XX-lecie międzywojenne

Paryż (1919-1920)

konferencja pokojowa, uregulowanie sytuacji na kontynencie europejskim, 27 państw

Serbołużyczanie

niewielka mniejszość słowiańska w Niemczech, domagająca się utworzenia odrębnego państwa

Louis Marshall, Julius Mack

amerykanie, którzy przewodniczyli delegacji żydowskiej w Paryżu

Rada Najwyższa

podejmowała najważniejsze decyzje podczas konferencji w Paryżu, składał się z szefów rządów WB, USA, Włoch, Francji, Japonii

Vittorio Orlando

premier Włoch, który brał niewielki udział w obradach Rady Najwyższej

Thomas Woodrow Wilson

prezydent USA, brał udział w konferencji w Paryżu

David Lloyd George

premier WB, uczestniczył w konferencji paryskiej, pragnął zachowanie równowagi sił na kontynencie

Georges Clemenceau

premier Francji, uczestniczył w konferencji paryskiej

Rada Trzech

prezydent USA, premier Francji i Anglii w czasie konferencji paryskiej

Wielka Czwórka

Rada Trzech plus premier Włoch

petent

mniejsze państwa biorące udział w konferencji paryskiej, przekazywano im do wykonania decyzje Rady Najwyższej

traktat/system wersalski

traktat pokojowy, który wywierał decydujący wpływ na politykę europejską do 1939

traktat pokojowy z Niemcami (1919)

podpisany w Wersalu, Niemcy utraciły Alzację i Lotaryngię na rzecz Francji i okręg Eupen i Malmedy na rzecz Belgii

restytucja

zwrot zagrabionego mienia

reparacje wojenne

bezpośrednie roszczenie jednego państwa wobec drugiego łamiącego prawo

odszkodowania indywidualne

odszkodowania dla osób od strony konfliktu oraz od osób winnych naruszenia prawa

odszkodowania wojenne

według 4 konwencji haskiej: restytucja, reparacje wojenne, odszkodowania indywidualne

Saint-Germain-en-Laye

traktat pokojowy z Austrią

Neuilly-sur-Sein

traktat pokojowy z Bułgarią

Trianon

traktat pokojowy z Węgrami

Sevres

traktat pokojowy w Turcją

Liga Narodów

organizacja międzynarodowa, miała zapewnić pokój i bezpieczeństwo na świecie

sankcje gospodarcze

kary nałożone na państwa naruszające zasady współżycia międzynarodowego

konferencja rozbrojeniowa (1922)

Waszyngton, podpisanie 4 układów określających obszar wpływów w strefie Oceanu Spokojnego

otwarte drzwi

zasada wprowadzona po konferencji rozbrojeniowej, umożliwiała swobodną penetrację gospodarcza w Chinach

polityka silnej ręki

polityka prowadzona przez Francję wobec Niemiec, rygorystyczne domaganie się spłat reparacji wojennych

Charles Dawes

amerykański finansista, opracował plan Dawesa zakładający zmniejszenie reparacji i udzielenie Niemcom znacznych kredytów na odbudowę gospodarki

plan Dawesa

zakładał zmniejszenie reparacji i udzielenie Niemcom znacznych kredytów na odbudowę gospodarki

Owen Young

finansista amerykański, opracował plan Younga zakładającego dalsze obniżenie odszkodowań Niemcom

plan Younga

zakładał dalsze obniżenie odszkodowań Niemcom

niepodległość po I wś

Finlandia, Estonia,Łotwa, Litwa, Polska

Tomasz Masaryk

pierwszy prezydent Czechosłowacji, orędownik demokracji, 4 razy był prezydentem

powstanie wielkanocne

antyangielskie powstanie w Irlandii, dążącej do niepodległości

Ulster

północna część Irlandii należąca do WB

Eamon de Valera

irlandzki działacz niepodległościowy, pełnił urząd premiera, utworzył partię Fianna Fail która chciał doprowadzić do całkowitego zerwania z WB

Fianna Fail

Żołnierze losu, partia polityczna, która chciał doprowadzić do całkowitego zerwania z WB

Sinn Fein

my sami, organizacja walcząca o niepodległość Irlandii

Rosyjska komunistyczna partia bolszewików

pełniła wszelkie funkcje państwowe w ZSRR, potem wszechzwiązkowa komunistyczna partia bolszewików (WKPb)

