wos fiszki

jakie sa postawy wobec narodu i ojczyzny?

Patriotyzm; kosmopolityzm; nacjonalizm; ksenofobia; szowinizm; rasizm; antysemityzm

czym jest i jaki jest prog wyborczy do sejmu?

To określone procentowo minimalne poparcie, jakie musi uzyskać partia, aby uczestniczyć w podziale mandatów. Dla partii politycznych 5%, dla koalicji wyborczych 8%.

Przez kogo są powoływane centralne organy administracji rządowej?

przez organy naczelne

Jak dzieli się system międzynarodowy ochrony praw człowieka?

Dzieli się na system powszechny, regionalny i pozarządowy.

Jakie są rodzaje zbiorowości?

Para; krąg społeczny; tłum; społeczeństwo; społeczność lokalna; wspólnota

Typy więzi społecznych

Naturalna; Zrzeszeniowa; Stanowiona

Co to jest norma społeczna?

To zasady postępowania jednostki w obrębie grupy lub społeczeństwa, określają jakie zachowania w pewnych sytuacjach są akceptowane przez większość członków zbiorowości a jakie są uznawane za niewłaściwe lub zabronione

Co to jest norma społeczna?

To zasady postępowania jednostki w obrębie grupy lub społeczeństwa, określają jakie zachowania w pewnych sytuacjach są akceptowane przez większość członków zbiorowości a jakie są uznawane za niewłaściwe lub zabronione

Co to jest anomia społeczna?

To rozpad systemu norm i wartości obowiązujących w społeczeństwie. Jego członkom zaczyna brakować wytycznych, jak należy postępować, co jest dobre a co złe doświadczają poczucia braku sensu, perspektywy i zagubienia w otaczają

Rodzaje norm społecznych

Moralne; Prawne; Religijne; Obyczajowe; Zwyczajowe.

Podział konfliktów

Jawne; Ukryte; Zorganizowane; Spontaniczne; Ostre; Łagodne

Co to jest socjalizacja?

Proces nabywania przez jednostkę wiedzy, umiejętności i wzorców zachowania, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie

Cechy socjalizacji pierwotnej

Dokonuje się w dzieciństwie; Największa rola rodziny

Cechy socjalizacji wtórnej

Dokonuje się przez całe życie dorosłe; Wzorowanie się na różnych grupach tj. organizacje społeczne

Co to jest rola społeczna?

To wyznaczony przez społeczeństwo zespół praw, obowiązków i wzorców zachowania związanych z pełnieniem funkcji w zbiorowości

Co to jest kontrola społeczna?

To ogół środków wykorzystywanych przez zbiorowość, by nakłonić jednostki do postępowania zgodnie z obowiązującymi normami

Co to jest stygmatyzacja?

To inaczej naznaczenie społeczne np. być biednym a nie. Polega na trwałym przypisaniu osobie lub grupie osób przez społeczeństwo negatywnych cech ze względu na jakąś odmienność

Co to jest grupa społeczna?

Zbiór osób połączonych więzią społeczną, które wzajemnie na siebie oddziałują, mają poczucie wspólnej tożsamości, odrębności otoczenia i dążą do realizacji tych samych celów

Cechy grupy społecznej

Liczebność; Interakcje społeczne; Więź społeczna; Cel; Wartości; Normy grupowe; Role grupowe; Struktura grupowa; Poczucie odrębności; Poczucie wspólnoty

Rodzaje grup społecznych

Pierwotne; Wtórne; Małe; Duże; Formalne; Nieformalne; Ekskluzywne; Inkluzywne

Model rodziny dzieli się ze względu na

Typ małżeństwa; Wielkość; Podział władzy; Miejsce zamieszkania; Nazwisko

Rodzina nuklearna

To rodzina dwupokoleniowa z małą liczbą dzieci, w Europie najczęściej występuje model 2+1 lub 2+2

Rodzina patchworkowa

Rodzina złożona z dwojga osób po nieudanych związkach małżeńskich wraz z dziećmi, wynik dużej liczby rozwodów

Co to jest kryzys demograficzny?

Przejawia się ujemnym przyrostem naturalnym i starzeniem się społeczeństwa. Jest wynikiem niskiego współczynnika przyrostu naturalnego

Przyrost naturalny

Różnicą między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów w danym okresie

Struktura społeczna

Układ elementów występujących w społeczeństwie, m.in. klasy warstw społecznych grup zawodowych oraz instytucji

Rodzaje struktury społecznej

Demograficzna; Zawodowa; Klasowa; Warstwowa; Narodowościowa; Wyznaniowa

Plutokracja

rządy bogatych

Prekariat

Grupa ludzi zatrudniona na umowy czasowe, niepewna zatrudnienia. Pracują poniżej kwalifikacji

Czym jest ruchliwość społeczna? Jakie dwa typy tego zjawiska się wyróżnia?

To przemieszczanie się jednostek i grup w strukturze społecznej. Dzieli się ją na ruchliwość poziomą zwaną horyzontalna i ruchliwość pionową inaczej wertykalną

Czym jest ruchliwość pozioma społeczeństwa?

To przesunięcie z jednej grupy do drugiej bez zmian miejsca w hierarchii społecznej na przykład przejście do innej firmy na równorzędne stanowisko z podanym wynagrodzeniem

Czym jest ruchliwość pionowa społeczeństwa?

Jest zmianą miejsca w hierarchii społecznej. Może mieć postać awansu, czyli uzyskania pozycji o wyższym statusie lub degradacji, czyli spadku na niższą pozycję

Nierówności społeczne

Ta różnica w dostępie jednostek i grup do dóbr materialnych i niematerialnych

Poglądy nt. nierówności społecznej

Elitarystyczny; Egalistyczny; Merytokratyczny

Co o równości społecznej mówi pogląd elitarystyczny?

Występowanie nierówności jest uzasadnione, niektóre grupy są z natury lepsze od innych, dlatego przysługują im pewne przywileje

Co o równości społecznej mówi pogląd egalitarny?

Sprzeciwia się wobec nierówności społecznych, wszyscy członkowie społeczeństwa powinni mieć możliwość zaspokojenia potrzeb na pewnym poziomie

Co o nierówności społecznej mówi pogląd merytokratyczny?

Nierówności są sprawiedliwe, pod warunkiem, że są one elementem własnych działań jednostki

Czym jest współczynnik Giniego?

Jest współczynnikiem wykorzystywanym do mierzenia poziomu nierówności społecznych. Przyjmuje ona wartość od 0-100 gdzie 0 oznacza pełną równość a 100 oznacza maksymalną nierówność @m

Na czym polega wykluczenie społeczne?

Polegają one na istnieją barier w możliwościach uzyskania dóbr ważnych w społeczeństwie tj. majątku, wykształcenia czy prestiżu

Czym jest wykluczenie społeczne?

Sytuacja uniemożliwiająca lub znacznie utrudniająca ludziom podejmowania aktywności typowych dla społeczeństwa i korzystania z usług publicznych, istotą tego zjawiska jest zerwanie więzi między jednostką a społeczeństwem

Zmiana społeczna

Jest to różnica pomiędzy stanem systemu społecznego w pewnej chwili a jego stanem po upływie określonego czasu

Jakie są sposoby wprowadzania zmian w społeczeństwie?

Rewolucja i reforma

Czym jest zamach stanu?

Inaczej pucz, to akcja z udziałem wojska, której celem jest nie zmiana ustroju, ale przejęcie władzy przez jakąś grupę i ewentualnie zmiana kierunku politycznego

Czym jest rozwój społeczny?

To ogół zmian, jakim podlega społeczeństwo z upływem czasu

Jakie są teorie rozwoju społecznego?

Linearne; Cykliczne; Dychotomiczne

Co o rozwoju społecznym mówi teoria linearna?

Przemiany społeczne zmierzają w określonym kierunku, społeczeństwo pokonuje kolejne etapy rozwoju aż do osiągnięcia etapu docelowego

Co o rozwoju społecznym mówi teoria cykliczna?

