zaburzenia białkowe

rola białek osocza

funkcja transportowa, procesy krzepnięcia, dystrybucja płynów, funkcja enzymatyczna, procesy odpornościowe, bufory, hormony

miejscem wytwarzania białek osocza

komórki wątroby, układ odpornościowy, śródbłonek naczyń, narządy wytwarzające oraz uwalniające hormony i enzymy

katabolizm białek

USŚ, układ siateczkowo śródbłonkowy, w wątrobie. białka o niewielkiej masie cząsteczkowej ulegają filtracji w kłębuszkach nerkowych i są reabsorbowane w cewkach nerkowych. niewielka ilość jest wydalana z moczem do 0.1 g na dobę

wartości referencyjne białka calkowitego w osoczu krwi

65-80 g/l lub 6.5-8.5 g/dl

ciśnienie onkotyczne

rodzaj ciśnienia osmotycznego powodowanego przez białka obecne w osoczu krwi (głównie albuminy wytwarzane w wątrobie). Ciśnienie onkotyczne równoważy ciśnienie hydrostatyczne, dlatego nie dochodzi do utraty wody z naczyń.

niespecyficzny transport albumin

hormony, witaminy, wapń, magnez, metale śladowe, bilirubina, kwasy tłuszczowe, lipidy, leki

specyficzny transport i regulacja metabolizmu różnych związków

żelazo - transferyna, B12 - transkobalamina, tyroksyna - tyreoglobulina, hemoglobina - haptoglobina, kortyzon, aldosteron - białko wiążące kortykosteroidy

aktywności enzymatyczne i regulatorowe białek osocza

alfa 1 antytrypsyna, alfa2 makroglobulina inhibitory proteaz granulocytarnych, ceruloplazmina - oksydoreduktaza katalizuje utlenienie Fe2+ do Fe3+, apolipoproteiny - metabolizm lipoprotein i lipidów, renina i konwertaza angiotensyny angiotensyna I do II

odporność swoista i nieswoista

układ dopełniacza odporność nieswoista

białka układu dopełniacza

nieswoista odpowiedź immunologiczna, następuje na 3 drogach. Klasyczna po związaniu IgG (wyjątek IgG4 i IgM). Alternatywna na powierzchni polisacharydów bakteryjnych, wirusów, pasożytów, nowotworów i kompleksów immunologicznych z IgG, IgA, IgE

podział narządowo czynnościowy białek osocza

w osoczu jest 700 białek, do tego formy prekursorowe, glikozylowane, warianty alternatywnego składania, kilkadziesiąt form molekularnych klasycznych białek osocza. tkanki lite - albumina, transferyna, bialko C, AST i ALT. plazmocyty i limfocyty B - IgAEGM

proteinogram, podział elektroforetyczny białek surowicy

ocena ilościowa i jakościowa. elektroforeza żelowa, bufor ma pH 8.6, białka mają ładunek ujemny więc kierują się do anody (plus), wyróżniamy 5 podstawowych grup, albuminy, alfa1 globuliny. Beta globuliny, gamma globuliny

Obraz poszczególnych frakcji determinowany jest przez nieliczne białka, których stężenie jest wysokie

alfa 1 globulina - alfa 1 antytrypsyna i alfa lipoproteiny, alfa 2 globuliny - alfa 2 makroglobuliny, haptoglobina, beta 1 globulina transferyna i beta lipoproteia ldl, beta 2 frakcja C3 dopełniacza, gamma globulina klasa a g i m

immunofiksacja białek

diagnostyka gammapatii monoklomalnych, modyfikacja elektroforezy, prowadzenie dodatkowych ścieżek 5-7, nakładanie wybarwionego przeciwciała monoklonalnego, odpowiednie łańcuchy immunoglobulin

szpiczak mnogi

choroba rozrostowa układu krwiotwórczego, charakteryzuje się klonalną proliferacją atypowych plazmocytów produkujących monoklonalną immunoglobulinę

szpiczak mnogi zmiany w badaniach laboratoryjnych i skutki kliniczne

wzrost OB, nerka szpiczakowa, aglutynacja erytrocytów, objaw Reynauda, zmiany na dnie oka, neurologiczne, skaza krwotoczna, spadek odporności, hiperproteinemia 90-120 g/l, za duzo IgG, bialko M, białkomocz, białka Bence Jons

leczenie szpiczaka

przeszczep szpiku, radioterapia, wspomagająco EPO, GM CSF, GCSF, antybiotyki, GKS, bortezomib, przeżycie 6-7 lat

