Spółgłoski

Czym różnią się spółgłoski od samogłosek

organ artykulacji tworzy z miejscem artykulacji szczelinę lub zwarcie

Kryterii opisu spółgłosek

stopień otwarcia, organ i miejsce artykulacji, otwarcie względnie zamknięcie jamy nosowej, dzwięczność/ bezdzwięczność

organ artykulacji + opis

szczęka dolna

mejsce artykulacji + opis

szczęka górna

podniebienie twarde i miękie dzieli się na

przednią (prze), śródkową (medio) i tylną (post)

grzebiet języka dzieli się na

przednią (prze), sródkową (medio) i tylną część (post)

Spółgłoski języka niem. różnią się od spółgłosek polskich

siłą powietrza fonacyjnego pokonującego przeszkodę, dzielą się na słabe i mocne

Narzędy mowy są przy realizacji niem. spółgłosek:

bardziej napięte niż w języku polskim

Według stopina otwarcia:

zwarto-wybuchowe, szczelinowe (frykatywne), zwarto-szczelinowe (afrykaty), półotwarte

Spółgłoski zwarto-wybuchowe

p b, t d, k d, knaklaut

Spółgłoski szczelinowe

s z, ш ж, f v, x R, ç j, h -

Spółgłoski zwarto-szczelinowe

pf, ts, tш

Spółgłoski półotwarte

płynne (lateralne) l, (wibranty) r R R; nosowe m n ng

implozje

zwieranie się narządów mowy

plozje

zwarcie narządów mowy

eksplozje

rozwarcie narządów mowy

g w wygłosie sylaby wymawia się dzwięcznie tylko wtedy:

gdy następna sylaba zaczyna się od spółgłosek dzwięcznych (l, r, n, m)

ж realizowana jest

w wyrazach pochodzenia obcego

jeżeli s występuje w wygłosie sylaby przed sufiksem zdrabniającym (chen) to

połączenie sch realizowano jako s

niewymawiane h

nieme h

Afrykaty dźwięczne występują

w wrazach pochodzenia obcego (angielski)

n w wygłosie prefiksów an, ein, un przed k i g jest wymagano

nie jako ng, lecz jako n

R spółgłoskowe, kiedy używamy, wariant zapisu

r, rr, rh, rrh; R перевернутое w nagłosie (przed sam), R oddzwięcznione w nagłosie, po bezdzwiecznej spółgłosce, R zredukowane w wygłosie po krótkie sam, oraz po długim a:

Głoska knaklaut

powstae w krtani (glotalna), występuje w nagłosie przed sam, po prefiksach przed sam, w złożeniach, we frazach, w skrótowcach literowych

Głoska h, hauchlaut

glotalna, występuje tulko w nagłosie

Koartykulacja

to wzajemne, płynne przenikanie się realizacji głosek w wypowiedzi

Upodobnienie jako efekt koartykulacji

upodobnienie częściowe, całkowite, progresywne, regresywne (najczęściej w niem. częściowe postępowe)

Upodobnienie pod względem miejsca artykulacji 1

upodobnienie 1 : (en) elizja + u 1 (p/b) = sylabiczne m. upodobnienie 2 : (en) elizja + u 2 (k/g) = sylabiczne ng

Upodobninie pod względem miejsca artykulacji 2 (nosowa asymilacja wsteczna)

n - ng

Upodobnienie pod względem dzwięczności

b d g v z j ж R, granica wyrazów i sylab, dodatkowo b d g w nagłosie absolutnym

Upodobninie dot. wymowy podobnych spółgłosek

pp, pb, tt, td, kk, kg, ff, fv, сс, сж, ll, mm, nn

Asymilacja postępowa

kiedy spółgłoska przystosowuje się fonetycznie do głoski następnej

Asymilacja wsteczna

kiedy spółgłoska przystosowyje się fonetyczne do głoski poprzedzającej

Asymilacja

ujawiania różnicy między zapisem ortografichnym głoski a jej realizacji fonetycznej