Starożytność - daty

3000 p.n.e.

początki kultury Indusu / pojawienie się Sumerów w południowej Mezopotamii / okres przeddynastyczny w Egipcie

2850 p.n.e.

zjednoczone państwo egipskie - Menes (Stare Państwo)

2650 - 2500 p.n.e.

III-IV dynastia w Egipcie, piramidy

2500 p.n.e.

I dynastia z Ur, prawodawca Urukigana z Lagasz

2300 p.n.e.

najazd semickich Akadów na Mezopotamię, Sargon I

2050 p.n.e.

renesans Sumerów, III dynastia z Ur, Gudea z Lagasz / Średnie Państwo w Egipcie

1800 p.n.e.

początki państwa chińskiego / zmierzch państwa Sumerów / pierwsze pałacie na Krecie (Knossos)

1750 p.n.e.

Stare Państwo asyryjskie / Indoeuropejczycy w Azji Przedniej, państwo Hetynów w Azji Mniejszej / Indoeuropejczycy w Grecji

1700 p.n.e.

najazd Hyksosów na Egipt

1728 - 1686 p.n.e.

Hamurabi - Babilonia

1580 p.n.e.

drugie pałace na Krecie / wypędzienie Hyksosów z Egiptu, Nowe Państwo

1531 p.n.e.

Najazd Hetytów na Babilon, Kasyci w Babilonii

1500 p.n.e.

Mitanni potęgą przednioazjatycką / upadek kultury Indusu

1450 p.n.e.

Nowe Państwo Hetytów / przewaga Myken w Grecji, upadek świetności Krety

1400 - 1350 p.n.e.

okres Tell el-Amara, Amenhotep IV w Egipcie

1350 p.n.e.

Średnie Państwo Asyryjskie

1300 - 1200 p.n.e.

pojawienie się Indoeuropejczyków w Italii

1200 p.n.e.

migracje semickich Aramejczyków Chaldejczyków / Indouropejczycy (Ariowie) w Iranie i Indiach / ludy tracko-frygijskie w Azji Mniejszej, Zburzenie Troi, upadek państwa Hetytów

1150 p.n.e.

wędrówka Dorów do Grecji, upadek kultury mykeńskiej

1100 p.n.e.

dynastia Cin w Chinach / rozkwit miast fenickich, powstanie alfabetu

1000 p.n.e.

królestwo izraelskie / Etruskowie w Italii / pierwsza osada na Palatynie w Rzymie

900 p.n.e.

wzrost potęgi Urartu

850 p.n.e.

Nowe Państwo asyryjskie

IX p.n.e.

Homer, przejęcie alfabetu fenickiego przez Greków

800 p.n.e.

początek wielkiej kolonizacji

777/6 p.n.e

początek listy Olimpioników

750 p.n.e.

wzrost potęgi Asyrii

700 p.n.e.

nowa fala Indoeuropejczyków (Scyci, Kimmerowie) w Azji Przedniej / Hezjod / państwo medyjskie

650 p.n.e.

pierwsze oznaki słabości Asyrii, Egipt niepodległy

koniec VII w. p.n.e.

Sparta podbija Mesanię

625 p.n.e.

państwo nowobabilońskie (chaldejskie)

621 p.n.e.

Drakon w Atenach

612 p.n.e.

zdobycie Niniwy przez Medów i Chaldejczyków, upadek Asyrii

600 p.n.e.

wczesna tyrania w Grecji / podboje Etrusków w Italii, Rzym pod władzą Etrusków

594 p.n.e.

Reformy Solona w Atenach

555 p.n.e.

powstanie państwa perskiego, Cyrus I

546 - 525 p.n.e.

podboje Persji na Wschodzie

508 p.n.e.

reformy Kleistenesa w Atenach

500 p.n.e.

republika w Rzymie / migracja plemion Samnickich w Rzymie

500 - 300

walka plebejuszy z patrycjuszami w Rzymie

499 - 494 p.n.e.

powstanie jońskie

494 p.n.e

ustanowienie trybuna ludowego w Rzymie

490 p.n.e.

bitwa pod Maratonem

483 p.n.e.

budowa floty ateńskiej na wniosek Temistoklesa

481 p.n.e.

Związek Panhelleński pod wodzą Sparty

480 p.n.e.

Termopile, Artemizjum, Salamina

479 p.n.e.

Plateje, Mykale

478/7 p.n.e.

Związek Morski pod wodzą Aten

462/1 p.n.e.

reformy demokratyczne Efialtesa i Peryklesa w Atenach

460 - 430 p.n.e.

