Sen i czuwanie

rytm biologiczny

cykliczne nasilanie i zmniejszanie objawów aktywności życiowych organizmów; mogą być sterowane przez czynniki zewnętrzne (światło, temperatura, wilgotność) lub wewnętrzne (zegar biologiczny)

białka zegarowe per i tim

w genach strukturalnych kodujących ich syntezę zawarte są informacje o zegarze biologicznym - rano ich stężenie jest niskie, pod wieczór wysokie i wywołuje senność (ujemne sprzężenie zwrotne)

SCN jądro nadskrzyżowaniowe podwzgórza

steruje rytmiką dobową czynności fizjologicznych u ssaków - aktywnie w jasnej fazie dnia, wolniej w ciemnej; sekwencja światła i ciemności to najważniejszy synchronizator rytmów okołodobowych

czym steruje SCN?

szyszynką (jest ona gruczolem dokrewnym i wydziela melatoninę), ośrodkami reg. pobieranie pokarmu, wydzielanie hormonów, termoregulacją i rozrodem

mechanizm endogenny i egzogenny

endo - SCN - oscylator; egzo - światło - synchronizator

główne rytmy dobowe

sen i czuwanie, temperatura ciała, czynność przewodu pokarmowego, układu krążenia, oddychania, wydalanie elektrolitów, napięcie układów wegetatywnych, wydzielanie hormonów, czynności psychiczne - poziom czujności, nastrój, wydolność umysłowa

EEG jako główne badanie czynności mózgu w stanie snu i czuwania

neurony w fazie czuwania wytwarzają potencjały w nieskoordynowany sposób, fale o dużej częst., ale mała amplitudę (fale szybkie), w fazie snu potencjały skoordynowane, fale o małej częst. i dużej amplitudzie

faza snu nREM

bez szybkich ruchów gałek ocznych i z falami wolnymi w EEG

REM

szybkie ruchy gałek ocznych, desynchronizacja zapisu EEG

fazy snu nREM

I - okres przejściowy między czuwaniem a snem, brak fal a, dezorg. fal b, niereg. zapis; II - obniżona aktywność mózgu, pojawiają się wrzeciona i zespoły K; III i IV - wolne fale delta o wys. amplitudzie

cechy snu nREM

zmniejszenie napięcia mięśniowego, spadek ciśnienia tętniczego, częstości skurczu serca, przemiany materii i temperatury

cechy snu REM

szybkie ruchy gałek, wyładowania iglicowe, zmniejszenie napięcia mięśniowego

ośrodki regulujące stan snu i czuwania

układ siatkowaty: twór siatkowaty, część podwzgórza, jądra wzgórza i ośrodki pnia mózgu

neuroprzekaźniki snu i czuwania

ach, noradrenalina i dopamina

fale PGO

most, ciało kolankowate boczne i kora potyliczna, fale w fazie REM