władza ustawodawcza

parlament to

wieloosobowy organ obradujący nad sprawami danego państwa lub jego części

jakie nazwy może nosić parlament w różnych państwach

izba, kongres, rada, sejm, zgromadzenie

s czego wyewoluwały parlamenty

z rad królewskich

na czym polega funkcja ustawodawcza parlamentu

na legislatywie- tworzeniu i ustanawianiu prawa

państwa z parlamentami jednoizbowymi

dania, finlandia, islandia, norwegia, szwecja, litwa, łotwa, estonia

kiedy występują parlamenty jednoizbowe

kiedy funkcjonowanie większej ilości izb nie ma uzasadnienia, funkcjonuja w państwach unitarnych i tych z małą liczbą ludnosci

argumenty za i przeciw parlamentowi dwuizbowemu

za: wzajemne równoważenie i kontrolowanie się obu izb, uniknięcie wadliwych ustaw. przeciw: wyższe koszty funkcjonowania parlamentu, ryzyko paraliżu procesu tworzenia prawa

parlament jednoizbowy za i przeciw

za: nizsze koszty funkcjonowania parlamentu, ułatwione stanowienie prawa. przeciw: ryzyko stanowienia wadliwego prawa przez brak kontroli, ryzyko dominacji władzy ustawodawczej

funkcje parlamentu

ustrojodawcza, ustawodawcza, kontrolna, kreacyjna

jak może funkcjonować parlament?

w trybie sesyjnym albo permanentnym

plenum

«ogół członków jakiejś organizacji, partii itp. obecnych na posiedzeniu»

charaktery izby wyższej

izba reprezentująca (hiszpania, wlochy) i izba korporacyjna (złożony sposób wyłaniania deputowych)(irlandia, slowenia)

funkcja ustrojodawcza

ustalanie fundamentalnych norm konstytucyjnych

funkcja ustawodawcza

uchwalanie aktów prawnych i upoważnienie gł. państwa do ratyfikacji lub wypowiedzenia umów międzynarodowych

funkcja kontrolna

kontrolowanie i hamowanie działań innych org. władzy,

funkcja kreacyjna

wpływ na formowanie rządu, powoływanie i odwoływanie osób wchodzących w skład najważniejszych organów państwowych

czym jest inicjatywa ustawodawcza i komu przysługuje

prawo do zgłaszania projektów ustaw. może przysługiwać pralamentowi, któremuś z jego izb, niektórym organom władzy wykonawczej czy określonej grupie obywateli

proces legislacyjny w procedurze tzrech czytań

pierwsze czytanie zaznajamia z projektem, w drugim autorzy starają sie zyskać poparcie, trzecie-glosowanie nad przyjęciem ustawy

wymień organy występujące w każdej izbie

kierownicze jednoosobowe (np marszałek, przewodniczący izby, spiker). kierownicze kolegialne (np prezydia, konwenty). pomocnicze (komisje, komitety)

zasada jawności obrad

posiedzenia parlamentu, akty prawne i materiały będące przedmiotem obrad, nagrania dokumentujące ich przebieg jest dostępne dla wszystkich zainteresowanych

mandat parlamentarny

zbiór uprawnień i obowiązków parlamentarzysty

wymień rodzaje mandatu

mandat związany, mandat wolny