XIII (cz.2)

Domniemaniem prawnym (preasumptio iuris)

nazywa się szczególnego rodzaju regułę dotyczącą wiążącego ustalania faktów sformułowaną w przepisie prawnym (a więc ustaloną przez prawodawcę) adresowaną do organu stosującego prawo.

domniemanie formalne

nakazuje uznawać za istniejący jakiś stan faktyczny istotny z prawnego punktu widzenia, dopóki nie zostanie wykazane, że miał czy ma miejsce jakiś stan przeciwny.

domniemanie materialne

nakazuje uznawać za udowodniony jakiś fakt B, jeżeli w postępowaniu został należycie ustalony fakt A.

Domniemania prawne dzieli się na:

a) domniemania dopuszczające dowód przeciw domniemaniu - wzruszalne, obalalne.

-

b) domniemania nie dopuszczające dowodu przeciw domniemaniu - nieobalalne, niewzruszalne.

Rola domniemań:

1. Ułatwiają przeprowadzenie postępowania w określonych sprawach

-

b) ułatwiają sytuację procesową określonych podmiotów poprzez przerzucenie ciężaru dowodu na drugą stronę procesową, ktorą uważa się za silniejszą.

domniemanie faktyczne (praesumptio facti)

jest to wnioskowanie, w którym na tej podstawie, że ustalono jakieś fakty, wnioskuje się, że miały albo mają miejsce jakieś inne fakty.

Źródła informacji w procesie ustalania faktów:

1. zeznania świadków 2. przesłuchanie stron 3. opinie biegłych 4. dokumenty 5. oględziny

dowód osobowy

jeżeli źródłem informacji jest osoba.

dowód rzeczowy

jeżeli źródłem informacji jest rzecz.

Świadek

jest to osoba, która ma jakąkolwiek wiadomość o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

-

Wiadomości te mogą pochodzić z własnych obserwacji świadka (świadek naoczny) albo z opowiadań osób uwikłanych w dane zdarzenie.

Wiarygodny informator to taki, który:

a) ma należycie uzasadnioną wiedzę o faktach, o których informuje;

-

b) zechce nas rzetelnie o nich poinformować, a więc czy nie ma powodów, które by go skłaniały do zatajenia pewnych faktów i wypowiadania się wbrew żywionym przekonaniom.

biegły (rzeczoznawca)

jest to taki informator, który ma specjalne informacje w danej dziedzinie i który na podstawie posiadanej wiedzy ogólnej potrafi wysnuć wnioski dotyczące poszczególnego przypadku.

oględziny

bezpośrednie zbadanie przez organ stosujący prawo: a) miejsca (wizja lokalna) b) osoby (obdukcja) c) przedmiotu

przeszukanie (rewizja)

poprzedza oględziny, i robi się je po to aby uzyskać określone dowody np. dokument.

Dwie podstawowe zasady oceny dowodów

a) zasada legalnej oceny dowodów b) zasada swobodnej oceny dowodów

zasada legalnej (formalnej) oceny dowodów głosi, że

dowody mają taką wartość w ustalaniu faktów, jaką wyznacza im prawo.

-

Normy prawne zatem określają, jakie warunki muszą być spełnione aby można było dany fakt uznać za ustalony (udowodniony).

zasada swobodnej oceny dowodów

zgodnie z tą zasadą organy stosujace prawo, rozważając wartość zgromadzonych dowodów, kierują się swoim przekonaniem, nieskrępowanym ustawowymi regułami.

-

Wymaga jednak uzasadnienia swojej decyzji.

Dwie podstawowe formy postępowania procesowego:

a) proces kontradyktoryjny b) proces inkwizycyjny

Postępowanie kontradyktoryjne

proces toczy się w formie sporu stron przed bezstronnym sądem, a obie strony mają jednakowe prawo, by walczyć o korzystne dla siebie rozstrzygnięcie.

postępowanie inkwizycyjne

postępowanie jest prowadzone z urzędu przez sąd. To do niego należy badanie sprawy.

-

Rola stron ogranicza się jedynie do przekazywania sądowi tych informacji, które uznaje on za niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy.