Domanda |
Risposta |
peculium castrense inizia ad imparare
|
|
|
|
|
peculium quasicastrense inizia ad imparare
|
|
|
|
|
iudicium domesticium inizia ad imparare
|
|
|
|
|
adrogatio per rescriptum principis inizia ad imparare
|
|
adrogatio przez reskrypt princepsa
|
|
|
adoptio plena/ minus plena inizia ad imparare
|
|
adopcja pod patria potestas/tylko dziedziczenie
|
|
|
adulterium inizia ad imparare
|
|
stosunek z zamężną kobietą
|
|
|
stuprum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
confereatio inizia ad imparare
|
|
forma zawarcia małżeństwa - tylko dla patrycjuszy, w obecności kapłanów i 10 świadków + ofiarowanie chleba orkiszowego
|
|
|
coemptio inizia ad imparare
|
|
małżeństwo przez mancypacje
|
|
|
usus inizia ad imparare
|
|
małżeństwo przez mieszkanie, nieprzerwanie, przez roku u męża
|
|
|
fiscus inizia ad imparare
|
|
majątek państwowy do dyspozycji cesarza
|
|
|
aerarium inizia ad imparare
|
|
skarb państwa należący do narodu rzymskiego
|
|
|
capitis deminutio maxima/media/minima inizia ad imparare
|
|
uszczuplenie zdolności do czynności prawnych pełne/średnie/małe
|
|
|
fictio legi Corneliae inizia ad imparare
|
|
fikcja prawna - dostałeś się w niewolę = umarłeś
|
|
|
status: libertatis, civitatis, familiae inizia ad imparare
|
|
zdolność prawna majątkowa zależała od:
|
|
|
descendentes inizia ad imparare
|
|
|
|
|
ascendentes inizia ad imparare
|
|
|
|
|
manumissio in ecclesia inizia ad imparare
|
|
|
|
|
manumissio censu inizia ad imparare
|
|
manumissio przez wpisanie do spisu obywateli
|
|
|
manumissio vindicta inizia ad imparare
|
|
manumissio przez in iure cessio - z adsertor libertatis - obrońcą wolności
|
|
|
edictum tralaticium inizia ad imparare
|
|
część edyktu, którą nowy pretor zachowuje
|
|
|
adiuvare, supplere, corrigere inizia ad imparare
|
|
edykt pretorski - wspomagać uzupełniać poprawiać
|
|
|
cavere - agere - respondere de iure inizia ad imparare
|
|
juryści w okresie przedklasycznym - układać - pomagać stronom - odpowiadać
|
|
|
organizacje (związki) ludzi, masy majątkowe wyodrębnione jako twory społeczne do realizacji określonych zadań, posiadające zdolność prawną. inizia ad imparare
|
|
|
|
|
municipia, collegia, populus romanum, fiscus, sodalitates, collegia, corpora, societas inizia ad imparare
|
|
|
|
|
właściciel odpowiadał do wysokości peculium, mógł jednak najpierw potrącić swoje wierzytelności (tzw. prawo dedukcji), a dopiero potem spłacać wierzycieli w kolejności zgłoszeń. inizia ad imparare
|
|
|
|
|
w przypadku ustanowienia peculium na cele handlowe, właściciel musiał podzielić (tribuere) peculim pomiędzy wierzycieli, bez możliwości pokrycia własnych wierzytelności w drodze dedukcji. inizia ad imparare
|
|
|
|
|
w przypadku czynności prawnych zawartych na polecenie właściciela (iussum), właściciel odpowiadał do pełnej wartości zobowiązania inizia ad imparare
|
|
|
|
|
– jeśli w wyniku zawartej czynności prawnej powiększył się majątek właściciela, odpowiadała on do wysokości przysporzenia. inizia ad imparare
|
|
|
|
|
za zobowiązanie zaciągnięte przez niewolnika ustanowionego kapitanem statku - w pełnej wysokości, o ile mieściło się w praepositio inizia ad imparare
|
|
|
|
|
actio institutoria inizia ad imparare
|
|
za zobowiązania niewolnika, ustanowionego kierownikiem przedsiębiorstwa handlowego (institutor), o ile zaciągnięte zobowiązanie mieściło się w granicach ustanowienia (praepositio), właściciel odpowiadał do pełnej wysokości.
|
|
|
prawo uczestniczenia w obrocie prawno-majątkowym i dokonywania czynności prawa cywilnego inizia ad imparare
|
|
|
|
|
cudzoziemcy, których tereny zostały włączone do Imperium Romanum w wyniku podboju. inizia ad imparare
|
|
|
|
|
"cudzoziemcy określonej miejscowości") - mieszkańcy gmin, państw, które uznały zwierzchność Rzymu, a w zamian uzyskały autonomię, najczęściej ograniczającą się do własnej administracji i sądownictwa inizia ad imparare
|
|
peregrini certae civitatis
|
|
|
nieformalnie wyzwoleni niewolnicy inizia ad imparare
|
|
|
|
|
byli to Latyni osiedleni w koloniach rządzących się prawem latyńskim inizia ad imparare
|
|
|
|
|
mieszkańcy Lacjum oraz członkowie związku miast latyńskich. W stosunku do mieszkańców pozostałych gmin italijskich mieli bardzo dogodną sytuację prawną inizia ad imparare
|
|
|
|
|
1) wiek, 2) płeć, 3) choroba umysłowa, 4) marnotrawstwo. inizia ad imparare
|
|
zdolność do czynności prawnych zależała od
|
|
|
uporządkowany zbiór edyktów pretorów, edyla kurulnego oraz prawdopodobnie namiestnika prowincji; wszelkie ew. zmiany należały od tego momentu do cesarza; 130r.n.e inizia ad imparare
|
|
|
|
|
praepositio inizia ad imparare
|
|
zakres działań związanych z powierzoną niewolnikowi działalnością
|
|
|
W prawie rzymskim grupa specjalnych powództw opartych na prawie pretorskim, za pomocą których dochodzono należności ze zobowiązań zaciągniętych przez niewolnika lub inną osobę alieni iuris na jego polecenie lub za jego zgodą inizia ad imparare
|
|
Actiones adiecticiae qualitatis
|
|
|
Mos (mos maiorum) Leges regiae Leges - rogatae - datae [np. ustawa XII tablic] Plebiscita inizia ad imparare
|
|
|
|
|
Mos Leges (plebiscita=leges) Edykt pretorski ustawa XII tablic] Działalność jurystów: inizia ad imparare
|
|
|
|
|
Leges (do I w ne) Edykt pretorski (od Hadriana edictum perpetuum) Senatus consulta Konstytucje cesarskie (edicta, mandata, decreta, rescripta) Działalność jurystów (ius respondendi) inizia ad imparare
|
|
|
|
|
Konstytucje cesarskie inizia ad imparare
|
|
|
|
|
Corpus Iuris Civilis: Kodyfikacja prawa: Digesta Codex Institutiones + (doszły później) Novellae inizia ad imparare
|
|
|
|
|
praescriptio, rogatio, sanctio inizia ad imparare
|
|
z czego składały się leges?