Rozwój społeczeństwa przebiega według określonych faz, które powtarzają się co pewien czas w tej samej kolejności

Co o rozwoju społecznym mówi teoria dychotomiczna?

Społeczeństwa rozwijają się od grup pierwotnych do struktur, w których dominują grupy wtórne i złożone

Czym jest ruch społeczny i jakie są jego typy?

.

O czym mówi radykalny typ ruchu społecznego?

Członkowie takich ruchów żądają szeroko zakrojonych zmian ustrojowych lub społecznych w wielu obszarach życia. Przykładem jest „NSSZ Solidarość”

O czym mówi ekspresywny typ ruchu społecznego?

Działacze tych ruchów postulują zmiany w dziedzinach związanych z kulturą, systemem wartości lub obowiązującym w społeczeństwie stylem życia

O czym mówi reformatorski typ ruchów społecznych?

Dąży do wprowadzenia reform w określonej dziedzinie życia lub do rozwiązania jakiegoś problemu społecznego

Jakie są współczesne koncepcje społeczeństwa?

Otwarte; Informacyjne; Konsumpcyjne; Masowe

Kim są uchodźcy?

Są to imigranci, którzy zdecydowali się opuścić swój kraj z powodu prześladowań czy trwającej wojny w ich kraju

Jakie są mniejszości narodowe w Polsce?

Niemiecka; Białoruska; Ukraińska; Litewska; Żydowska; Czeska; Słowacka; Ormiańska

Jakie są mniejszości etniczne w Polsce?

Romowie; Łemkowie; Tatarzy; Karaimi

Podaj definicję opisową i normatywną kultury

Definicja opisowa – kultura to zbiór różnych elementów materialnych i niematerialnych Definicja normatywna – kultura to zbiór norm i wartości o szczególnym znaczeniu dla społeczeństwa

Czym jest kontrkultura?

ruch sprzeciwu wobec norm i wartości obowiązujących w społeczeństwie, jej hasła i postulaty to m.in. wolność jednostki, odwrócenia autorytetów i instytucji, sprzeciw wobec konsumpcji

Czym jest subkultura? Wymień przykłady subkultur

To podkreślająca swoją odrębność grupa społeczna, w której obowiązują zasady odmienne od powszechnie uznanych. Hipisi; Punki; Hiphopowcy; Skini; Emo

Pluralizm kulturowy

Pluralizm kulturowy to występowanie na jednym obszarze różnych grup kulturowych, które szanują swoją odmienność, ale nie tworzą społeczeństwa wielokulturowego.

Wielokulturowość

Wielokulturowość to wpływanie na siebie różnych kultur, co prowadzi do wytworzenia społeczeństwa wielokulturowego

Definicja państwa

Według Arystotelesa państwo to samowystarczalna wspólnotą równych obywateli, mającą na celu zapewnienie dostatniego życia obywatelom George Jellinek – państwo to układ trzech elementów suwerennej władzy, ludności i terytorium

Cechy państwa

Władza państwowa; Suwerenność; Terytorium; Przymus; Ludność

Suwerenność wewnętrzna

Suwerenność wewnętrzna – władza państwowa ma charakter władzy najwyższej na danym obszarze, wszystkie podmioty znajdujące się na terenie danego państwa muszą się podporządkować jej decyzjom.

Suwerenność zewnętrzna

państwa nie podlegają w stosunkach między sobą żadnej wyższej władzy poza uzgodnionym prawem międzynarodowym. Jest ona chroniona normami prawa międzynarodowego, głównie zasadą suwerennej równości państw i zakazu użycia siły lub groźby jej użycia.

Jakie są teorie genezy państwa?

Starożytna; Teistyczna; Umowy społecznej; Podboju i przemocy; Marksistowska

Na czym polega koncepcja legitymizacji władzy Maxa Webera?

Legitymizacja władzy to jej uprawomocnienie na podstawie społecznie akceptowanych zasad. Cechuje ją dobrowolność ze strony społeczności, która wyraża zgodę na określoną formę organizacji zwierzchności.

