XV

Podstawowa sytuacja prawna jakiegoś podmiotu

polega na tym, że jakieś jego zachowanie jest mu nakazane, zakazane czy też jest dla niego dozwolone, fakultatywne czy indyferentne.

Pochodne sytuacje prawne

są to takie, które powstają dla jakiegoś podmiotu ze względu na obowiązki adresata normy zachowania się skierowanego właśnie ku sprawom tego podmiotu. np uprawnienia czy kompetencje.

obowiązek

jest to zachowanie jakiemuś podmiotowi nakazane albo zakazane przez daną normę.

obowiązek formalny

jego spełnienie polega na zrealizowaniu czynu wskazanego w normie.

obowiązek materialny

jego zrealizowanie polega na tym, że swoim postępowaniem adresat normy doprowadza do powstania lub utrzymania wyznaczonego w normie stanu rzeczy.

czyn dozwolony

jest to taki czyn, który nie jest danemu podmiotowi przez określoną normę zakazany.

czyn fakultatywny

jest to czyn, który nie jest danemu podmiotowi przez określoną normę nakazany.

czyn indyferentny

jest to taki czyn określonego podmiotu, który -ze względu na rozważane normy - jest zarazem dozwolony i fakultatywny dla niego.

czyn obojętny

jest to taki, z którym obowiązujące normy nie wiążą żadnych prawnych konsekwencji, ale może być też czynem, z którym normy prawne jakieś konsekwencje wiążą.

uprawnienie

podmiotu B to jego sytuacja prawna, która polega na tym, że jakiemuś podmiotowi A nakazane jest wykonać "na rzecz" B odpowiednie świadczenie.

wolność prawnie chroniona

podmiotu B, która polega na tym, że podmiotom nie-B (wszystkim albo niektórym) zakazane jest wykonywanie działań ingerujących w jakąś sferę zachowań podmiotu B.

Kompetencją (upoważnieniem)

podmiotu B do dokonywania czynności konwencjonalnych danego rodzaju nazywa się sytuację prawną polegajacą na tym, że jeżeli podmiot B dokona danej czynności konwencjonalnej,

-

to inne podmioty będą miały obowiązek na tę czynność zareagować, poprzez tę czynność bowiem dla tych podmiotów powstanie albo zaktualizuje się obowiązek określonego zachowania.

Ażeby dokonać jakiejś czynności konwencjonalnej doniosłej prawnie, trzeba się legitymować uzyskaną kompetencją

Nie wystarczy więc w takich przypadkach brak zakazu czy nakazu jej dokonywania.

złożone sytuacje prawne

są to takie, które powstają z połączenia sytuacji pochodnej i prostej lub połączenia kilku sytuacji pochodnych i prostych.

prawo przedmiotowe

jest to prawo ujmowane jako zbiór norm.

prawo podmiotowe ("czyjeś prawo")

jest to prawo jakiejś osoby czy jeszcze inaczej - "czyjeś prawo". W tym znaczeniu prawo jest pewną sytuacją prawną jakiegoś podmiotu.

Przywilej

podmiotu B polega na tym, że obowiązujące normy nakazują na rzecz uprzywilejowanego świadczyć więcej niż na rzecz innych lub zwalniają go od

-

pewnych obowiązków czy świadczeń, podczas gdy inni z takiego zwolnienia nie korzystają.

immunitet

przysługuje podmiotowi B wtedy, gdy jest on zwolniony od podlegania kompetencji podmiotu A, podczas gdy inne podmioty tej kompetencji podlegają.