|
|
|
lex aelia sentia inizia ad imparare
|
|
4.r.p.n. e - ograniczenia wiekowe wyzwalanego i wyzwalającego (-ący: 20+,-any: 30+); szczególne powody dla zaniechanie w.w. wymagań - consilium; wyzwoleni wbrew wymogom - latyni iuańscy
|
|
|
lex aquilia inizia ad imparare
|
|
286 r.p.n.e. -m.in. odpowiedzialność za delikty bezprawnego uszkodzenia cudzej rzeczy; głównie dot. uszkodzenia niewolnika bądź zwierzęcia; szkoda musiała wynikać z: bezpośredniego działania sprawcy, obiektywnie bezprawnego, szkoda -charakter materialny
|
|
|
lex falcidia inizia ad imparare
|
|
40 r.p.n. e -legaty nie mogły przekraczać 3/4 majątku; w przypadku współspadkobierców każdy z nich powinien otrzymać 1/4 tego co by otrzymał na podstawie testamentu; zapisy +3/4 były nieważne
|
|
|
lex iunina norbana inizia ad imparare
|
|
19 r.n. e-wyzwoleni nieformalnie - status latyna iuańskiego; nie mogli otrzymać ani sporządzić testamentu
|
|
|
lex mincia inizia ad imparare
|
|
ok. 90.r.p.n. e - nakazywała, aby dziecko otrzymywało niższy status
|
|
|
lex iulia de adulteris coercendis inizia ad imparare
|
|
18 r.p.n. e- wprowadzała karę za stuprum i adulterium; mąż mógł zabić cudzołożnika(żonę tylko ojciec); musiał wnieść o rozwód, inaczej popełniał przestępstwo stręczycielstwa
|
|
|
lex iulia de maritandis ordinibus inizia ad imparare
|
|
18rpne-nakaz pozostawania w związku małżeńskim(m25-60, k20-50); dot. również rozwodników i wdowców(m-niezwłocznie, k-18miesiący po rozwodzie, 2 lata po śmierci m); ius trium liberorum; bezdzietni - 1/2 z testamentu, caelibes - 0
|
|
|
lex papia popea inizia ad imparare
|
|
9rne- zakaz małżeństw między senatorami a wyzwolenicami, aktorkami, itp.
|
|
|
lex voconia inizia ad imparare
|
|
169rpne-kobiety nie mogły być spadkobiercami obywatela 1. klasy cenzusorskiej; nie dotyczyło ab intestato kobiet sui heredes; zapisobiorca nie mógł otrzymać więcej niż spadkobierca/wszyscy współspadkobiercy razem
|
|
|
edykt pretorski 1-3 / 5 części inizia ad imparare
|
|
Pierwsza część zawiarała zasady dotyczące zakresu działalności pretora oraz postępowania przed jego urzędem. Część druga i trzecia przedstawiały poszczególne przypadki udzielenia przez pretora ochrony prawnej przez udzielenie skargi-powództwa.
|
|
|
edykt pretorski 4-5/5 części inizia ad imparare
|
|
Część czwarta przedstawiała sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych. Część piąta zajmowała się udzielaniem ochrony prawnej przez pretora w postępowaniu pozaprocesowym
|
|
|
Lex Furia Testamentaria (204 – 169 pne) inizia ad imparare
|
|
ograniczono wysokość legatu windykacyjnego do 1000 asów; wyjątek dla małżonków, zaręczonych oraz dla kognatów do szóstego stopnia, wśród zstępnych rodzeństwa do siódmego stopnia
|
|
|
SC Neronianum inizia ad imparare
|
|
60r. - o legatach - konwersja per vindicationem/per preceptionem w per damnationem
|
|
|
rodzaje substytucji inizia ad imparare
|
|
Substytucja zwykła – substitutio vulgaris; Substytucja pupilarna; Substytucja quasi-pupilarna
|
|
|
SC Trebellianum inizia ad imparare
|
|
56r. - fideikomisariusz uniwersalny stawał się następcą ogólnym spadkodawcy;
|
|
|
SC Pegasianum inizia ad imparare
|
|
73r. - kwarta pegazjańska (tylko 3/4 dla fideikomisariusza)
|
|
|
dziedziczenie wg. XII tablic inizia ad imparare
|
|
1. sui heredes 2. proximi agnati 3. gentyle
|
|
|
hereditatis petitio inizia ad imparare
|
|
skarga dla dziedziców prawa cywilnego przeciw dziedzicom testamentowym
|
|
|
Zobowiązanie solidarne czynne inizia ad imparare
|
|
każdy z kilku wierzycieli był uprawniony do całości świadczenia, a dłużnik uwalniał się od zobowiązania po jego spełnieniu na rzecz jednego z wierzycieli.