3 typy legitymizacji wg. Maxa Webera

tradycyjna, legalna i charyzmatyczna

Jakie są sposoby nabycia obywatelstwa

Prawo krwi – ius sanguinis; Prawo ziemi – ius soli; Przez nadanie tzw. Naturalizacja; Uznanie za obywatela; Repatriacja; Przywrócenie obywatelstwa

Czy można utracić polskie obywatelstwo?

W myśl Art. 34 ust. 2 Konstytucji utrata polskiego obywatelstwa jest możliwa tylko poprzez zrzeczenie się przez obywatela

Obywatelstwo a narodowość

Obywatelstwo jest więzią prawną łączące obywatela z państwem. Narodowość to deklarowana i oparta na subiektywnym odczuciu jednostki więź emocjonalna, która istnieje między jednostką a określonym narodem

Charakter obywatelstwa unijnego

Ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go, gwarantuje tylko określone prawa, nie można się go zrzec ponieważ wynika ściśle z obywatelstwa krajowego

Typy kultury politycznej

Zaściankowa; Podporządkowana; Uczestnictwa

Czym jest ideologia?

Jest zbiorem wartości, przekonania i idei, które odnoszą się do określonych koncepcji politycznych, ekonomicznych, prawnych, filozoficznych i etycznych

Czym jest doktryna?

Doktryna systematyzuje ogólne myśli zawarte w ideologii. Można ją zdefiniować jako uporządkowany zbiór poglądów dotyczących funkcjonowania społeczeństwa oraz państwa

Czym jest program polityczny?

To nakreślony przez organizacje lub grupę społeczną zespół postulatów dotyczących kwestii społecznych, gospodarczych, ustrojowych i międzynarodowych

Jakie są ideologie totalitarne?

Faszyzm; Nazizm; Komunizm

Jakie są doktryny polityczne?

Konserwatyzm; Liberalizm; Socjalizm; Chrześcijańska demokracja; Socjaldemokracja

Czym jest anarchizm?

To doktryna polityczna charakteryzująca się niechęcią wobec państwa i sformalizowanych instytucji. Według anarchistów są one zagrożeniem wolności, źródłem ucisku i wyzysku społecznego

Czym jest demokracja?

Typ ustroju politycznego, w którym obywatele mają prawnie zagwarantowany bezpośredni lub pośredni wpływ na podejmowanie decyzji państwowych. Jej fundamentami są wolność, równość i sprawiedliwość

Prawo wyborcze w znaczeniu przedmiotowym

Określa sposób powoływania organów przedstawicielskich

Prawo wyborcze w znaczeniu podmiotowym

Reguluje uprawnienia obywateli do brania udziału w wyborach

Podstawowe zasady prawa wyborczego

Powszechność; Równość; Bezpośredniość; Tajność głosowania

Formy demokracji bezpośredniej

Referendum; Inicjatywa ludowa; Plebiscyt

Rodzaje referendów

Obligatoryjne; Fakultatywne; Konsultatywne; Rozstrzygające; Ogólnopaństwowe; Lokalne;

Czym jest korupcja?

To oferowanie korzyści majątkowych w zamian za „załatwienie” określonej sprawy, jak również wykorzystanie stanowiska służbowego do uzyskania prywatnych korzyści majątkowych

Czym jest demagogia?

Sposób pozyskiwania zwolenników, który polega na składaniu im nierealistycznych obietnic, schlebianiu społeczeństwu, wysuwaniu w jego imieniu żądań oraz odwoływanie się do emocji wyborców

Czym jest populizm?

Przeciwstawienie sobie ludu oraz elit politycznych, intelektualnych i biznesowych. Populiści przekonują, że dla warstw uprzywilejowanych nie liczą się problemy zwykłego człowieka, a jego los całkowicie obojętny

Czym jest nepotyzm?

Polega na faworyzowaniu członków własnej rodziny przy rozdziale dóbr publicznych

Czym jest klientelizm?

