sposoby nabycia poza mancipatio, in iure cessio i traditio

w prawie justyniańskim tradycja zastąpiła

mancipatio i i in iure cessio (na skutek zniesienia podziału na res mancipi i res nec mancipi)

sposoby przenoszenia własności były czynnościami

rozporządzającymi

w prawie poklasycznym wykształciła się zasada że własność może być przeniesiona przez

samo zawarcie umowy

przy przenoszeniu prawa własności obowiązywała zasada, że

nie można przenieść na nabywcę więcej praw niż się samemu posiada

zasiedzenie

zaliczane do pierwotnych sposobów nabycia prawa

przy zasiedzeniu od niewłaściciela nie obowiązywała zasada

że nie można przenieść na nabywcę więcej praw niż się samemu posiada, bo właśnie dlatego że zbywca nie posiada odpowiednich uprawnień, nabywca musiał rzecz zasiedzieć aby stać się właścicielem

usucapio

zasiedzenie

usucapio, zasiedzenie prowadziło do

nabycia prawa własności jeżeli ktoś posiadał ją przez 1 rok (gdy chodziło o ruchomości) lub 2 lata (w przypadku nieruchomości)

nie można było zasiedzieć

rzeczy skradzionych (później także rzeczy nabytych przemocą i rzeczy wyjętych z obiegu)

nabywca musiał

działać w dobrej wierze

działać w dobrej wierze to znaczy

być przekonanym, że nabywa rzecz od właściciela

wręczenie ma nastąpić na podstawie

słusznego tytułu (np. kupna, darowizny)

instytucja zasiedzenia została wprowadzona po to by rzeczy nie pozostawały

zbyt długo w niepewności

nadzwyczajne sposoby zasiedzenia

usucapio pro herede i usureceptio fiduciae causa

usucapio pro herede

zasiedzenie majątku spadkowego nieobjętego przez heredes extranei

usureceptio fiduciae causa

odzyskanie przez zasiedzenie własnej rzeczy, która została przeniesiona fiducjarnie na inną osobę bądź celem zabezpieczenia wierzytelności bądź w celu przechowania lub użyczenia rzeczy

spod usucapio wyłączone były

grunty prowincjonalne (ich właścicielem był lud rzymski lub cesarz)

longi temporis praescriptio

sposób nabycia własności gruntów prowincjonalnych

JUSTYNIAN

rz. ruch, można zasiedzieć za pomocą usucapio po 3 latach ich posiadania, a nie. i za pomocą longi temporis praescriptio po 10 latach (jeśli żądjący zwrotu i pozwany mieszkali w jednej prowincji) lub 20 latach (jeśli w różnych) nieprzerwanego posiadania.

przesłanki potrzebne do zasiedzenia:

res habilis, titulus, fides, possessio, tempus

res habilis

rzecz, która nadawała się do zasiedzenia

rzeczy które nie nadawały się do zasiedzenia

rzeczy skradzione, nabyte siłą, wyjęte z obiegu, zbiegli niewolnicy, rzeczy należące do skarbu państwa, cesarza

titulus

posiadanie, które miało doprowadzić do zasiedzenia musiało być oparte na słusznym tytule

fides

bona fides, przekonanie że wydający jest właścicielem rzeczy, musiała istnieć przy rozpoczęciu zasiedzenia

possessio

do zasiedzenia prowadziło tylko władanie rzeczą z wolą zatrzymania jej dla siebie, sprawowane w sposób nieprzerwany

tempus

odpowiedni czas, początkowo 1,2 lata a po reformie justyniana 3 lata dla ruchomości 10 lub 20 dla nieruchomości

occupatio

zawłaszczenie, najstarszy sposób nabycia własności

zawłaszczenie

nabycie rzeczy niczyjej

zawłaszczenie np.

zawłaszczenie dzikich zwierząt, złowienie ryby, złapanie ptaka, muszle, drogie kamienie +mienie nieprzyjaciela znajdujące się na terenie Rzymu w chwili wybuchu wojny; rzeczy porzucone świadomie przez właściciela

accessio

połączenie

zasada w accessio

rzecz o mniejszej wartości połączona z rzeczą o większej wartości stawała się własnością właściciela rzeczy głównej

połączenie mogło być

nieruchomości z nieruchomością, ruchomości z nieruchomością, ruchomości z ruchomością

nieruchomość zawsze

rzecz ważniejsza

superficies solo cedit

to co jest na powierzchni przypada gruntowi

połączenie nieruchomości z ruchomością przykłady

wzniesienie budynku, zasadzenie, zasianie,

ruchomości z ruchomościami

rozwiązywano kazuistycznie

actio furti

skarga przeiciwko osobie, która w złej wierze połączył swoją rzecz z naszą (np. namalował obraz na naszej desce)

specificatio

przetworzenie

przetworzenie

jeśli ktoś z cudzego materiału wykonał nową rzecz np. z winogron zrobił wino

przetworzenie własność

jeśli można było przywrócić do stanu poprzedniego właścicielem stawał się właściciel materiału, jeśli nie można było przywrócić do stanu poprzedniego to przetwróca

thesaurus

znalezienie skarbu

znalezienie skarbu

czyli takiej wartościowej rzeczy, która co prawda miała kiedyś właściciela ale tak długo była ukryta, że nie można ustalić kto nim był

skarb właściciel

jeśli znaleziono na cudzym gruncie, przypadał on po połowie znalazcy i właścicielowi gruntu, na gruncie znalazcy lub w miejscu poświęconym, stawał się własnością znalazcy

fructus

pożytki

pożytki

stawały się odrębnymi rzeczami dopiero z chwilą odłączenia od rzeczy macierzystej, ich własność przypadała właścicielowi rzeczy

traditio brevi manu

gdy dotychczasowy detentor w drodze umowy stawał się posiadaczem rzeczy

elementy tworzące posiadanie

corpus i animus (fizyczne władanie i wola władania)