renesans

Czas trwania renesansu w Polsce i Europie?

Europa XIV–XVI w., Polska ok. 1500–1600 r.

Co oznacza słowo „renesans”?

„Odrodzenie” – nawiązanie do kultury i ideałów antyku.

Najważniejsze wydarzenia wpływające na epokę?

Wynalezienie druku, zdobycie konsantynopola, reformacja kościoła luter, odkrycie ameryki

Główne idee światopoglądowe renesansu?

Humanizm, antropocentryzm, racjonalizm, reformacja, utopia.

Kim był „poeta doctus”?

uczony poeta, wykształcony humanista tworzący w duchu antyku.

Główna idea „Żywota człowieka poczciwego”?

Pochwała spokojnego, uczciwego życia ziemianina w zgodzie z naturą i Bogiem.

Jakie cechy ma człowiek poczciwy?

Umiarkowany, pracowity, wierzący, skromny, rozsądny.

Czego chcesz od nas, Panie...: Główna tematyka hymnu?

Pochwała Boga-Stwórcy, wdzięczność człowieka za piękno świata.

Jaki obraz Boga ukazuje hymn?

Bóg – artysta, dobry, sprawiedliwy, bliski człowiekowi.

Pieśń IX (Księgi Pierwsze): Jakie postawy życiowe głosi Pieśń IX?

Umiar, równowaga, stoicyzm i zaufanie do Boga.

Pieśń XXIV (Księgi Wtóre): Jak Kochanowski postrzega poetę?

Poeta jako twórca nieśmiertelności; nawiązanie do Horacego.

Pieśń V (Księgi Wtóre): Temat Pieśni V?

Patriotyzm – apel o obronę ojczyzny, odpowiedzialność obywateli.

Co przedstawiają „Treny”?

Żałobny cykl po śmierci Urszulki – od rozpaczy po ukojenie.

Co wyraża Tren IX i X?

Kryzys wiary, zwątpienie w sens rozumu i ładu świata.

Jak kończą się „Treny”?

Tren XIX – ukojenie w śnie, powrót do wiary i równowagi.

Dlaczego treny napisane o 4,5 letniej Urszulce były nietypowe?

Treny w pierwowzorze to utwór żałobny opłakujący zmarłą osobę i wychwalający jej zasługi. Np mężów stanu. Urszulka jako dziecko nie miała jeszcze żadnych osiągnięć. Kochanowski buduje ja na poetycka geniuszke i porownuje do Safony

O czym jest „Odprawa posłów greckich”?

Dramat o odpowiedzialności za ojczyznę – kostium antyczny, problematyka współczesna.

czym jest humanizm?

skupia uwage na ludzkich sprawach, godności człowieka i jego wolności

Co to jest antropocentryzm?

pogląd, że człowiek jest w centrum świata

Co to jest reformacja?

ruch religijny zapoczątkowany przez Lutra (1517) – sprzeciw wobec Kościoła katolickiego

Co to jest utopia?

wizja idealnego społeczeństwa (Tomasz Morus „Utopia”)

Filozofowie renesansu

Erazm z Rotterdamu, Tomasz Morus

„Treny” – okoliczności powstania

po śmierci Urszulki, córki poety

„Treny” – problematyka

ból, żal, kryzys wiary, poszukiwanie sensu i Boga

„Tren XIX” – motyw snu

sen jako spotkanie z Urszulką, ukojenie

motyw snu

pogrążonemu w smutku bohaterowi ukazują się bliscy zmarli pojawial sie w literaturze antycznsj

Tematyka „Kazań sejmowych”

upadek moralny Polski, egoizm szlachty, brak jedności

Czym są „Próby”?

zbiór refleksji filozoficznych, początek gatunku – eseju

Cechy eseju

subiektywność, dygresyjność, osobisty ton, refleksyjność. Esay to droga do danej tezy/refleksji a nie sama odp na pytanie

marnizm

wyrafinowania, kunsztowności i dramatyzmu. Cechami charakterystycznymi są wyolbrzymione, często wydłużone i nienaturalne pozy postaci, skomplikowane kompozycje, niecodzienne zestawienia kolorystyczne i efektowne techniki.

konceptyam

Konceptyzm to główny prąd poezji barokowej, którego celem było zadziwienie czytelnika za pomocą wyszukanego, oryginalnego i zaskakującego pomysłu (konceptu). Opiera się na kontrastach, paradoksach i nieoczekiwanych skojarzeniach

concordia discoros

harmonia sprzecznosci sytuację, w której pozornie sprzeczne lub niezgodne elementy harmonijnie się łączą, tworząc spójną całość, na przykład w muzyce renesansu.

vanitas

marnosc nad marnosciami, motyw przemijania

sarmata

szlachcic, cwchyje go patriotyzm, pozmiej alkoholik, waskie horyzonty

lit szlechecko ziemska

pamietnikarstow, sylwy

poezja metafizyczna

dualizm ciala i duszy, niepokoje egzystencjalne

poezja dworska

marnizm, koncept, puenta

racjonalizm

mysle wiec jestem, watpienie jako podstwa rozwazan

kartezjusz filozofia

racjonalizm

sceptyzm

czlowieknjest tylko trzcicina najwatlejssa w przyrodzie ale trzcina, myślaca. czlowiek ktory zaklada istnienie boga jest w lepszej sytuacji nix ten ktory nie zaklada tego

mistycyzm

dusza moze sie bezposrednio polczcycz bogiem przez objawienie etc

nazwa barok

od perly o nieregularnym ksztalcie z portugalskiego

ramy czasowe barok

koniec XVI do XVII

kontrreformacja

odpowiedz kosciola katolickiego na reformacje. sobor trydencki, nietolerancja innowircow