Perykles przywódcą ludu w Atenach

451 p.n.e.

prawo XII tablic w Rzymie

431 - 404 p.n.e.

wojna peloponeska

415 - 413 p.n.e.

wyprawa ateńska na Sycylię

412 p.n.e.

sojusz Sparty z Persją

411 p.n.e.

zamach oligarchiczny w Atenach

405 - 367 p.n.e.

Tyran Dionuzjusz I w Syrkuzach

404 p.n.e.

Kapitulacja Aten, zniesienie demokracji

401 p.n.e.

Wyprawa 10 000 Greków "Anabaza"

400 p.n.e.

wędrówka Celtów do Italii

399 p.n.e.

powstanie Kinadona w Sparcie

387/6 p.n.e.

pokój królewski - Grecy małoazjatyccy pod panowaniem perskim / Rzym zdobyty przez Celtów

371 p.n.e.

Bitwa pod Leuktrami, kres hegemonii Sparty

2000 – 1200 p.n.e.

kultura minojska

1580 -1200 p.n.e.

kultura mykeńska

1200/1100 p.n.e.

wieki ciemne

VIII – VI w. p.n.e.

okres archaiczny i wieka kolonizacja

500 - 323 p.n.e.

okres klasyczny w Grecji

V w. p.n.e.

złoty wiek w historii Aten

492 p.n.e.

wyprawa Mardonisa

449 p.n.e.

pokój Kalliasa

421 p.n.e.

pokój Nikiasza

404 - 371 p.n.e.

hegemonia Sparty

371 - 362 p.n.e.

hegemonia Teb

przed 367 p.n.e.

Związek Etolski w Grecji

367/7 p.n.e.

prawa Liciniusz i Sekstiusza w Rzymie

359 - 336 p.n.e.

Filip II królem Macedonii

340 - 338 p.n.e.

rozbicie Związku Latyńskiego przez Rzym

338 p.n.e.

Cheronea, przewaga Macedonii

336 - 323 p.n.e.

Aleksander Wielki królem

334 p.n.e.

wyprawa Aleksandra przeciw Persji

332 p.n.e.

założenie Aleksandrii w Egipcie

331 p.n.e.

Gauganela, upadek monarchii perskiej

326 - 304 p.n.e.

II Rzymu z Samnitami

317 - 289 p.n.e.

Agotokles tyranem w Syrakuzach

306/5 p.n.e.

diadochowie ogłaszają się królami, rozpad monarchii Aleksandra

298 - 290 p.n.e.

wojna Rzymu z Samnitami, Etruskami i Celtami

287 p.n.e.

prawo Hortesjusza w Rzymie, koniec walki stanów

280 - 275 p.n.e.

Pyrrus, król Epiru, w Italii i na Sycylii

ok. 280 p.n.e.

Związek Achajski w Grecji

264 - 241 p.n.e.

I wojna punicka

250 p.n.e.

Asioka z dynastii Mauria w Indiach

245 - 222 p.n.e.

repofrmy społeczne Agisa IV i Kleomenesa III w Sparcie

240 p.n.e.

powstanie królestwa Greków w Baktrii / powstanie królestwa Arsacydów w Partii

218 - 201 p.n.e.

II wojna punicka

217 p.n.e.

bitwa nad Jeziorem Trazymeńskim

216 p.n.e.

bitwa pod Kannami

202 p.n.e.

bitwa pod Zamą (Naraggarą)

215 - 205 p.n.e.

I wojna macedońska

200 - 197 p.n.e.

II wojna macedońska

192 - 188 p.n.e.

Wojna Rzymu z Antionem III (wojna syryjska)

171 - 168 p.n.e.

III wojna macedońska

168 p.n.e.

bitwa pod Pydną, likwidacja państwa macedońskiego przez Rzym

149 - 146 p.n.e.

III wojna punicka, zburzenie Kartaginy

148 p.n.e.

Macedonia prowincją Rzymu

148 - 146 p.n.e.

wojna Rzymu ze Związkiem Achajskim, zburzenie Koryntu

133 p.n.e.

reforma agrarna Tyberiusza Grakchusa

123 p.n.e.

reforma agrarna Mariusza Grakchusa

107 - 101 p.n.e.

konsulat Gajusza Mariusza, reforma armii

104 - 101 p.n.e.

powstanie niewolników na Sycylii

90 - 88 p.n.e.

wojna Rzymu ze sprzymierzeńcami

88 - 83 p.n.e.