Węgierska republika Rad

węgierska partia komunistyczna, zlikwidowana prze wojska rumuńskie

Feliks Dzierżyński

utworzył Ogólnorosyjską Nadzwyczajną Komisję do Walki z Kontrrewolucja (czeka)

NKWD

Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych, organ Policyjny o nieograniczonych uprawnieniach w ZSRR

OGPU

Zjednoczony Państwowy Zarząd Policyjny, mianowany po czeka

arbitraż

postępowanie rozjemcze, sąd polubowny

Włodzimierz Lenin

przywódca bolszewików po I wś

Lew Trocki

kandydat di objęcia przywództwa po śmierci Lenina, propagował idee permanentnej rewolucji czyli rozprzestrzenienia rewolucji na cały świat, twórca Armii Czerwonej

permanentna rewolucja

dążenia komunistów do rozprzestrzenienia rewolucji na cały świat

Józef Stalin

organizator rewolucji październikowej, następca Lenina, objął stanowisko sekretarza generalnego Komitetu Centralnego

Gienadji Zinowiew, Lew Kamieniew

bliscy współpracownicy Stalina

NEP

nowa ekonomiczna polityka w ZSRR, zezwolenie na istnienie drobnego rzemiosła, handlu, chłopi mogli sprzedawać część płodów rolnych

Rapallo

włoska miejscowość gdzie podpisano układ o nawiązaniu stosunków politycznych i gospodarczych ZSRR z Niemcami

Locarno

szwajcarska miejscowość gdzie podpisano traktaty lokarneńskie

pakt reński

pakt który zagwarantował nienaruszalność granic między Niemcami, a Francją i Belgią

traktaty gwarancyjne

traktaty zawarte przez Francję z Polską i Czechosłowacją w Locarno

Sułtanat

Turcja

Mustafa Kemal Pasza

dowódca i polityk, stanął na czele powstania narodowego w Turcji, prezydent Republiki Tureckiej

Ataturk

Ojciec Turków, przydomek nadany Kemalowi Paszy przez parlament turecki

Arthur Balfour

brytyjski minister spraw zagranicznych, popierał ruch syjonistyczny-chciał utworzy w Palestynie żydowskie terytorium osadnicze

Lord Walter Rothschild

lider ruchu syjonistycznego w WB

Titanic

największy statek żeglugi cywilnej, parowiec, zatonął w zderzeniu z górą lodową

Alfred Nobel

szwedzki przemysłowiec i chemik, wynalazca dynamitu, przeznaczył swój majątek na nagrodę

Albert Einstein

twórca teorii względności, wskazującej na związek czasu i przestrzenie z grawitacją

Iwan Pawłow

rosyjski badacz, otrzymał Nobla za pracę nad rozróżnianiem odruchów warunkowych i bezwarunkowych

Zygmunt Freud

rozwinął formę terapii psychoanalitycznej, uważał że głównym popędem człowieka jest instynkt seksualny

Ernest Rutheford, James Chadwick

pierwsza sztuczna rekcja jądrowa, rozbicie jądra azotu

Irena i Fryderyk Joliot-Curie

odkrycie sztucznej promieniotwórczości

Otto Hahn, Fritz Strassmann

rozszczepienie jądra uranu

Max Planck

niemiecki fizyk, twórca fizyki kwantowej

Werner Heisenberg

niemiecki fizyk, twórca mechaniki kwantowej

Niels Henrik Bohr

duński fizyk, teoria budowy atomu wodoru

Fryderyk Banting

kanadyjski uczony, wyodrębnił insulinę

John Abel

stworzył krystaliczną insulinę

Gerhard Domagk

odkrył sulfonamidy

Alexander Fleming

brytyjski bakteriolog, odkrył penicylinę

Hindenburg

niemiecki sterowiec, zniszczony w katastrofie

Hugo Junkers

Niemiec, skonstruował pierwszy samolot metalowy "Junkers"

Guglielmo Marconi

włoski konstruktor, twórca radia

Orson Wells

reżyser nadał słuchowisko będące realistyczną wersją "Wojny Światów"

Herbert George Wells

angielski pisarz, autor "Wojny Światów"