|
|
|
Zobowiązanie solidarne bierne inizia ad imparare
|
|
zobowiązanie spełnienia świadczenia w całości ciąży na wszystkich dłużnikach, ale wykonanie obowiązku przez jednego zwalnia także pozostałych. Umorzenie zobowiązania współdłużników następowało po rzeczywistym zaspokojeniu wierzyciela.
|
|
|
lex laetoria inizia ad imparare
|
|
ustawa stworzyła skargę penalną przeciw tym osobom dojrzałym, które nadużywając niedoświadczenia i nieznajomości spraw prawno-majątkowych osób małoletnich sui iuris w wieku poniżej 25 roku życia
|
|
|
oficjalny zbiór konstytucji cesarskich inizia ad imparare
|
|
kodeks teodozjański (438r.)
|
|
|
nieoficjalne zbiory konstytucji cesarskich inizia ad imparare
|
|
kodeks hermogeniański i gregoriański
|
|
|
konstytucja raweńska inizia ad imparare
|
|
sędzia musi uznać zdanie większości, jeżeli =, to Papiniana (426r)
|
|
|
5 prawników główynch inizia ad imparare
|
|
Papinian, Modestyn, Gaius, Paulus, Ulpian
|
|
|
exceptio doli inizia ad imparare
|
|
|
|
|
dos inizia ad imparare
|
|
|
|
|
dotis datio inizia ad imparare
|
|
|
|
|
dotis dictio inizia ad imparare
|
|
jednostronne przyrzeczenie posagu
|
|
|
dotis promissio inizia ad imparare
|
|
stypulacyjne przyrzeczenie posagu
|
|
|
actio rei uxoriae inizia ad imparare
|
|
pozew dobrej wiary, mąż miał prawo retencji; potrącenia >1/2 posagu
|
|
|
interdykty retinendae possessionis inizia ad imparare
|
|
utrzymanie naruszonego posiadania
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt uti possidetis inizia ad imparare
|
|
interdykty zachowaniu posiadanie reguła-interdyktdot. nieruchomości; przy posiadaniu pozostaje, który w chwili wydania interdy. był posiadaczem niewadliwym
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt utrubi inizia ad imparare
|
|
dot. głównie niewolników; utrzymuje się przy posiadaniu ten, który przez większość pop. roku posiadał sporną rzecz
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis inizia ad imparare
|
|
interdykt odzyskiwania mienia
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- interdyktu unde vi inizia ad imparare
|
|
przysługiwał niewadliwemu posiadaczowi nieruchomości, którego wyzuto z posiadania przemocą
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- intedykt de precario inizia ad imparare
|
|
przeciw prekarzyście, które nei zwracał rzeczy oddanej w prekarium
|
|
|
prawa na rzeczy cudzej inizia ad imparare
|
|
służebności, zastaw, emfiteuza, superficies
|
|
|
służebności osobiste inizia ad imparare
|
|
ususfructus, usus, habitatio, operae servorum et animalium
|
|
|
najstarsze formy testamentu inizia ad imparare
|
|
testamentum calatis comitiis i procinctu
|
|
|
dziedziczenie przeciwtestamentowe formalne inizia ad imparare
|
|
gdy testator dokonał wydziedziczenia w niewłaściwy sposób
|
|
|
obliczanie zachowku - ułamki inizia ad imparare
|
|
ogólnie - 1/4; gdy zapisano na rzecz osoby postronnej - 1/2; za Justyniana -1/3
|
|
|
pretorskie dziedziczenie przeciwtestamentowe inizia ad imparare
|
|