Albumina

norma 3.5 - 5.0 g/dl lub 35-50 g/l, powstaje w wątrobie, niedostateczna podaż aminokwasów egzogennych powoduje zahamowane produkcji, produkcja pobudzana przez tarczyce, insulinę i kortyzol

zaburzenia poziomu albuminy w surowicy

analbuminemia brak albuminy, wynik mutacji genowej, dziedziczy się autosomalnie recesywnie, u heterozygot niskie ciśnienie onkotyczne krwi, skłonność do obrzęków

częściej w praktyce klinicznej spotykamy hipoproteinemie

przyczyny: zahamowanie syntezy białek, zwiększona utrata białek, spadek syntezy immunoglobulin, rozcieńczenie wskutek retencji lub redystrybucji wody pozakomórkowej, artefakty

wysięk

bogaty w białko (3 g/dl) i komorki krwi, typowy dla zapaleń, może prowadzić do obrzęku zapalnego, zwiększona przepuszczalność naczyń krwionośnych

przesięk

mniej białek poniżej 3 g/l, nieliczne komórki, ultrafiltrat osocza, gromadzi się w tkankach, na skutek wzrostu ciśnienia hydrostatycznego, spadku ciśnienia onkotycznego, niewydolności drenażu, wzrostu uwodnienia z powodu retencji sodu

przyczyny hipoproteinemii

nerkowe zespoły utraty białka, jelitowe zespoły utraty białka (choroba Leśniowskiego, wrzodziejące jelito, nowotwory złośliwe, skórne zespoły (oparzenia, łuszczyca, pęcherzyca), stany kataboliczne (sepsa, gorączka, urazy, nowotworowe) krwawienia

choroba Crohna- Leśniowskiego

przewlekłe nieswoiste zapalenie calego przewodu pokarmowego od jamy ustnej do odbytu o charakterze odcinkowym, proces zapalny dotyczy całej grubości ściany jelita, dochodzi do zwężenia a w konsekwencji niedrożności. osoby od 15-25 roku życia

Diagnostyka i leczenie choroby Crohna-Leśniowskiego

kolonoskopia z kontrastem, histologiczny wycinek, USG i CT jamy brzusznej, podwyższone Ob, WBC, CRP, niedokrwistość, hipoalbuminemia, należy różnicować z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego

Przyczyny hipoproteinemii

niedożywienie, Kwashiorkor, zaburzenia wchłaniania (lamblie, bakterie), mukowiscydoza, choroba trzewna, wrodzony przerost odźwiernika, uszkodzenia wątroby marskość, zanik, uszkodzdnie toksyczne, nowotwór

Hiperproteinemia przyczyny

hipergammaglobulinemia poliklonalna (stany zapalne, marskość, RZS, toczeń, sarkoidoza) hipergammaglobulinemia monoklonalna (szpiczak mnogi, choroba ciężkich łańcuchów, waldenstorma, układ chłonny) odwodnienie, artefakty

zapalenie

porządkowany proces rozwijający się w tkance unaczynionej pod wpływem czynnika uszkadzającego. czynniki egzogenne lub endo, chemiczne, fizyczne, biologiczne. celem zapalenia jest szybkie i selektywne zgromadzenie komórek zdolnych do usunięcia czynnika

typy odpowiedzi w odczynie zapalnym

odpowiedź komórkowa leukocytoza, enzymy proteolityczne, produkty degradacji kolagenu, odpowiedź humoralna białka ostrej fazy, Imunoglobuliny, mediatory zapalne. odpowiedź hemostatyczna liczba płytek krwi i stężenie fibrynogenu

białka ostrej fazy

heterogenna grupa białek osocza, synteza w wątrobie stymulowana przez IL 6, poziom wzrasta w stanie zapalenia. miejsce syntezy IL - monocyty i makrofagi. białka ostrej fazy są markerami stanu zapalnego, ich stężenie koreluje z OB.