Rudolf Valentino, Buster Keaton

pierwsze gwiazdy filmu niemego

Greta Garbo, Marlena Dietrich, Errol Flynn

gwiazdy flimu dźwiękowego

Charlie Chaplin

brytyjski aktor, znany z niemych komedii

Stan Laurel i Olivier Hardy

amerykańscy aktorzy odtwarzający role Filpa i Flapa

August i Louis Lumiere

francuscy wynalazcy, twórcy kinematografii

Podróż na księżyc

pierwszy film wykorzystujący zdjęcia trikowe

Śpiewak jazzbandu

pierwszy fabularny film dźwiękowy

przeminęło z wiatrem

największa produkcja filmowa XX-lecia

Walt Disney

amerykański producent filmowy, rozwinął sztukę tworzenia filmów rysunkowych

Siergiej Eisensteina

twórca pierwszego filmu radzieckiego "Pancernik Potiomkin"

Shirley Temple

pierwsza dziecięca gwiazda filmowa w USA

Leni Riefenstahl

twórczyni słynnych filmów propagandowych 3 Rzeszy z Igrzysk Olimpijskich

Tour de France

1903, pierwszy wieloetapowy wyścig kolarski

Urugwaj

pierwsze mistrzostwa świata w piłce nożnej

rewia

widowisko teatralne, poruszające aktualne wydarzenia w luźno ze sobą powiązanych skeczach i scenach muzyczno-teatralnych

neopozytywizm

kierunek filozoficzny nawiązujący do myśli Augusta Comte'a wzbogacony o zainteresowania logika i logiczną analizą problemów języka

Bertrand Rusell

przedstawiciel neopozytywizmu, czołowy moralista XX w

fenomenologia

kierunek filozoficzny, który nawoływał do zerwania z metafizyką i powrotem do konkretów

Edmund Husserl

twórca fenomenologii

personalizm

kierunek filozoficzny, stawiał wartość osoby ludzkiej ponad wszystkimi bezosobowymi instytucjami

Emmanuel Mounier

twórca personalizmu

egzystencjalizm

kierunek filozoficzny, według którego człowiek musi sam nadawać kształt swojemu bytowi, gdyż jet tylko tym co czyni

Martin Heidegger

twórca egzystencjalizmu

Lew Tołstoj

Wojna i pokój

Antoni Czechow

Trzy siostry

Fiodor Dostojewski

Zbrodnia i Kara

Joseph Konrad

Lord Jim

Marcel Proust (francuz)

W poszukiwaniu straconego czasu, twórca powieści nowego typu, zatarł granicę między przeszłością a przyszłością

James Joyce (Irlandczyk)

Ulisses, akcja może się toczyć w każdym kraju i we wszystkich czasach

Franz Kafka (Czech)

proces, odrzucił opisowość i tradycyjną fabułę

Maksym Gorki (Rosjanin)

matka

Michaił Bułhakow (Rosjanin)

Mistrz i Małgorzata

Tomasz Mann (niemiec)

Buddenbrookowie

George Bernard Shaw (irlandczyk)

Z powrotem do Matuzalema

John Steinbeck (Amerykanin)

Mysz i ludzie

Selma Lagerlof

cudowna podróż, szwedzka pisarka, pierwsza kobieta uhonorowana literackim Noblem

Margaret Mitchell (amerykanka)

Przeminęło z wiatrem

Virginia Woolf (angielka)

Pani Dalloway, operował w swoich książkach techniką tzw. strumieniu świadomości

Wassily Kandinsky

rosyjski malarz prekursor sztuki abstrakcyjnej

Pablo Picasso

Panny z Awinioun, hiszpański malarz, twórca kubizmu

Piet Mondrian

holenderski malarz, tworzył w nurcie tzw. malarstwa nieprzedstawiającego

malarstwo nieprzedstawiające

obrazy są zbudowane z kompozycji pionowych i poziomych linii, które układają się w kwadraty i prostokąty

Salvador Dali

Trwanie pamięci, hiszpański malarz, wybitny twórca surrealizmu

kubizm

kierunek w malarstwie, ukazywanie wszystkich płaszczyzn przedmiotów i postaci z profilami, zerwanie z zasadami perspektywy

kolaż

technika artystyczna polegająca na wprowadzaniu do obrazu liter, wycinków z gazet

Fernand Leger

francuski malarz, fascynował się maszynami, odtwarzał rzeczywistość sprowadzoną do prostych geometrycznych figur

dadaizm

kierunek w malarstwie, kładący nacisk na to co pozbawione logiki, absurdalne

Marcel Duchamp (francuz)

wybitny przedstawiciel dadaizmu, uważał że wszystkie przedmioty codziennego użytku odpowiednio ze sobą połączone tworzą dzieło sztuki

surrealizm

kierunek w sztuce stworzony przez Andre Bretona, głosił wolność wyobraźni i podkreślał znaczenie podświadomości i snu jako sposobu tworzenia poezji

