weroniczka

mający się urodzić

nasciturus

„mający się urodzić uważany jest za już urodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści”

nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur

pozycja osoby ze względu na wolność

status libertatis

pozycja osoby ze względu na obywatelstwo

status civitatis

pozycja osoby w rzymskiej rodzinie agnatycznej

status familiae

osoby niepodlegające władzy rodzinnej

sui iuris

osoby podległe władzy rodzinnej

alieni iuris

ludzie wolni

liberi

niewolnicy

servi

wolnourodzeni

ingenui

wyzwoleńcy

liberti

prawo uczestniczenia i głosowania w zgromadzeniach ludowych

ius suffragii

bierne prawo wyborcze do wszystkich urzędów magistraturalnych

ius honorum

prawo zawierania ważnie rzymskiego małżeństwa

ius conubii

prawo uczestniczenia i dokonywania czynności pra- wa cywilnego w obrocie prawnomajątkowym

ius commercii

ważny testament

testamenti factio activa

dziedziczenie z rzymskiego testamentu

testamenti factio passiva

utrata jednego ze "status"

capitis deminutio

utrata wolności

capitis deminutio maxima

utrata rzymskiego obywatelstwa

capitis deminutio media

utrata lub zmiana przynależności do danej rodziny agnatycznej

capitis deminutio minima

prawo pozwalające wracającemu z niewoli odzyskać swoje prawa

ius postliminii

niewolnicy przez karę

servi poenae

niewolnik nie ma żadnej osobowości prawnej

servile caput nullum ius habet

zasada, że cokolwiek niewolnik nabywa, to nabywa dla swego pana

iuris gentium

powództwo o charakterze dodatkowym

actiones adiecticiae qualitatis

przydzielenie niewolnikowi przez pana pewnej części swojego majątku do administracji i użytkowania w jego interesie

peculium

skarga noksalna

actio noxalis

faktyczny związek niewolnika z inną osobą stanu niewolniczego (lub nawet wolną), pozbawiony jakiegokolwiek znaczenia prawnego

contubernium

wyzwolenie niewolnika przez jego właściciela

manumissio

sposób wyzwolenia w drodze postępowania przed pretorem

manumissio vindicta

osoba postronna

adsertor libertatis

zgłoszenie niewolnika przez jego pana do spisu cenzorskiego jako obywatela rzymskiego

manumissio censu

wyzwolenie testamentowe bezpośrednie

manumissio testamento directa

wyzwolenie testamentowe fideikomisaryczne (powiernicze)

manumissio testamento fideicommissaria

cywilna forma wyzwolenia, polegająca na oświadczeniu przez pana woli wyzwolenia w kościele

manumissio in ecclesia

nieformalne oświadczenie woli wyzwolenia wobec świadków

manumissio inter amicos

wyzwolenie listowne

manumissio per epistulam

mieszkańcy kolonii rzymskich zakładanych na prawie latyńskim

Latini coloniarii

pierwotni mieszkańcy Lacjum

Latini veteres

mieszkańcy miast, które po podboju rzymskim zachowały swą wewnętrzną organizację lokalną, bo poddały się dostatecznie wcześnie i uniknęły w ten sposób zniszczenia

peregrini certae civitatis

cudzoziemcy, którzy nie mają swojego miasta, bo zostało ono zniszczone w czasie wojny

peregrini dediticii

charakter prawny wolnourodzonego

natalium restitutio

prawo noszenia złotego pierścienia

ius aureorum anulorum

różnego rodzaju prace, do których wyzwoleniec zobowiązywał się specjalnym kontraktem przy okazji wyzwolenia

operae libertorum

przejściowy stan zależności prywatnoprawnej

mancipium

niewypłacalni dłużnicy, którzy ulegli egzekucji osobistej i dostali się do więzienia prywatnego swego wierzyciela

addicti

osoby wykupione z niewoli nieprzyjacielskiej przez obywatela rzymskiego

redempti ab hostibus

ludzie wolni, którzy dobrowolnie wynajęli swoje usługi w charakterze gladiatorów

auctorati

człowiek wolny, służący w dobrej wierze jako niewolnik

homo liber bona fide serviens

władza ojcowska

patria potestas

umniejszenie czci obywatela w opinii społecznej

existimatio

infamia bezpośrednia

immediata

infamia pośrednia

mediata

skargi infamujące

actiones famosae

umniejszenie czci, której podlegały osoby wykonujące pewne zawody uznane za niezaszczytne