Białka ostrej fazy ujemne

albumina transferyna i fibronektyna

CRP

zakres od 0 do 10mg/l (stezenie prawo skośne poniżej 1 mg/l), znaczny wzrost CRP w pierwszej dobie uszkodzenia tkanki, hsCRP to test czułości, pozwala na zmierzenie bardzo małych ilości z dużą precyzją,

CRP a choroba sercowo naczyniowa

CRP ma znaczenie diagnostyczne w chorobie sercowo naczyniowej, powyzej 2 mg/l wzrasta 3 krotnie ryzyko wystąpienia zawału serca mięśniowego ora, zwiększa ryzyko wystapienia udaru

PCT prokalcytonina

prohormon produkowany przez komórki parafolikularne tarczycy pojawia się w surowicy w czasie infekcji bakteryjnych, rozległych urazów, pierwszych dniach po porodzie. nie wzrasta w zakazeniach wirusowych, nowotworach nieznacznie w grzybicznych

wartości diagnostyczne CRP i PCT

PCT i CRP wzrost przy infekcji uogólnionej, wzrost CRP a ujemny PCT przy infekcji lokalnej, ujemne oba przy braku infekcji, bakteryjne zapalenie płuc PCT 10 ng/ml

presepsyna

marker sepsy CD14, glikoproteina obecna na powierzchni błony monocytów i makrofagów, receptor dla polisacharydu LPS i LPB, aktywuje TRL4, kaskade prozapalną w kontakcie z czynnikiem zakaźnym.

presepsyna

marker sepsy CD14, glikoproteina obecna na powierzchni błony monocytów i makrofagów, receptor dla polisacharydu LPS i LPB, aktywuje TRL4, kaskade prozapalną w kontakcie z czynnikiem zakaźnym.

haptoglobina HP

glikoproteina osoczowa w syntetyzowana w wątrobie funkcja transportowa dla hemoglobiny po hemolizie wewnątrznaczyniowej hemoliza wiąże się haptoglobina transportowana do komórek USS uwalniane samo globiny Chem związany z hemopeksyna ją białko ostrej fazy

alfa 2 makroglobulina

max białko osocza nie ulega filtracji w nerkach, białko o ruchliwości alfa 2 globuliny, hamuje działanie proteaz katalitycznych grup endopeptidase inhibitor wspierający działanie specyficznych inhibitorów białka alfa2 pułapka molekularna dla proteinase

ceruloplazmina

późne białko ostrej fazy katalizuje utlenienie żelaza 2 do 3 umożliwia wiązanie z transfery nogą funkcja antyoksydacyjna usuwanie reaktywnych form tlenu

choroba Wilsona

genetycznie uwarunkowane zaburzenia metabolizmu miedzi w organizmie spowodowana autosomalnie recesywnie mutacja genu atp7b, upośledzenie transportu miedzi, zahamowanie wiązania Cu do ceruloplazminy, zaburzenia wydalania miedzi z żółcią

leczenie choroby Wilsona

spadek stężenia ceruloplazminy we krwi Wzrost miedzi we krwi wzrost dobowego wydalania miedzi z moczem biopsja wątroby badanie zawartości miedzi leczenie podawanie leków usuwających mieć zapobiegających ponownemu gromadzeniu środki chelatujące sole cynku

surowicze białko amyloidowe a saa

bierze udział w transporcie cholesterolu z lipoprotein o wysokiej gęstości do komórek wątroby stymulacja cytokinami prozapalny mi aktywność metalloproteinase neutrofilowy ich działanie chemotaktyczne względem komórek fagocytują cych

AAT antytrypsyna alfa 1

najsilniejsze inhibitory proteaz serynowych w surowicy, funkcja inaktywacja elastazy leukocytarnej uwalnianych przez neutrofile wrodzony niedobór przez defekt wydzielania białka i gromadzeniem jego nadmiar lub hepatocytach prowadzi do marskości wątroby

kwaśna alfa 1 glikoproteina AG orozomukoid

transport i wiązanie progesteronu, jest w kompleksach układu krzepnięcia wiąże cząsteczki ksenobiotyków wzrasta w stanach zapalnych nie więcej niż o 100% wzrost W ciągu 24h, czuły marker infekcji bakteryjnych u noworodków

fibrynogen pierwszy czynnik układu krzepnięcia

syntetyzowana w wątrobie i megakariocyt ach magazynowana w płytkach krwi polimeryzacja tworząc stabilizowany fibrynowy twór stabilizacja w miażdżycy i niedokrwiennej chorobie serca transport cholesterolu tworzenie komórek piankowa tych

transferyna

ujemne białko ostrej fazy obniżenie wiązanie żelaza niezbędna go bakterią do rozwoju produkcja wątroba mózg ślinianki śledziona szpik kostny jajniki jądra

laktoferyna

silnie wiąże żelazo substancje bakteriobójcze związani żelaza ogranicza rozwój bakterii Niektóre bakterie wykorzystują laktoferyny jako źródło żelaza

transferyna funkcja

marker niedożywienia białkowego ubogo węglowodanowo forma transferyny marker choroby alkoholowej wykryć można w ciąży zaawansowanej niewydolności wątroby

kalprotektyna

białko uwalniane przez neutrofile monocyty i makrofagi zdolność wiązania jonów wapnia i cynku, działa antyproliferacyjnie i antybakteryjnie.

kiedy mamy wzrost stężenia kalprotektyny w kale

nieswoiste zapalenie jelit choroba leśniowskiego-crohna zaostrzenie nowotwory ostre zapalenie trzustki marskość wątroby zapalenie płuc obniżenie kalprotektyny przyjmowanie egzogennych hormonów kory nadnerczy

ciążowe białko osocza Pappa

próbka krwi pobierana od kobiety ciężarnej pomiędzy 10 a 14 tygodniem ciąży we krwi wykonywany jest pomiar stężenia dwóch substancji które są markerami zespołu downa Zespołu Edwardsa i ze sportu płodu

test podwójny płodu

powinien być uzupełnieniem USG czyli przezierności karkowej zwykle wykonywane w tym samym czasie lekarz prowadzący może zinterpretować wyniki jednocześnie można rozpoznać USG 80% płodów z zespołem Downa, wykonując test można zwiększyć trafność do 90 95%

diagnostyka wad płodu

zespół Downa spadek lub wzrost przezierność karkowa wzrost wolna beta HCG

Fn fibronektyna płodowa

glikoproteina adhezyjna występuje w osoczu w przestrzeniach międzykomórkowych bierze udział w adhezji proliferacji imigracji w badaniach wykorzystuje się oznaczanie w połączeniu maciczno łożyskowy mna granicy worka owodniowego

stan chorobowy ze zmianami w proteinogram ach

ostry stan zapalny zwiększenie stężenia białek ostrej fazy wędrujących we frakcjach alfa 1 alfa 2 spada stężenie albumin we frakcji gamma nie obserwuje się zmian

zespół nerczycowy

utrata białek z moczem białkomocz nieselektywny obniżenie większej frakcji białkowych jedynie we frakcji alpha2 uwidacznia się pik odpowiadający zwiększeniu stężenia alfa 2 makroglobulina

szpiczak mnogi

nowotworowe plazmocyty produkują monoklonalne immunoglobuliny w elektroforezie uwidacznia się wąski pik w rejonie gamma-globuliny

marskość wątroby

zmniejsza się synteza białek obniżenie frakcji albumin alfa 1 alfa 2 beta globuliny wzrost piku gamma globulin zwiększeniem stężenia IgG zwiększa się IgG powoduje rozmycie granicy frakcji beta i gamma, mostka beta gamma

dys beta lipoproteinemia

duży wzrost lipoproteiny LDL podwyższenie frakcji beta globulin obraz podobny jak w niedokrwistości z niedoboru żelaza zwiększanie stężenie ferrytyny

prawidłowy skład frakcji białkowych w surowicy w rozdziale elektroforetyczny

albuminy 53,68% Alfa 114 procent Alfa 23 14% beta 8 17% gamma 9 22%