I wojna domowa w Rzymie

82 - 79 p.n.e.

dyktatura Sulli

70 p.n.e.

obalenie ustaw sullańskich

73 - 71 p.n.e.

powstanie Spartakusa

63 p.n.e.

spisek Katyliny, Cyceron konsulem

60 p.n.e.

I triumwirat: Cezar, Pompejusz, Krassus

58 - 52 p.n.e.

podbój Galii

49 - 45 p.n.e.

II wojna domowa w Rzymie

49 - 44 p.n.e.

dyktatura Cezara

43 p.n.e.

II triumwirat: Antoniusz, Oktawian, Lepidus

31 p.n.e.

bitwa pod Akcjum

30 p.n.e.

Egipt prowincją

27 p.n.e.

ustanowienie cesarstwa (pryncypatu) przez Oktawiana

14 - 68

dynastia julijsko-klaudyjska

66 - 70

powstanie w Judei, zburzenie Jerozolimy

69 - 96

dynastia Flawiuszy

96 - 192

dynastia Antoninów, złoty wiek cesarstwa

193 - 211

początek monarchii wojskowej

212

edykt Karakalii (obywatelstwo rzymskie otrzymali wszyscy wolni mieszkańcy cesarstwa rzymskiego)

224 - 227

upadek dynastii Arsacydów, państwo nowoperskie Sasanidów

284 - 305

Doklecjan, ustanowienie dominatu (monarchii absolutnej)

306 - 337

Konstantyn Wielki

313

edykt mediolański

330

założenie Konstantynopola

332

edykt Konstantyna o przywiązaniu kolonów do ziemi

375

Hunowie nad M. Czarnym, początek wędrówki ludów

379 - 395

Teodozjusz Wielki

395

podział cesarstwa przez Teodozjusza

392

chrześcijaństwo religią panującą

52 pne

powstanie Wercyngetoryksa

410

złupienie Rzymu przez Wizygotów – Alaryk

455

złupienie Rzymu przez Wandalów

476

upadek cesarstwa zachodniorzymskiego – Odoaker odsyła insygnia Romulusa Augustulusa

48 pne

bitwa pod Farsalos

9

bitwa w Lesie Teutoburskim (zatrzymanie Rzymian na Renie przez Germanów, unicestwienie 3 legionów)

3000 p.n.e.

początki kultury Indusu / pojawienie się Sumerów w południowej Mezopotamii / okres przeddynastyczny w Egipcie

2850 p.n.e.

zjednoczone państwo egipskie - Menes (Stare Państwo)

2650 - 2500 p.n.e.

III-IV dynastia w Egipcie, piramidy

2500 p.n.e.

I dynastia z Ur, prawodawca Urukigana z Lagasz

2300 p.n.e.

najazd semickich Akadów na Mezopotamię, Sargon I

2050 p.n.e.

renesans Sumerów, III dynastia z Ur, Gudea z Lagasz / Średnie Państwo w Egipcie

1800 p.n.e.

początki państwa chińskiego / zmierzch państwa Sumerów / pierwsze pałacie na Krecie (Knossos)

1750 p.n.e.

Stare Państwo asyryjskie / Indoeuropejczycy w Azji Przedniej, państwo Hetynów w Azji Mniejszej / Indoeuropejczycy w Grecji

1700 p.n.e.

najazd Hyksosów na Egipt

1728 - 1686 p.n.e.

Hamurabi - Babilonia

1580 p.n.e.

drugie pałace na Krecie / wypędzienie Hyksosów z Egiptu, Nowe Państwo

1531 p.n.e.

Najazd Hetytów na Babilon, Kasyci w Babilonii

1500 p.n.e.

Mitanni potęgą przednioazjatycką / upadek kultury Indusu

1450 p.n.e.

Nowe Państwo Hetytów / przewaga Myken w Grecji, upadek świetności Krety

1400 - 1350 p.n.e.

okres Tell el-Amara, Amenhotep IV w Egipcie

1350 p.n.e.

Średnie Państwo Asyryjskie

1300 - 1200 p.n.e.

pojawienie się Indoeuropejczyków w Italii

1200 p.n.e.

migracje semickich Aramejczyków Chaldejczyków / Indouropejczycy (Ariowie) w Iranie i Indiach / ludy tracko-frygijskie w Azji Mniejszej, Zburzenie Troi, upadek państwa Hetytów

1150 p.n.e.

wędrówka Dorów do Grecji, upadek kultury mykeńskiej

1100 p.n.e.

dynastia Cin w Chinach / rozkwit miast fenickich, powstanie alfabetu

1000 p.n.e.

królestwo izraelskie / Etruskowie w Italii / pierwsza osada na Palatynie w Rzymie

900 p.n.e.

wzrost potęgi Urartu

850 p.n.e.