Andre Breton

francuski pisarz, twórca surrealizmu, opublikował pracę "manifest surrealizmu" głosił wolność wyobraźni i podkreślał znaczenie podświadomości i snu jako sposobu tworzenia poezji

Joan Miro

hiszpański malarz surrealistyczny

funkcjonalizm

kierunek w architekturze, którego głównym założeniem było wysunięcie na plan pierwszy funkcji, od której uzależnione być muszą elementy techniczne i estetyczne

Louis Sullivan (amerykanin), Otto Wagner (austryjak)

twórcy funkcjonailzmu

Frank Lloyd Wright

amerykański architekt, prekursor nowoczesnego budownictwa, tworzył zgeometryzowane domy

Walter Gropius (niemiec)

twórca i zarządca szkoły Bauhaus kształcącej architektów

Bauhaus

szkoła architektoniczna w Weimarze która rozwijała nowoczesną architekturę funkcjonalną

art deco

styl architektoniczny łączący tendencje funkcjonalistyczne ze stylizacją geometryczną

Joseph Goebbels

minister propagandy 3 Rzeszy, zorganizował wystawę "sztuka zdegenerowana" gdzie zgromadzone potępianie dzieła twórców niemieckich

Albert Speer

główny architekt 3 Rzesz, jego twórczość cechował monumentalizm, trybuna placu defilad w Norymberdze

monumentalizm

kierunek w sztuce, duże rozmiary, proste i symetryczne fasady z dużą liczbą wysokich filarów i okien

tradycjonalizm

nurt artystyczny obowiązujący w ZSRR, propagowanie kultu wodza i rewolucji

Michaił Bułhakow, Aleksander Sołżenicyn

artyści prześladowanie w ZSRR

Wiera Muchina

rosyjska rzeźbiarka, Robotnik i Kołchoźnica

Karl Albiker

dyskobole, niemiecki rzeźbiarz, monumentalista

Fredricko Garcia Lorca

hiszpański pisarz, zamordowany przez bojówki Falangi

popyt odłożony

zwiększanie popyt gdyż po latach wojennych wyrzeczeń ludzie masowo dokonywali zakupów dóbr

Henry Ford

pionier masowej produkcji samochodów osobowych

czarny czwartek

24 paź 1929, gwałtowny spadek akcji na giełdzie nowojorskiej zapoczątkował wielki kryzys ekonomiczny

Franklin Delano Roosevelt

prezydent USA w czasie kryzysu

New Deal

polityka gospodarcza tzw. nowy ład, która w celu poprawy sytuacji gospodarczej rozpoczęła wielkie roboty publiczne

trust mózgów

specjalny zespół ekspertów który opracował new deal

John Keynes

odrzucał teorię ekonomii liberalnej, twórca keynesizmu

keynesizm

system poglądów ekonomicznych, uzależniający stan gospodarki od wielkości inwestycji i zakładający interwencjonizm państwowy

interwencjonizm państwowy

polityka aktywnego ingerowania państwa w przebieg procesów gospodarczych, cele: organicznie bezrobocia, pobudzenie popytu

Tennesee

rzeka, którą zagospodarowano tworząc sieć zapór i wałów

Lend Lease Act

ustawa powołana przez Roosevelta która wspomagała walkę z faszyzmem

sufrażystki

działaczki walczące o prawa kobiet: równouprawnienie, przyznanie praw wyborczych

gospodarka centralnie planowana

gospodarka gdzie polecenia władz centralnych są najważniejsze i muszą być wykonywane bez względu na koszty

Magnitogorsk

kombinat hutniczy na Uralu

GUŁAG

zarząd główny obozów, organ odpowiedzialny za kierowanie obozami pracy w ZSRR

łagry

obozy racy

Komsomoł

komunistyczny związek młodzieży, członków wychowywani z w duchu fanatycznej wierności Stalinowi

kołchoz

w założeniu miały to być wielkotowarowe gospodarstwa, spółdzielnie produkcyjne

kolektywizacja rolnictwa

reforma rolnictwa w ZSRR, chłopi musieli łączyć swe gospodarstwa w kołchozy które zostały podporządkowane centralnie planowanej gospodarce

bojówki

milicja partyjna tworząca się przy partiach politycznych, rozstrzygała spory poprzez przemoc

ucieczka od wolności

zjawisko społeczne, gdzie duża część społeczeństwa traktowała wolność jako źródło zła

