris

faire durer un jej de traque ressemblant à la poursuite d'une souris par un chat

un jeu du chat et de la souris

dénonciation en justice d'une infraction par la personne qui affirme en être victime

une plainte

qui se déplace; wędrowny

itinérant

action de défier quelqu'un

le défi

pomóc komuś z pomoca

venir en aide à quelqu'un

avoir d'autres préoccupations; avoir quelque chose à faire de bien plus important

avoir d'autres chats à fouetter

Mówię tak, abyś mnie zrozumiał

je parle de façon à ce que vous me compreniez

Mówię tak, żeby mnie zrozumieli

je parle de manière à ce que ils me comprennent

Mówię w sposób, który nie jest jasny

je parle d'une façon qui n'est pas claire

w jakiś sposób rozumiem, co miał na myśli

d'une certain façon/ d'une certaine manière je comprends ce qu'il a voulu dire

ubiera się w stylu lat 50

elle s'habille à la manière des années 50

rentrer en possession de ce qu'on avait perdu: recouvrer la santé

recouvrer

odzyskać, odnalezc

retrouver (aussi recouvrer) son honneur

odzyskac

récupérer: rentrer en possession de ce qui a été prêté, perdu, etc. Récupérer des fonds.

ogłupić

abêtir = rendre plus bête

podzielic się na kawałki

se morceler

fragmentację krajobrazu politycznego

le morcellement du paysage politique

za kratami

derrière des barreaux

smycz

une laisse

klatka

une cage

byc w bardzo trudnej sytuacji

étre dans la galère - lieu, état dans lequel on mène une vie très dure

galera; trudna lub niepewna sytuacja; ciężka praca

galère; situation difficile ou précaire; travail pénible

plemię

une tribu

rozwiązany

résolu

qui est conscient, qui a toute sa connaissance

lucide

rozwijać, rozpościerać

déployer

wiązać; związać coś

nouer; lier quelque chose

manifester quelque chose, l'étaler dans toute son intensité; montrer, manifester

déployer

poniżej (poniżej)

en deçà(au-dessous de)

przydzielić- przydzielić pewną sumę pieniędzy komuś, organizacji; satysfakcja, wynagrodzenie

allouer- attribuer une somme d'argent à quelqu'un, à un organisme; gratification, rétribution

kompresować - wywierać nacisk na coś, aby zmniejszyć jego objętość

comprimer - exercer sur quelque chose une pression de telle sorte que son volume s'en trouve réduit

złoża - akumulacja zasobów naturalnych

les dépôts - accumulation des ressources naturelles

waluta – waluta używana w danym kraju

la devise - la monnaie utilisé par un pays

zawiesić - chwilowo zatrzymuje akcję

suspendre - arrêter temporairement une action

wzmocnić - uczynić coś silniejszym

renforcer - rendre quelque chose plus solide

uroczyście – z pewną pompą i publicznie, z zachowaniem wymaganych form

solennellement - avec une certaine pompe et en public, en respectant les formes requises

przestarzały - który nie jest już używany, mówiąc o słowie, wyrażeniu; nieaktualny, wygasły

obsolète - qui n'est plus utilisé, en parlant d'un mot, d'une locution; dépassé, périmé

wyzwanie - kwestionuj coś, omawiaj coś z kimś; kwestionować czyjeś kwalifikacje, zasługi i wartość; krytykować

contester - mettre quelque chose en cause, discuter quelque chose à quelqu'un; mettre en doute la qualification de quelqu'un, son mérite, sa valeur; critiquer

„nieśmiertelni” – czterdziestu członków Akademii Francuskiej, nazwanych tak w nawiązaniu do motta „nieśmiertelności”, noszących pieczęć Akademii założonej przez kardynała Richelieu. Misją naukowców jest „nieść język francuski”

les 'immortels” - les quarante membres de l'Académie française, nommés ainsi par allusion à la devise „à l'immortalité”, portée par le sceau de l'Académie fondée par le cardinal de Richelieu. La mission des académiciens est de "porter la langue française”

se cogner, se heurter à, contre quelque chose. Au figuré: rencontrer un obstacle d'orde humain, moral. Se heurter à un refus

se heurter à

plac budowy: miejsce, w którym wykonywana jest praca. plac budowy, miejsce rozbiórki, stocznia

chantier: le lieu où l’on procède à des traveaux. chantier de construction, de démolition, chantier naval

spustoszony - uszkodzony, zniszczony przez gwałtowne działanie. Notre-Dame spustoszona przez pożar.

ravagé - endommagé, détruit par une action violente. Notre-Dame ravagée par un incendie.