(wcześniej MUSIAŁ tylko synów) pretorzy rozciągnęli na WSZYSTKIE dzieci i wnuków ze strony syna
|
|
|
testament z wydziedziczonymi sui heredes inizia ad imparare
|
|
testamentum ionfficiosum; skarga-quarela inofficiosi testamenti; dziedziczenie przeciwtestamentowe materialne
|
|
|
Justynian - 537r. inizia ad imparare
|
|
kwarta ubogiej wdowy(, gdy więcej niż troje dzieci - na równi z nimi)
|
|
|
media sententia inizia ad imparare
|
|
właściciel materiału; jeśli nie → przetwórca
|
|
|
wyzwalanie niewolników formalne inizia ad imparare
|
|
vindicta, in ecclesia, testamentaria directa i indirecta, censu
|
|
|
wyzwalanie niewolników nieformalne inizia ad imparare
|
|
inter amicos, per mensam(przy stole), per epistulam,
|
|
|
systematyka pandektowa inizia ad imparare
|
|
1. ogólna 2. rodzinne 3. rzeczowe 4. zobowiązania 5. spadkowe
|
|
|
rodzaje czynności inizia ad imparare
|
|
formalne/nie...;1/2stronne; między żyjącymi/na wypadek śmierci; rozporządzające/zobowiązujące; odpłatne/nie; kauzalne/abstrakcyjne
|
|
|
actio familiae erciscundae (potem actio communi dividundo) inizia ad imparare
|
|
1. podział majątku spadkowego (ta druga chyba do wszystkich współwłasności)
|
|
|
pochodne nabycia własności inizia ad imparare
|
|
mancipatio, in iure cessio, traditio
|
|
|
pierwotne nabycia własności inizia ad imparare
|
|
occupatio, accessio, specificatio, fructus, thesaurus, usucapio
|
|
|
przesłanki niezbędne do zasiedzenia inizia ad imparare
|
|
res habilis, possesio, tempus, fides, titulus
|
|
|
actio aquae pluviae arcendae inizia ad imparare
|
|
skarga przeciwko właścicielowi, który zmienił naturalny odpływ wody deszczowej ze szkodą dla sąsiada
|
|
|
actio finium regundorum inizia ad imparare
|
|
o wytoczenie zatatych granic
|
|
|
cautio damni infecti inizia ad imparare
|
|
powództwo - zabezpieczenie przed szkodą z sąsiedniego gruntu
|
|
|
operis novi nuntiatio inizia ad imparare
|
|
zakaz dalszego wznoszenia nowej budowli na gruncie sąsiada
|
|
|
interdykt saliwiański inizia ad imparare
|
|
dotyczył wejścia w życiu zastawionego przy umowie dzierżawy inwentarza
|
|
|
uprawnienia właściciela inizia ad imparare
|
|
possidendi, utendi(do korzystania), ius fruendi(czerpania pożytków naturalnych i cywilnych), abutendi(korzystania aż do zużycia), disponendi,
|
|
|
rodzaje testamentów inizia ad imparare
|
|
in procinctu; calatis comitiis; mancypacyjny; pretorski; principi oblatum; apud acta conditum; holograficzny;żołnierski
|
|
|
błędy oświadczenia woli inizia ad imparare
|
|
|
|
|
w drodze interpretacji XII tablic powstały inizia ad imparare
|
|
adopcja, emancypacja, testamentum per aes et libram
|
|
|
actio rationibus distrahendis inizia ad imparare
|
|
przeciwko tutorowi, który przywłaszczył rzeczy z majątku pupila
|
|
|
cautio muciana inizia ad imparare
|
|
przy spadku - warunek zawieszający ujemny potestatywny
|
|
|
cautio Curiana inizia ad imparare
|
|
to z substytutem na dziecko, które nie istniało
|
|
|
actio auctoritatis inizia ad imparare
|
|
przeciwko zbywcy rzeczy z wadami prawnymi
|
|
|