turpitudo

gminy miejskie, municypia

municipia

związek ogółu obywateli

populus Romanus

skarb publiczny

aerarium populi Romani

przywileje fiskusa

privilegia fisci

ufundowane przez prywatne osoby zakłady dobroczynności

piae causae

trzy osoby potrzebne do powstania stowarzyszenia jako osoby prawnej

Tres faciunt collegium

„jeśli jest się coś dłużnym stowarzyszeniu, to nie pojedynczym osobom, a dług stowarzyszenia nie jest długiem pojedynczych osób”

si quid universitati debetur, singulis non debetur, nec quod debet universitas, singuli debent

niedojrzały

impubes infantia maior

czynność prawna kulejąca

negotium claudicans

bezprawny charakter czynności

capacitas doli

oświadczenie woli

voluntas

oświadczenie woli dorozumiane

facta concludentia

„w umowach uwzględnia się bardziej wolę stron niż ich słowa”

in conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectari placuit

umorzenie istniejącego już długu

causa solvendi

nabycie prawa lub w ogólności korzyści majątkowej

causa obligandi vel accquirendi

obdarowanie innej osoby

causa donandi

czynność mieszana z darowizną

negotium mixtum cum donatione

czynności dokonywane przy użyciu spiżu i wagi

per aes et libram

uwolnienie się od odpowiedzialności z nexum

nexi liberatio

uwolnienie się od odpowiedzialności za dług

solutio per aes et libram

mancypacja w postaci symbolicznego kupna za jednego sesterca

mancipatio sestertio nummo uno

„to, co jest od początku wadliwe, nie może zostać uzdrowione z upływem czasu”

quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere

weronika

cipa

zastrzeżenie potajemne

reservatio mentalis

błąd co do rodzaju czynności prawnej

error in negotio

błąd co do tożsamości osoby

error in persona

błąd co do tożsamości przedmiotu

error in corpore

błąd co do substancji (materii) przedmiotu

error in substantia

błąd co do jakości przedmiotu

error in qualitate

nieznajomość prawa

ignorantia iuris

„nieznajomość prawa szkodzi”

ignorantia iuris nocet

błąd co do stanu faktycznego

error facti

„błąd co do prawa szkodzi, a błąd co do faktów nie szkodzi”

error iuris nocet, error facti non nocet

„błędna pobudka nie szkodzi”

falsa causa non nocet

przymus psychiczny

vis compulsiva

przymus fizyczny

vis absoluta

składniki przedmiotowo istotne

essentialia negotii

składniki przedmiotowo nieistotne

naturalia negotii

składniki podmiotowo istotne

accidentalia negotii

przepisy prawa bezwzględnie obowiązujące

ius cogens

przepisy prawa względnie obowiązujące

ius dispositivum

„ pewne, czy to zdarzenie nastąpi, choć może być niepewne, kiedy nastąpi”

dies certus an, incertus quando

termin początkowy (zawieszający)

dies a quo

termin końcowy (rozwiązujący)

dies ad quem

warunek zawieszający

condicio suspensiva

warunek rozwiązujący

condicio resolutiva

zobowiązanie w pełni skuteczne

obligatio perfecta

czynności prawne, do których w ogóle nie można dołączyć warunku ani terminu

actus legitimi

„nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam ma”

nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet

czynności prawne, które wymagają oświadczenia woli jednej osoby

czynności prawne jednostronne

czynności prawne, które wymagają dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli

czynności prawne dwustronne

czynności prawne, których skutki następują po śmierci osoby składającej oświadczenie woli

mortis causa

czynności prawne, których skutki następują za życia osoby składającej oświadczenie woli

inter vivos

czynności prawne, w których nie ma odwzajemnienia o równej wartości co otrzymana korzysc

czynności prawne darme

czynności prawne, w których występują dwa zależne i ekwiwalentne świadczenia

czynności prawne odpłatne

czynności prawne powodujące bezpośrednie przeniesienie, obciążenie lub zniesienie prawa majątkowego

czynności prawne rozporządzające

czynności prawne, w których jedna osoba zobowiązuje się względem drugiej do świadczenia

czynności prawne zobowiązujące

czynności prawne, których dokonanie ma na celu przysporzenie korzyści majątkowej innej osobie

czynności prawne przysparzające

czynności prawne, które dla swojej ważności wymagają istnienia prawidłowej przyczyny prawnej (kauzy)

czynności prawne kauzalne