Opłata – podatek należny w zamian za korzystanie z usługi publicznej. Królewskość audiowizualna

Redevance - taxe due en contrepartie de l'utilisation d'un service public. Redevance audiovisuelle

napiwek - charakter tego, co jest bezpłatne, a nie płatne. Bezpłatna edukacja publiczna

gratuité - caractère de ce qui est gratuit, non payant. La gratuité de l'enseignement public

Pielgrzym – osoba odbywająca pielgrzymkę

Pèlerin - personne qui fait un pèlerinage

Pielgrzymka – podróż do zdrowego miejsca w duchu pobożności. Wybierz się na pielgrzymkę do Jerozolimy.

Pèlerinage - voyage à un lieu sant dans un esprit se dévotion. Aller en pèlerinage à Jérusalem.

biuro - ceremonia uwielbienia

office - cérémonie du culte

cesjonariusz - Beneficjent przydziału dobra publicznego w celu zapewnienia zarządzania nim w miejsce właściciela (zwykle państwa)

affectataire - Bénéficiare de l'affection d'un bien public pour en assurer sa gestion à la place du propriétaire (généralement l'Etat)

zadanie - udostępnianie wiernym i szafarzom religii obiektów sakralnych i mebli do praktykowania ich religii

affectation - mise à disposition des fidèles et des ministres du culte, pour la pratique de leur religion, des édifices cultuels et des meubles les garnissant

Nocleg – noc spędzona w płatnym obiekcie noclegowym (hotel, pole namiotowe

Nuitée - nuit passée dans un lieu d'hébergement payant (hôtel, camping)

Trwałość – stan, charakter tego, co trwa wiecznie (ciągłość, wieczność) lub przez bardzo długi czas.

Pérennité- État, caractère de ce qui dure toujours (continuité, perpétuité), ou très longtemps.

subskrypcja - czynność subskrybowania; kwota zapłacona przez abonenta.

souscription - action de souscrire; somme versée par un souscripteur.

subskrybuj - zobowiązuj się do zapłaty określonej kwoty w zamian za coś

souscrire - s'engager à verser une certaine somme en contrepartie de quelque chose

przygotować się do - przygotować się na

s'apprêter à - se préparer à

szyderczy - co jest nieistotne, minimalne, aż do znikomości, co przez swój mierny charakter wydaje się śmieszne:

dérisoire - qui est insignifiant, minime, au point négligeable, Qui paraît ridicule par son caractère médiocre:

zebrać się - skoncentrować myśli na życiu duchowym

se receuillir - concentrer sa pensée sur la vie spirituelld

utrzymać - utrzymywać w dobrym stanie

entretenir - maintenir en bon état.

pogarszać się - stopniowo pogarszać się

se dégrader - se détérioriter progressivement

brak - z braku, z braku

faute de - par manque de, à defaut de

oznacza - zasoby pieniężne

moyens - ressources pécuniaires

stanowią dla kogoś zimny prysznic - zaskoczenie swoim nieoczekiwanym i nieprzyjemnym charakterem, położyło kres entuzjazmowi

constituer une douche froide pour qn - surprendre par son caractère inattendu et désagréae, faire cessed l'enthousiasme de qn

sprowokować czyjś gniew - przyciągnąć czyjś gniew

déclancher les foudres de quelqu'un - s'attirer la colère de quelqu'un

zaskoczyć kogoś - zaskoczyć kogoś, nie pozostawiając czasu na reakcję

prendre quelqu'un de court - prendre par surprise, sans laisser le temps de réagir

niedopuszczalny - odnosi się do argumentu lub działania, które jest niedopuszczalne i akceptowalne ze względu na prawo lub procedurę

irrecevable - se dit d'un argument ou d'une action wui n'est pas recevable et acceptable pour une raisin de droit ou de procédure

przekaźnik - udostępnij, nadaj. szeroko nagłośniony strajk

relayer - partager, diffuser. la grève très relayé

odnawialne energie

les énergies renouvelables

dekarbonizacja

décarbonisation

turbina wiatrowa

éolienne

wieloletnie

pluriannuel

koci

félin

donosić

dénoncer

IVG - dobrowolne przerwanie ciąży

IVG - interruption volontaire de Grossesse

powrót - regresja

le retour en arrière - regression

pociesz kogoś

consoler qqn

stygmatyzacja - ostracyzm osoby ze względu na jej różnice, które są uważane za sprzeczne z normami społecznymi