Układ nieformalnych zależności oraz powiązań ekonomiczno-politycznych, polegających na roztaczaniu opieki przez wpływowych polityków nad osobami lub grupami społecznymi, w zamian za udzielenie poparcia politycznego

Czym jest partia polityczna?

Dobrowolna organizacja dążąca do sprawowania władzy w państwie w celu realizacji własnego programu politycznego

Jakie są funkcje partii politycznych?

Uczestniczą w sprawowaniu rządów, kształtują opinie i postawy polityczne obywateli, rekrutują elity polityczne, biorą udział w wyborach, wyrażają interes obywateli oraz grup społecznych

Partie typu catch all

Partie typu catch all– rezygnują z reprezentowania jednej wyraźnie określonej grupy społecznej na rzecz poszukiwania zwolenników w możliwie najszerszej w kręgach społeczeństwa

Partie-kartele

Partie działająca na zasadach karteli – sytuują się bliżej państwa niż społeczeństwa, wiąże się to głównie z przejęciem przez państwo funkcji finansowania partii oraz zapewnieniem im dostępu do mediów publicznych

Na czym polegają tak zwane rodziny partii?

Ich podstawą są występujące między ugrupowaniami podobieństwa programowe, ideologie oraz doktryny, do których się odwołują. Do najważniejszych rodzin należą partie chadeckie, liberalne, konserwatywne, socjaldemokratyczne i komunistyczne

Czym jest system partyjny?

To układ wszystkich partii politycznych w państwie oraz zachodzących między nimi relacji

Jak klasyfikuje się systemy partyjne?

Jednopartyjne; Dwupartyjne; Dwuipółpartyjne; Wielopartyjne

Jakie są rodzaje systemów wielopartyjnych?

Partii dominującej; Kooperacji partii; Dwublokowy; Rozbicia wielopartyjnego

Czym jest system wyborczy?

To ogół norm prawnych określających sposób przeprowadzania wyborów i metod obliczania ich wyników

Czym są JOWy?

To jednomandatowe okręgi wyborcze w których jest zastosowana ordynacja większościowa. W Polsce ten typ ordynacji dotyczy wyborów do Senatu oraz Rady Gminy w gminach niebędących miastami na prawach powiatu

Czym jest cisza wyborcza?

To przyjęta zwyczajowa nazwa na określenie pomiędzy zakończeniem kampanii wyborczej a końcem głosowania w dniu wyborów rozpoczyna się 24 godziny przed wyborami. W tym okresie zabronione jest prowadzenie agitacji wyborczej

Czym jest system polityczny państwa?

To całokształt organów państwowych, partii politycznych i innych uczestników życia publicznego, występujących między nimi powiązań i regulujących ją norm i zasad

Jakie są elementy systemu politycznego?

Forma rządów; Reżim polityczny; Ustrój terytorialno-prawny; System partyjny; System rządów

Jakie są formy rządów?

Monarchia Republika

Jak dzielimy ustrój terytorialno- prawny?

Państwo unitarne Państwo złożone

Jakie są systemy rządów?

Parlamentarno-gabinetowy; Prezydencki; Półprezydencki; Kanclerski; Parlamentarno-komitetowy

Jakie są modele organizacji władzy wykonawczej?

Monokratyczny; Dualistyczny; Departamentalny

Kim jest głowa państwa?

To jeden z naczelnych organów państwa, który reprezentuje je w stosunkach zewnętrznych i wewnętrznych

Główne funkcje parlamentu

Ustrojodawcza; Ustawodawcza; Kreacyjna; Kontrolna; Legitymizacyjna

Permanencyjny tryb pracy parlamentu

Tryb permanencji – to tryb ciągłej pracy, kadencja stanowi jednolitą prawnie całość a wewnętrzny organ kierowniczy może w każdym czasie zwołać izbę na posiedzenie.

Secesyjny tryb pracy parlamentu

Tryb sesyjny – parlament może obradować i podejmować decyzje w wyznaczonych okresach zwanych sesjami. Zwykle trwają kilka miesięcy