Nowe Państwo asyryjskie

IX p.n.e.

Homer, przejęcie alfabetu fenickiego przez Greków

800 p.n.e.

początek wielkiej kolonizacji

777/6 p.n.e

początek listy Olimpioników

750 p.n.e.

wzrost potęgi Asyrii

700 p.n.e.

nowa fala Indoeuropejczyków (Scyci, Kimmerowie) w Azji Przedniej / Hezjod / państwo medyjskie

650 p.n.e.

pierwsze oznaki słabości Asyrii, Egipt niepodległy

koniec VII w. p.n.e.

Sparta podbija Mesanię

625 p.n.e.

państwo nowobabilońskie (chaldejskie)

621 p.n.e.

Drakon w Atenach

612 p.n.e.

zdobycie Niniwy przez Medów i Chaldejczyków, upadek Asyrii

600 p.n.e.

wczesna tyrania w Grecji / podboje Etrusków w Italii, Rzym pod władzą Etrusków

594 p.n.e.

Reformy Solona w Atenach

555 p.n.e.

powstanie państwa perskiego, Cyrus I

546 - 525 p.n.e.

podboje Persji na Wschodzie

508 p.n.e.

reformy Kleistenesa w Atenach

500 p.n.e.

republika w Rzymie / migracja plemion Samnickich w Rzymie

500 - 300

walka plebejuszy z patrycjuszami w Rzymie

499 - 494 p.n.e.

powstanie jońskie

494 p.n.e

ustanowienie trybuna ludowego w Rzymie

490 p.n.e.

bitwa pod Maratonem

483 p.n.e.

budowa floty ateńskiej na wniosek Temistoklesa

481 p.n.e.

Związek Panhelleński pod wodzą Sparty

480 p.n.e.

Termopile, Artemizjum, Salamina

479 p.n.e.

Plateje, Mykale

478/7 p.n.e.

Związek Morski pod wodzą Aten

462/1 p.n.e.

reformy demokratyczne Efialtesa i Peryklesa w Atenach

460 - 430 p.n.e.

Perykles przywódcą ludu w Atenach

451 p.n.e.

prawo XII tablic w Rzymie

446 p.n.e.

pokój trzydziestoletni Sparta i Ateny

362 p.n.e.

bitwa pod Mantineją, koniec hegemonii Teb

431 - 404 p.n.e.

wojna peloponeska

415 - 413 p.n.e.

wyprawa ateńska na Sycylię

412 p.n.e.

sojusz Sparty z Persją

411 p.n.e.

zamach oligarchiczny w Atenach

405 - 367 p.n.e.

Tyran Dionuzjusz I w Syrkuzach

404 p.n.e.

Kapitulacja Aten, zniesienie demokracji

401 p.n.e.

Wyprawa 10 000 Greków "Anabaza"

400 p.n.e.

wędrówka Celtów do Italii

399 p.n.e.

powstanie Kinadona w Sparcie

387/6 p.n.e.

pokój królewski - Grecy małoazjatyccy pod panowaniem perskim / Rzym zdobyty przez Celtów

371 p.n.e.

Bitwa pod Leuktrami, kres hegemonii Sparty

2000 – 1200 p.n.e.

kultura minojska

1580 -1200 p.n.e.

kultura mykeńska

1200/1100 p.n.e.

wieki ciemne

VIII – VI w. p.n.e.

okres archaiczny i wieka kolonizacja

500 - 323 p.n.e.

okres klasyczny w Grecji

V w. p.n.e.

złoty wiek w historii Aten

492 p.n.e.

wyprawa Mardonisa

449 p.n.e.

pokój Kalliasa

421 p.n.e.

pokój Nikiasza

404 - 371 p.n.e.

hegemonia Sparty

371 - 362 p.n.e.

hegemonia Teb

przed 367 p.n.e.

Związek Etolski w Grecji

367/7 p.n.e.

prawa Liciniusz i Sekstiusza w Rzymie

359 - 336 p.n.e.

Filip II królem Macedonii

340 - 338 p.n.e.

rozbicie Związku Latyńskiego przez Rzym

338 p.n.e.

Cheronea, przewaga Macedonii

336 - 323 p.n.e.

Aleksander Wielki królem

334 p.n.e.

wyprawa Aleksandra przeciw Persji

332 p.n.e.

założenie Aleksandrii w Egipcie

331 p.n.e.

Gauganela, upadek monarchii perskiej

326 - 304 p.n.e.

