Samorządna Rzeczpospolita

Samorząd –

sposób zorganizowania społeczności aby skuteczniej działać we wspólnych sprawach

Rodzaje samorządów

terytorialne, specjalne, inne

Rodzaje samorządów – terytorialne

Są to samorządy, które działają na określonym terytorium (np. samorząd gminny, powiatowy, wojewódzki)

Rodzaje samorządów – specjalne

należą do nich samorządy zawodowe (np. samorząd adwokacki, lekarski) i samorządy gospodarcze (np. rzemieślników, dużych firm)

rodzaje samorządów – inne

samorządy mogą być oparte także na innych więziach (np. samorząd Działkowców, myśliwych, mieszkańców osiedla, uczniowski, Studencki)

Decentralizacja władzy publicznej -

Władza centralne przekazuje część swoich uprawnień samorządom

Zasada pomocniczości -

władze centralne zajmują się tylko sprawami, których nie mogą skutecznie rozwiązać samorządy terytorialne

1 stycznia 1999

Wprowadzenie nowego podziału terytorialnego Polski – tak zwany trójstopniowy – województwa, powiaty, gminy

Rodzaje zadań samorządów

Własne i zlecone

Rodzaje zadań samorządów – własne:

edukacja, służba zdrowia, ochrona środowiska, opieka społeczna, kultura

Rodzaje zadań samorządów – zlecone:

przeprowadzenie wyborów, prowadzenie ewidencji ludności

Ewidencji ludności –

Wykaz danych dotyczących ludności, zawierające między innymi imiona i nazwiska obywateli, informacje o miejscu ich zamieszkania, stanie cywilnym oraz obywatelstwie

Subwencja –

Pieniądze otrzymane z budżetu państwa na określone cele, środki te można wykorzystać zgodnie z potrzebami i nie trzeba się z nich rozliczyć

powiat Malborski – gminy:

Gmina nowy Staw, gdy gmina Miłoradz, gmina stare Pole, gmina Malbork, gmina Lichnowy

Kontrole nad samorządem terytorialnym sprawuje

Rada Ministrów (rząd) Poprzez wojewodów

Finanse kontroluje

Rio – Regionalna Izba od rachunkowe

Regionalna Izba Obrachunkowa -

Państwowy organ kontroli, badający finanse jednostki samorządu terytorialnego

Gmina –

Najmniejsza jednostka samorządu terytorialnego

Rodzaje gmin:

Gmina wiejska, gmina miejsko-wiejska, gmina Miejska

Rodzaje gmin – gmina wiejska:

kilka lub kilkanaście wsi, w Największej znajduje się urząd gminy

Rodzaje gmin – gmina miejsko-wiejska:

Miasto z okolicznymi wsiami

Rodzaje gmin – gmina miejska:

miasto z siedzibą gminy (urzędem miasta)

władze gminy w gminach wiejskich:

Rada gminy i Wójt

władze gminy w gminach miejsko-wiejskich

Burmistrz i rada miasta

Władze gminy w dużych miastach:

Prezydent i rada miasta

Radni –

to członkowie rady miasta lub gminy. Wybierają mieszkańcy co 5 lat.

Funkcje rady gminy lub rada miasta:

uchwala budżet i kontroluje jego wykonanie; określa zasady korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznej; Kontroluję działania wójta, burmistrza lub prezydenta miasta

Funkcję wójta, burmistrza lub prezydenta miasta:

realizuje budżet gminy; zarządza majątkiem gminie; reprezentuje gminę na zewnątrz

Rada gminy/ miasta - funkcje;

stanowiące – podejmuje uchwały tworząc prawo lokalne; kontrolne – kontroluje działania wójta Itp

Wójt/ burmistrz/ prezydent miasta funkcje-

wykonawcze - zarządza gminą i urzędem gminy lub miasta oraz wprowadza w życie decyzje podjęte orzez radnych; reprezentacyjne - reprezentuje gminę na zewnątrz

Jak zostać radnym?

Trzeba mieć 18 lat, trzeba stałe zamieszkiwać to miast

jak zostać wójtem, burmistrzem lub prezydentem?

Trzeba mieć minimum 25 lat, trzeba zdobyć więcej niż połowę głosów mieszkańców

czy organy gminy można odwołać?

Można odwołać na drodze referendum lokalnego

Zadania gminy- zadania własne:

Mają zaspokoić podstawowe potrzeby mieszkańców np. komunikację miejską, dostęp do kultury

Zadania gminy – zadania zlecone:

Zleconej przez państwa np. przeprowadzenie wyborów, wydawanie dowodów osobistych

Finanse gminy – dochody:

Podatki i opłaty lokalne, pieniądze z budżetu państwa, Majątek gminy, fundusze unijne

Finanse gminy – wydatki:

utrzymywanie szkół, przedszkoli; Utrzymanie dróg, dostęp do kultury, utrzymanie sieci energetycznej i kanalizacyjnej; pomoc uboższym

Wpływ obywateli na życie gminy

głosowanie w wyborach samorządowych, uczestniczenie w referendum gminnym, składanie petycji, składanie skargi lub wniosku, uczestnicząc w konsultacjach prowadzonych z mieszkańcami przez władze gminne

Rodzaje powiatów:

Powiaty ziemskie, powiaty Grodzkie

Powiaty ziemskie –

Składają się z kilku lub kilkunastu gmin

Powiaty Grodzkie

Jedno duże miasto tzw. miasto na prawach powiatu

Władze uchwałodawczą I kontrolną w powiecie ziemskim sprawuje

Rada powiatu – w której skład wchodzi od 15 do 29 radnych

Władzę wykonawczą w powiecie ziemskim sprawuje

powoływany przez radę powiatu kilku osobowy zarząd powiatu, na którego czele stoi Starosta

Starosta –

organizuję pracę zarządu i kieruje bieżącymi sprawami powiatu. Pełni również funkcję reprezentacyjne

Zarząd powiatu –

Wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędników starostwa powiatowego, który jest siedzibą władz.

Wy powiecie grodzkim Obowiązki i prawa powiatu powierzane są:

rady miasta – posiadającej władzę uchwałodawczą; Prezydentowi - sprawującemu władzę wykonawczą

Zadania powiatu:

finansowanie Szkolnictwa; utrzymanie dróg powiatowych, ochrona środowiska, ochrona praw konsumenta, przeciwdziałanie bezrobociu w powiecie

Jakie sprawy można załatwić w starostwie powiatu:

uzyskiwanie prawa jazdy, wyd. rejestracji pojazdu, Zgoda na wycinkę drze, wyrobienie karty Wędkarskiej, uzyskiwanie zgody na budowę, zgłosić skargę jako konsument, odebranie stypendium naukowego

Władze województwa:

Sejmiki Wojewódzki, zarząd województwa, urząd Marszałkowski