słowniczek

adresat wiersza

Osoba pojęcie przedmiot do których skierowany jest utwur

akapit

nowa myśl w tekście

akcja

przebieg zdarzeń stanowiących spójną całość akcja składa się z rozpoczęcia i zakończenia

argument

twierdzenie przytaczane aby uzasadnić naszą wypowiedź

artykuł prasowy

tekst zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie

bajka (podaj 5 przykładów)

krótka opowieść pisana zazwyczaj wierszem bohaterami bajkek są najczęściej zwierzęta które uoasabiająmają ludzkie wady i zalety każda bajka zawiera morał

Przykłady bajek

Ignacego Krasickiego:”Czapla, ryby i rak”, „Dewotka”, „Pan i pies”, „Chłop i cielę”, „Dwa psy”

Baśń

utwór literacki o treści fantastycznej opowiada zazwyczaj o cudownych magicznych wydarzeniach i niesamowitych zjawiskach baśnie najczęściej kończą się zwycięstwem dobra nad złem

bohater

postać występująca w utworze literackim

cytat

dosłowne przytoczenie czychś słów

dialog

rozmowa co najmniej dwóch osób

Dowcip

zabawne powiedzenie które pobudza do śmiechu

Encyklopedia

książka w której wiadomości z określonej dziedziny ułożone są zazwyczaj alfabetycznie

Epitet

określenie rzeczownika najczęściej jest wyrażony przymiotnikiem

fikcja literacka

CH świata przedstawionego polega na tym że wszystko co jest opisane w dziele zostało wymyślone przez autora

film animowany

film w którym wystepują postacie stworzone za pomocą komputera lub technik plastycznych

Film dokumentalny

Film który przedstawia rzeczywiste wydarzenia

Film fabularny

Film opowiadający o wymyślonych przeżyciach bohaterów których odgrywają aktorzy

Humor

Przedstawienie czegoś w zabawny sposób

Hymn państwowy

Pieśń będąca symbolem jedności narodowej

Instrukcja

tekst formie zbioru krótkich i zwięzłych wskazówek dotyczący używania jakiegoś przedmiotu lub sposobu postępowania w określonej sytuacji

Język Potoczny

język którego używa się na codzień w rozmowach z Rówieśnikami lub bliskimi osobami dorosłymi

Kolęda

pieści religijna o tematyce związanej z narodzeniem jezusa

Legenda

Fantastyczna opowieść Ludowa przekazywana z pokolenia na pokolenie dotyczy ona historycznych miejsc osób i zdarzeń

Mit

Opowieść fantastyczna dotycząca bardzo odległej przeszłości mity wyjaśniają pochodzenie bóstw i ludzi opowiadają o czynach bogów

Wymień mity

Demeter i Persefona, Dedal i ikar, Herakles, Prometeusz, Syzyf

Atrybut

cecha osoby lub rzeczy która wyróżnia ją spośród innych

Mitologia

zbiór wszystkich mitów

Monolog

Dłuższa wypowiedź jednej osoby

Morał

wniosek płynący z bajki zazwyczaj umieszczony jest na końcu utworu

Narrator

Osoba która opowiada o wydarzeniach w tekście

Nastrój utworu

Uczucia jakie towarzyszą osobie mówiącej wierszu

Notka biograficzna

Krótki opis życia i działalności jednej osoby

Osoba mówiąca (podmiot liryczny)

wierszu osoba wyrażające swoje poglądy i mówiąca o przeżyciach

Ożywienie

Przypisane przedmiotom pojęcia zjawiskom przyrody cech istot żywych

Porównanie

Zestawienie dwóch zjawisk przedmiotów lub osób mające na celu wskazanie wzajemnego podobieństwa

przenośnia (metafora)

nietypowe połączenie wyrazów dzięki któremu przynajmniej jeden z nich ukazuje Nowe znaczenie

Przepis

Wskazówka zwykle w formie pisemnej określająca sposób wykonania czegoś

Przysłowie

krótkie zdanie wyrażająca ogólną myśl Pouczenie lub przestrogę

Puenta

Zakończenie utworu w skrócie uważające jego sens

Refren

Powtarzające się najczęściej po każdej zwrotce fragment tekstu

Rymy

podobnie brzmiące końcowe Części wyrazów występujące zwykle na końcu wersów

Rytm

Powtarzalność różnych elementów w wierszu

Słuchowisko

Rodzaj audycji radiowej

Sprawozdanie

Szczegółowa relacja z wydarzenia którego autor tekstu był uczestnikiem lub świadkiem

Strofa

wyodrębniona graficznie część wiersza Zbudowana z dwóch lub więcej wersów

Środki stylistyczne

Środki używane w literaturze aby wywołać wy Tytaniku określone emocje pobudzić jego wyobraźnię stworzyć wizerunek bohatera lub obraz świata

Świat przedstawiony

Świat opisane w utworze literackim jego elementami są czas wydarzeń miejsce wydarzeń bohaterowie i układ wydarzeń przedstawionych w utworze

Tekst informacyjny

Tekst którego funkcją jest przekazanie czytelnikowi wiedzy na określony temat

Tekst literacki

utwór który ma przede wszystkim bo były czytelnika do refleksji I dostarczyć mu różnych wrażeń

Tekst reklamowy

tekst który ma na celu nakłonienia kogoś do kupna danego produktu lub skorzystania z usług

uosobienie

Nadanie cech ludzkich zwierzętom rośliną lub przedmiotą

utwory prozatorskie

teksty w których słowa nie zostały dobrane ze względu na rytm lub rymy ani ułożone w wersy Lub zwrotki

Wątek

W utworze literackim lub filmowym szereg zdarzeń związanych z jednym bohaterem

wers

Linijka wiersza

Wiersz biały

Rodzaj utworu poetyckiego w którym nie ma rymów

Wydarzenia fantastyczne

Wydarzenia które nie są spotykane w rzeczywistości

Wydarzenie realistyczne

Wydarzenia które mogą występować w rzeczywistości

Wyraz dźwiękonaśladowczy

Słowa naśladujące swoim brzmieniem rzeczywisty dźwięk

Wyraz neutralny

wyraz który nie wyraża żadnego nastawienia do przedmiotu zjawiska czy istoty

Wyrazy bliskoznaczne

Słowa o takim samym lub bardzo zbliżonym znaczeniu

Wyrazy pokrewne

Wyrazy które należą do tej samej rodziny czyli pochodzą od tego samego słowa

wyrazy przeciwstawne (antonimy)

Pary słów o przeciwnym znaczeniu

Zdrobnienie

Słowa wyrażające Pozytywne nastawienie do opisywanego przedmiotu lub zjawiska lub istoty

Zgrubienie

Sol wyrażające negatywne nastawienie do opisanego obiektu

Zawiadomienie

krótka wypowiedź pisemna informujące Określonych odbiorców o jakimś ważnym wydarzeniu

Związek frazeologiczny

Utrwalone w użyciu Z ustalonym znaczeniem połączenie dwóch lub więcej wyrazów

Eufemizmy

zastępują słowo lub zwrot ze względu na tabu kulturowe