II Rzymu z Samnitami

317 - 289 p.n.e.

Agotokles tyranem w Syrakuzach

306/5 p.n.e.

diadochowie ogłaszają się królami, rozpad monarchii Aleksandra

298 - 290 p.n.e.

wojna Rzymu z Samnitami, Etruskami i Celtami

287 p.n.e.

prawo Hortesjusza w Rzymie, koniec walki stanów

280 - 275 p.n.e.

Pyrrus, król Epiru, w Italii i na Sycylii

ok. 280 p.n.e.

Związek Achajski w Grecji

264 - 241 p.n.e.

I wojna punicka

250 p.n.e.

Asioka z dynastii Mauria w Indiach

245 - 222 p.n.e.

repofrmy społeczne Agisa IV i Kleomenesa III w Sparcie

240 p.n.e.

powstanie królestwa Greków w Baktrii / powstanie królestwa Arsacydów w Partii

218 - 201 p.n.e.

II wojna punicka

217 p.n.e.

bitwa nad Jeziorem Trazymeńskim

216 p.n.e.

bitwa pod Kannami

202 p.n.e.

bitwa pod Zamą (Naraggarą)

215 - 205 p.n.e.

I wojna macedońska

200 - 197 p.n.e.

II wojna macedońska

192 - 188 p.n.e.

Wojna Rzymu z Antionem III (wojna syryjska)

171 - 168 p.n.e.

III wojna macedońska

168 p.n.e.

bitwa pod Pydną, likwidacja państwa macedońskiego przez Rzym

149 - 146 p.n.e.

III wojna punicka, zburzenie Kartaginy

148 p.n.e.

Macedonia prowincją Rzymu

148 - 146 p.n.e.

wojna Rzymu ze Związkiem Achajskim, zburzenie Koryntu

133 p.n.e.

reforma agrarna Tyberiusza Grakchusa

123 p.n.e.

reforma agrarna Mariusza Grakchusa

107 - 101 p.n.e.

konsulat Gajusza Mariusza, reforma armii

104 - 101 p.n.e.

powstanie niewolników na Sycylii

90 - 88 p.n.e.

wojna Rzymu ze sprzymierzeńcami

88 - 83 p.n.e.

I wojna domowa w Rzymie

82 - 79 p.n.e.

dyktatura Sulli

70 p.n.e.

obalenie ustaw sullańskich

73 - 71 p.n.e.

powstanie Spartakusa

63 p.n.e.

spisek Katyliny, Cyceron konsulem

60 p.n.e.

I triumwirat: Cezar, Pompejusz, Krassus

58 - 52 p.n.e.

podbój Galii

49 - 45 p.n.e.

II wojna domowa w Rzymie

49 - 44 p.n.e.

dyktatura Cezara

43 p.n.e.

II triumwirat: Antoniusz, Oktawian, Lepidus

31 p.n.e.

bitwa pod Akcjum

30 p.n.e.

Egipt prowincją

27 p.n.e.

ustanowienie cesarstwa (pryncypatu) przez Oktawiana

14 - 68

dynastia julijsko-klaudyjska

66 - 70

powstanie w Judei, zburzenie Jerozolimy

69 - 96

dynastia Flawiuszy

96 - 192

dynastia Antoninów, złoty wiek cesarstwa

193 - 211

początek monarchii wojskowej

212

edykt Karakalii (obywatelstwo rzymskie otrzymali wszyscy wolni mieszkańcy cesarstwa rzymskiego)

224 - 227

upadek dynastii Arsacydów, państwo nowoperskie Sasanidów

284 - 305

Doklecjan, ustanowienie dominatu (monarchii absolutnej)

306 - 337

Konstantyn Wielki

313

edykt mediolański

330

założenie Konstantynopola

332

edykt Konstantyna o przywiązaniu kolonów do ziemi

375

Hunowie nad M. Czarnym, początek wędrówki ludów

379 - 395

Teodozjusz Wielki

395

podział cesarstwa przez Teodozjusza

392

chrześcijaństwo religią panującą

52 pne

powstanie Wercyngetoryksa

410

złupienie Rzymu przez Wizygotów – Alaryk

455

złupienie Rzymu przez Wandalów

476

upadek cesarstwa zachodniorzymskiego – Odoaker odsyła insygnia Romulusa Augustulusa

378 p.n.e.

II Związek Morski

48 pne

bitwa pod Farsalos

9

bitwa w Lesie Teutoburskim (zatrzymanie Rzymian na Renie przez Germanów, unicestwienie 3 legionów)

561 - 528 p.n.e.

Pizystrat w Atenach