Benito Mussolini

premier Włoch, głosił radykalny program społeczny o charakterze socjalistycznym, mąż opatrznościowy

Włoskie Związki Kombatanckie

organizacja powołana przez Mussoliniego, która zrzeszała byłych żołnierzy

czarne koszule

bojówki we Włoszech które atakowały komunistów

Wiktor Emmanuel III

król Włoch, powierzył Mussoliniemu stanowisko premiera

marsz na Rzym

próba przejęcia władzy przez Mussoliniego, zgromadzone w Neapolu czarne koszule miały zaatakować wojsko króla

faszyzm

doktryna polityczna sprzeciwiająca się demokracji parlamentarnej

korporacjonizm

doktryna głosząca że podstawą państwa powinny być grupy zawodowe zrzeszające pracowników i pracodawców

Giacomo Matteotti

przywódca włoskich socjalistów, zamordowany przez bojówki faszystowskie we Włoszech

autarkia

samowystarczalność gospodarcza, dążyli do tego włoscy faszyści

Wyspy liparyjskie

znajdowały się tam włoskie obozy koncentracyjne gdzie zsyłano oskarżonych o działalność opozycyjną

dyktat wersalski

tak nazywano w Niemczech traktat wersalski

Friedrich Ebert

pierwszy prezydent republiki Niemiec

syndrom weimarski

określa się nim sytuacje, w której rządy demokratyczne są niezdolne do rozwiązania narastających problemów społecznych i gospodarczych

NSDAP

niemiecka narodowo-socjalistyczna partia robotnicza, powstał po DAP

Anton Drexler

założyciel niemieckiej partii robotniczej (DAP)

Adolf Hitler

inicjator NSDAP, kanclerz, wódz Niemiec, miał nieograniczone uprawnienia

SA

odziały szturmowe, bojówki partyjne zwane brunatnymi koszulami

pucz

przewrót polityczny, zamach stanu przygotowany prze spiskowców dążących do przejęcia władzy

pucz Monachijski

próba przejęcia władzy przez NSDAP, klęska Hitlera, został uwięziony

Reichstag

parlament niemiecki

Paul Hindenburg von Beckendorff

prezydent Niemiec mianował Hitlera kanclerzem

Landsberg

twierdza w której przybywał Hitler po puczu, tam napisał Mein Kampf

Mein Kampf

książka napisana przez Hitlera, w której zawarł swoje cele polityczne i program ideowy-nazizm

nazizm

ideologia stworzona przez Hitlera która obejmowała budowę rasistowskiego państwa i zdobycie przez Niemcy przestrzeni życiowej na wschodzie

Tannenberg

(I wś) w bitwie tam rozegranej zwyciężył front wschodni Niemiec którym dowodził Paul Hindenberg

SS

sztafety ochronne NSDAP, kierował aparatem bezpieczeństwa Rzeszy, miało swoje wojsko

Esesmani

członkowie SS, byli fanatycznie oddani Hitlerowi i przekonani że stanowią rasę nadludzi

gestapo

tajna policja państwowa, podejrzanych o nielojalność wobec władzy kierowali na kilkomiesięczny pobyt w obozie koncentracyjnym

noc długich noży

30 cze 1934, na rozkaz Hitlera wymordowano kierownictwo SA, podejrzanych o przygotowanie zamachu

Ernest Rohnm

szef SA podejrzany o przygotowanie zamachu stanu

Hitlerjugend

młodzieżowa organizacji w 3 Rzeszy, wychowywana w duchu rasizmu, szowinizmu i militaryzmu

Baldur von Schirach

stał na czele hitlerjugend

ustawy norymberskie

ustawy podpisane w Norymberdze, wykluczenie żydów z życia społecznego

kryształowa noc

9/10 lis 1938, wielki pogrom żydów, niszczeni żydowskich sklepów, domów, miejsc kultu religijne, wiele ofiar

Wehrmacht

siły zbrojne Rzeszy

autorytaryzm

niedemokratyczny system rządów, w którym władza jest sprawowana przez dyktatora, armię, aparat biurokratyczny lub partie

totalitaryzm

ustrój państwowy, w którym jednostka jest podporządkowana wszechwładnemu aparatowi władzy, państwo kontroluje wszystkie dziedziny życia

Komintern

Międzynarodówka Komunistyczna, organizacji sprawiająca władze na partiami komunistycznymi z innych krajów

komunizm

ustrój polityczny, w którym odrzucani demokrację parlamentarną, komuniści pragnęli wywołać rewolucji i wprowadzić dyktaturę proletariatu