la stigmatisation- la mise à l'écart d'une personne pour ses différences qui sont considérées comme contraires aux normes de la société

uporczywy - trwający długo, trwający pomimo przeszkód

persistante - qui dure longtemps, continuee malgré les obstacles

ogłosić – oficjalnie opublikować ustawę

promulguer - publier officiellement une loi

godzina policyjna – czasowy zakaz wychodzenia z domu w określonych godzinach, zwłaszcza w trakcie

un couvre-feu - interdiction temporaire de sortir de chez soi à certaines heures, notamment en temps de guerre

opłaty dokowe – podatek pośredni pobierany przez władze lokalne za granicą od importowanych przez nie produktów i lokalnej produkcji

l'octroi de mer - taxe indirecte que perçoive les collectivités territoriales d'outre-mer sur les produits qu'elles importent et sur les productions locales

podwyższyć cenę - zwiększyć cenę, stać się droższym

renchérir - augmenter de prix, devenir plus cher

być ofiarą czegoś – być pochłoniętym przez gwałtowne uczucie, być pod wpływem czegoś; zostać zniszczonym, zdewastowanym pq

être en proie à qqch - être absorbé par sentiment violent, être sous l'enprise de quelque chose; être détruit, dévasté par quelque chose

parkownik wszystkiego i niczego

parker de tout et de rien

wspaniały

superbe

poznaj jego złoty wiek - szczęśliwy czas cywilizacji; epoka, która widzi w określonej dziedzinie szczególnie błyskotliwą produkcję

connaître son âge d'or - temps heureux d'une civilisation; époque qui voit dans un domaine déterminé une production particulèrement brillante

dedigitalize - odłącz od r

se dédigitaliser - se déconnecter des réseaux sociaux

być teatrem - być miejscem

être le théâtre se - être le lieu de

spłacić pożyczkę

rembourser un prêt

zaprzestanie palenia – zaprzestanie palenia tytoniu, mające na celu uwolnienie się od wywołanego nałogu

sevrage tabagique - l'arrêt de la consommation de tabac, dans le but de s'affranchir de la dépandace induite

szkoda – szkoda powstała z przyczyny gwałtownej

le dégât - dommage résultant d'une cause violent

czujność - obserwacja mająca na celu informowanie o zbliżaniu się zjawisk meteorologicznych

la vigilance - surveillance destinée à informer de l'imminence de phénomènes météorologiques

angażować się - angażować się w coś, ale nie dobrowolnie, raczej jest to sprawa niepożądana

être impliqué - être engagé dans quelque chose, mais pas volontairement, il s'agit plutot d'une affaire fâcheuse

pozorny - widoczny lub oczywisty

apparent - visible ou evident

olśnić - pozbawić kogoś na chwilę możliwości widzenia

éblouir - priver quelqu'un pour un instant de la capabilité de voir

zboczyć z trajektorii

dévier de la trajectoire

pod płaszczem - z dużą dyskrecją

sous le manteau - avec beaucoup de discretion

zniesławić – chcieć zaszkodzić reputacji lub honorowi kogoś

diffamer - chercher à porter atteinte à la réputation, à l'honneur de qn

wypełnić kogoś - zadowolić

combler qqn - satisfaire pleinement

wydarzenie sportowe

une épreuve sportif

wygrać nagrodę

remporter un prix

nagrodzony = nagrodzony, odznaczony, uhonorowany

récompensé = primé, décoré, honoré

zrekompensowane

indemnisé

powstanie = powstanie

l'insurrection = le soulèvement

mandat

une amende

poprawka do ustawy

un amendement

wykroczenie

délit

kadencja pięcioletnia

le quinquennat

ocalały = ocalały

rescapé = un survivant

szkodliwy

nocif

szkodliwość

la nocivité

wosk

la cire

zbuntowany - skłonny do sprzeciwu, do indubordiny

frondeur - qui est enclin à l'opposition, à l'indubordination

opłacalne - co daje

rentable - qui donne un profit

zawroty głowy - co ogłusza, zmęczenie ogłupia

étourdissant - qui étourdit, fatigue abrutit

pomocnik – osoba biorąca udział w jakiejś sprawie; wspólnik

un comparse - une personne qui prend part dans une affaire; complice

wybitnie

éminemment