wszystko

zasady regulujące wykonywanie kompetencji UE

zasada przyznania, pomocniczości i proporcjonalności

zasada pomocniczości odnosi się do

kompetencji niewyłącznych (czyli wspierających i dzielonych)

zasada proporcjonalności odnosi się do

kompetencji wyłącznych i niewyłącznych czyli wszystkich

zasada przejęcia

państwa członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji

Efekt zajętego pola

stopniowe wypieranie kompetencji państw członkowskich w dziedzinach przypisanych w kompetencji dzielonych

klauzule imitacyjne

sposób państw na zabezpieczenie się przed całkowitym objęciem danej dziedziny prawem unijnym

efekt zajętego pola nie dotyczy

działań w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej oraz współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej

traktaty akcesyjne składają się z

1. traktatu o przystąpieniu i 2. aktu dotyczącego warunkowego przystąpienia

kryteria kopenhaskie

statut państwa, lokalizacja w Europie, stabilna demokracja, rządy prawa, poszan. praw człowieka, gospodarka rynkowa mogąca sprostać konkurencji i woln. ryn, zdolność do dost. się do prawodawstwa unijnego, zdolność sprostania unii polit., gospod. i walut.

funkcję prawodawczą pełnią

Rada UE oraz Parlament Europejski

bezpośrednią inicjatywę ustawodawczą posiada

Komisja Europejska

funkcję kontrolną pełnią

parlamenty narodowe za pośrednictwem procedury żółtej i pomarańczowej kartki

demokracja partycypacyjna

inicjatywa obywatelska miliona obywateli do Komisji

zasada przyznania

każdy akt prawa pochodnego musi mieć podstawę w normie kompetencyjne upoważniającej instytucję unijną do jego wydania

opinie

mogą być wydawane przez wszystkie instytucje UE

unijne prawo miękkie tworzą

akty nienazwane, zalecenia i opinie

akty nienazwane

np. rezolucje, wytyczne

implementacja dyrektywy

stosowanie jej w praktyce przez sądy i inne organy krajowe

decyzje

wiążące akty prawne, mogące wywołać skutek bezpośredni

decyzja nie musi

wskazywać adresatów, a jeżeli wskazuje obowiązuje tylko ich

decyzje nie muszą być

transponowane do prawa krajowego

zalecenia i opinie

nie mają charakteru wiążącego

zalecenia

instytucje przedstawiają swój punkt widzenia oraz proponują kierunek działania

dyrektywy

nie mają konkretnego adresata

dyrektywy wiążą

wszystko podmioty prawa członkowskiego

adresatem dyrektywy nie może być

jednostka

dyrektywa może nakładać obowiązki na

jedną z instytucji unijnych

kontrolę prewencyjną sprawowaną przez parlamenty narodowe wprowadził

Traktat z Lizbony

kontrola prewencyjna z. pomocniczości dotyczy

realizacji kompetencji niewyłącznych

procedura żółtej kartki ile głosów na parlament

na parlamentu jednego państwa 2 głosy

w pr. żółtej kartki parlamenty mają

8 tyg na przedstawianie uzasadnionej opinii

procedura żółtej kartki ułamki

co najmniej 1/3 narodowych parlamentów opowie się za wnioskiem o ponowne rozpatrzenie projektu prawa uruchamiana zostaje procedura żółtej kartki

procedura żółtej kartki ułamki wystarczy 1/4 jeśli

projekt dotyczy prawa dotyczącego przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

pr. żółtej kartki KE po odpowiedniej analizie

może wycofać, zmienić lub podtrzymać projekt ustawodawczy uzasadniając swój wybór

procedura pomarańczowej kartki tu

ponad połowa parlamentów narodowych

po uruchomieniu pr. pom. kartki Komisja

musi poddać wniosek ponownej analizie

w pr. pom. kartki jeśli Komisja zdecyduje o podtrzymaniu wniosku to

Rada UE i Parlament Europejski ostatecznie decydują czy procedura ma być kontynuowana

kontrola prewencyjna

procedura żółtej kartki i procedura pomarańczowej kartki

kontrola następcza jest dokonywana przez

wniesienie skargi na nieważność, udzielenie odpowiedzi na pytanie prejudycjalne

zastosowanie klauzuli elastyczności wymaga

jednomyślności w Radzie i zgody PE

klauzula elastyczności

art. 352 TFUE

klauzula elastyczności pozwala UE

działać w obszarach, w których w Traktatach nie zostały jej wyraźnie przyznane kompetencje, choć są one niezbędne do osiągnięcia celów wyznaczonych w Traktatach

Akty delegowane stanowi

WYŁĄCZNIE KOMISJA

specjalna procedura ustawodawcza

przyjęcie aktu ust. przez PE z udziałem RUE lub przez RUE z udziałem PE

wzmocniona współpraca

grupa co najmniej 9 państw członkowskich

decyzję upoważniającą do podjęcia wzmocnionej współpracy przyjmuje

Rada w ostateczności jeśli cele nie mogą być podjęte w rozsądnym terminie przez UE jako całość

zwykła procedura ustawodawcza to że

PE i RUE razem na wniosek KE

kontrola legalności aktów prawnych do TSUE wnosi się w terminie

2 msc

akty prawne są publikowane w

Dzienniku Urzędowym UE

Akty ustawodawcze wchodzą w życie

z dniem publikacji

akty nieustawodawcze wchodzą w życie

z dniem w nich określonym lub w razie braku 20 dnia po publikacji

jednolite warunki wykonywania

warunki wdrożenia muszą być jednolite w państwach członkowskich

po przyjęciu przez komisję aktu delegowanego PE i RUE mają zazwyczaj

2 Msc na sformułowanie zastrzeżeń

akty delegowane

akty o charakterze nieustawodawczym o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne elementy aktu ustawodawczego

zasada pierwszeństwa wynika z

ducha traktatów

prawo unijne ma

zawsze pierwszeństwo stosowania nad normą krajową

TK podstawy zastosowania zasady pierwszeństwa znajduje

nie w prawie unijnym, a w konstytucji

zasada skutku bezpośredniego

normy traktatowe są bezpośredni skuteczne w stosunku do jednostek, tworzą dla nich prawa, możliwość bezpośredniego powołania się na prawo UE

skutek bezpośredni wertykalny

możliwość powołania się na dany przepis przeciwko państwu

skutek bezpośredni horyzontalny

możliwość powołania się na dany przepis przeciwko jednostce

odpowiedzialność odszkodowawczą państwa mogą powodować

brak transpozycji dyrektywy, wadliwa i niepełna transpozycja, naruszenie innych norm prawa pochodnego oraz postanowień traktatowych

przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej

1. dyrektywa przyznane jednostkom prawa 2. możliwe jest ustanie treści tych uprawnień 3. wystąpienie szkody 4. istnienie związku przyczynowo skutkowego między naruszeniem obowiązku sp. na panstwie a poniesiona szkodą

zasada lojalności

państwa członkowskie są zobowiązane solidarnie wykonywać zobowiązania wynikające z unijnego