Mao Tse-tung

przywódca komunistów chińskich

Nguyen Van Thanh (Ho Szi Min)

wietnamski polityk, ekspert radziecki do sprawy Azji

Abisynia

Etiopia

Addis Abeba

podpisano tam traktat pokojowy pomiędzy Etiopią a włochami, Etiopia częścią imperium włoskiego

oś beriln-rzym

niemiecko-włoskie porozumienie, dokonano podziału stref wpływów na Bałkanach

Miguel Primo de Rivera

dyktator hiszpański poparty prze króla Alfonsa III, ustąpił po zwycięstwie republikanów w wyborach municypalnych

Alfons XIII

król Hiszpanii, wprowadził dyktaturę, opuścił kraj po przejęciu władzy przez republikanów

Francisco Franco

generał hiszpański, gubernator wysp kanaryjskich, wszczął rebelię przeciwko republice

Falanga Hiszpańska

założona prze Jose primo de Rivera, hiszpańska partia faszystowska, dążąca do utworzenia państwa totalitarnego

Legion Condor

specjalna jednostka wysłana na pomoc rebeliantom hiszpańskim prze Niemcy

Karol Świerczewski

dowódca 15 brygady międzynarodowej wysłanej na pomoc Hiszpanom, generał armii czerwonej

Guernica

miasteczko w hiszpanii które stało się ofiarą ataku lotniczego rebeliantów

caudillo

wódz (hiszpania)

duce

wódz (włochy)

Mandżukuo

państewko utworzone w Chinach, które było całkowicie zależne od Japonii

Yuan Shikai

prezydent republiki chińskiej, prowadził rządy dyktatorskie, przyczynił się do upadku powstania bokserów

Pu Yi

ostatni cesarz Chin

Sun Jat-Sen

tymczasowy prezydent republiki chińskiej który ustąpił Yuan Shikai, wywołał powstanie antymandżurskie

pakt antykominternowski

układ między Niemcami a Japonią, cel: zwalczanie wpływów Międzynarodówki Komunistycznej

sygnatariusz

strona podpisująca traktat, porozumienie

pakt stalowy

1939, niemiecko-włoski sojusz wojskowy

pakt trzech/pakt berliński

1940, podpisany w Berlinie układ między Niemcami, Włochami i Japonią, przewidywał podział świata pomiędzy te państwa

oś Berlin-Rzym-Tokio

system współpracy politycznej i wojskowej nawiązany między niemcami, włochami i japonią

zremilitaryzownie

wkroczenie wojsk niemieckich na teren Nadrenii, złamanie postanowień traktatu wersalskiego

austrofaszyzm

ruch powstały w Austrii w poparciu faszystów włoskich, zwalczający komunistów, socjaldemokratów i zwolenników Hitlera

Ostmark

Marchia Wschodnia

rasa nordycka

ludzie wysocy o jasnych włosach, niebieskich oczach i wydłużonym kształcie głowy

Heinrich Himmler

dowódca SS

Anschluss

idea przyłączenia Austrii do Niemiec

Engelbert Dolfuss

kanclerz Austrii, przeciwstawiał się przyłączeniu Austrii do Niemiec, zamordowany przez faszystów austriackich

Kurt Schuschnigg

następca Dolfussa, przeciwnik anschlussu, uwięziony w obozie koncentracyjnym

Konrad Hanlein

przywódca hitlerowskiej partii Niemców Sudeckich, żądał przyznania autonomii terytorium zamieszkanemu przez Niemcy w Czechosłowacji

Neville Chamberlain

premier Anglii, konferencja w Monachium (1938)

Edouard Daladier

premier Francji, konferencja w Moachium (1938)

polityka appeasementu

polityka polegająca na uspokajaniu Hitlera przez ustępowanie jego żądaniom, uznawana przez premiera Anglii i Francji (monachium 1938)

Edvard Benes

prezydent Czechosłowacji, podpisał układ oddający Sudety Niemcom

Emil Hach

uległ wobec niemiec prezydent Czechosłowacji po Benesie

ks. Jozef Tiso

przywódca słowackich nacjonalistów, doprowadził do ogłoszenia niepodległości przez Słowację

Kłajped

okręg na Litwie oddany Rzeszy przez rząd litewski

orzeł

polski okręt podwodny który przeprowadził atak na okręt niemiecki "deutschland"