3. Rola wody i składników mineralnych w organizmie

woda i sole mineralne stanowią nieorganiczne składniki pokarmu

są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu

funkcje wody:

-tworzy środowisko umożliwiające zachodzenie większości reakcji biochemicznych, - umożliwia usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii, - chroni organizm przed przegrzaniem

funkcje składników mineralnych:

stanowią elementy strukturalne komórek i tkanek, - wpływają na ciśnienie osmotyczne, przepuszczalność błon i przewodzenie impulsów nerwowych

bilans wodny -

różnica między ilością wody pobranej, a oddanej do otoczenia w ciągu doby

składniki mineralne -

pierwiastki niezbędne do funkcjonowania organizmu, które po spaleniu pozostają w postaci popiołu

źródła składników mineralnych:

mleko i przetwory mleczne, jaja, rośliny strączkowe, orzechy, mięso, ser żółty, drób, ryby, sól kuchenna, owoce cytrusowe, banany, zielone warzywa, pomidory, ziemniaki, wątroba, szpinak, figi, ryby morskie, glony morskie, woda pitna, soja

składniki mineralne stanowią 4-5% masy ciała człowieka, z czego połowa jest wbudowana w elementy strukturalne komórek, tkanek i narządów

pozostała część występuje w postaci jonowej zarówno w cytozolu jak i płynach ustrojowych

funkcje składników mineralnych:

regulacja czynności fizjologicznych (m.in. wpływają na ciśnienie osmotyczne i pH środowiska wewnętrznego, polaryzację oraz przepuszczalność błon komórkowych, przewodzenie impulsów nerwowych i krzepliwość krwi)

makroelementy (min. 0,01% suchej masy ciała):

wegiel (C), wodór (H), tlen (O), azot (N), siarka (S), fosfor (P), wapń (Ca), magnez (Mg), potas (K), sód (Na), chlor (Cl)

mikroelementy:

żelazo (Fe), miedź (Cu), cynk (Zn), mangan (Mn), molibden (Mo), selen (Se), chrom (Cr), jod (J), fluor (F)

woda dzięki dipolowej budowie cząsteczki jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem

tworzy środowisko wewnętrzne organizmu, w którym zachodzą wszystkie niezbędne do życia reakcje chemiczne oraz są transportowane cząsteczki biorące w nich udział

mechanizm regulacji bilansu wodnego -

woda jest pobierana z pokarmem i napojami, natomiast wydalana z moczem, kałem, wydychanym powietrzem oraz przez skórę

znaczenie WAPNIA: - materiał budulcowy kości i zębów, - procesy krzepnięcia krwi, - funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego

objawy niedoboru wapnia: - próchnica zębów, krzywica, osteoporoza, - zaburzenia krzepnięcia krwi, pracy serca i mięśni szkieletowych

znaczenie MAGNEZU: - składnik kości i zębów, - funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego

objawy niedoboru magnezu: - zaburzenia pracy serca, - zwiększona pobudliwość nerwowo mięśniowa

znaczenie SODU i CHLORU: - utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego krwi i równowagi kwasowo-zasadowej, - prawidłowa pobudliwość mięśni i przepuszczalność błon komórkowych

ze względu na spożycie soli objawy niedoboru sodu i chloru praktycznie nie występują

znaczenie POTASU: - regulacja ciśnienia osmotycznego, - przewodzenie impulsów nerwowych, - prawidłowy rytm serca

objawy niedoboru potasu: - zaparcia, utrata apetytu, - uczucie znużenia, skurcze jelit i mięśni, - nieregularne bicie serca

znaczenie ŻELAZA: - składnik hemoglobiny i licznych enzymów

objawy niedoboru żelaza: - anemia, zaburzenia oddychania tlenowego

znaczenie FLUORU: - buduje kości, skład szkliwa zębów

objawy niedoboru fluoru: - podatność zębów na próchnicę