Rehabilitacja po amputacji kończyn

Wskazania do odjęcia k. dolnej

1. Choroba naczyń obwodowych 2. Stopa cukrzycowa 3. Uraz 4. Nowotwór 5. Wady wrodzone 6. Zniekształcenia

Wskazania do odjęcia k. górnej

1. Wypadki komunikacyjne, kolejowe, rolnicze 2. Oparzenia termiczne lub elektryczne 3. Odmrożenia 4. Amputacje wrodzone 5. Naczyniowe 6. Nowotwory 7. Ch. tropikalne (trąd)

Podział amputacji

1. Wrodzone-Nabyte 2. Nagłe-Planowe 3. Naczyniowe-Nienaczyniowe

Ważne elementy pod dalszą rehabilitacje

1. Właściwy kikut 2. Właściwe przygotowanie i pielęgnacja kikuta pod protezę 3. Odpowiednia proteza

Co wpływa na poziom odjęcia kończyny górnej

1. Zasada aby zostawić jak najwięcej 2. Stan ogólny pacjenta i miejscowy kończyny 3. Pozostawienie głowy k. ramiennej w wypadku obręczy barkowej 4. 10 cm powyżej stawu łokciowego 5. Wg Vitalego najwyższy poziom to 4cm powyżej przedniego fałdu pachowego

Przedramię- kikuty

1. Zostawić ile się da im dłuższy tym lepsza supinacja 2. Wyłuszczenie w nadgarstku jest dobre technicznie ale bolesne

Ręka-kikuty

Zachować jak najwięcej aby zachować czucie i funkcję palców

Poziomy odjęcia naczyniowego k. dolnej

1. Paluch i palce 2. Staw skokowy 3. 1/3 bliższa goleni 4. Udo

Wyłuszczenie w stawie Lisftanca (stępowo-śródstopnym)

1. Kikut ustawia się końsko-szpotawo 2. Wymaga specjalnego zaopatrzenia w silikonową lub węglowa protezę 3. Możliwe chodzenie bez protezy

Wyłuszczenie w stawie Choparta (staw skokowo-łódkowo-piętowo-sześcienny)

1. Kikut końsko-szpotawy 2. Liczne dolegliwości 3. Trudny do zaopatrzenia 4. Uznawany za wadliwy, zalecane odjęcie wyższe

Amputacja wg Pirogowa

1. Odjęcie całej stopy z pozostawieniem fragmentu k. piętowej i założeniu jej na piszczel po odjęciu chrząstki 2. Obecnie niezalecane

Amputacja wg Syme'a

Odjęcie całej stopy, usunięcie powierzchni stawowych piszczeli i kostek, pokrycie szczytu kikuta skórą spod pięty. Kikut dobry do obciążenia, dobre krążenie odżywianie. Wygląda nieestetycznie

Amputacja na poziomie goleni

Kompromis między wymogami mechanicznymi a możliwością biologiczną kikuta. Im dłuższy tym lepszy jednak amputacja powyżej 1/2. goleni wykazuje zaburzenia ukrwienia

Selektywne odjęcie na poziomie goleni

1/3 bliższa idealnie 16-19 cm

Kolano- amputacja

Daje możliwość zachowania chrząstki wzrostowej. Wysoce wskazana u dzieci i starszych. Kikut nieestetyczny

Udo-kikut

Dobre ukrwienie- dowolność poziomu odjęcia. Z wyboru 7-8 cm powyżej szczeliny s. kolanowego. 30 cm od krętarza większego jest wystarczający do kontroli protezy.

Amputacja Gritti-Stokesa

Odjęcie nad kłykciami, przyłożenie rzepki oraz pokrycie skórą z przedniej części kolana.

Amputacja Callandera

Odjęcie na kłykciami, z usunięciem rzepki i pozostawieniem jej aparatu ścięgnisto-powięziowego oraz pokrycie kikuta skórą z przedniej części kolana

Biodro-amputacja

Ciężkie kalectwo, zabieg wykonywany w ostateczności.

Hemipelvectomia

Usunięcie całej kończyny przez talerz kości biodrowej z połową miednicy.

Cele na początku rehabilitacji po amputacji

1. Zapobieganie przykurczom w stawach 2. Zwiększanie przepływu krwi 3. Wzmocnienie siły mięśniowej 4. Wytworzenie czucia propipceptywnego i kinestetycznego 5. Wzmocnienie siły kończyny zdrowej

Elementy usprawniania przed zaprotezowaniem

1. Wczesne usprawnianie 2. Ćwiczenia oddechowe 3. Ćwiczenia stopniowanego wysiłku z pozostałymi kończynami 4. Zabezpieczenie kikuta przed wadliwym ustawieniem

Hartowanie kikuta-definicja

Zabiegi wykonywane na kikucie po amputacji w celu jego uodpornienia na działanie szkodliwych czynników mechanicznych pochodzących z leja protezy

Sposoby hartowania kikuta

1. Masaż klasyczny z energicznym rozcieraniem, ugniataniem i oklepywaniem 2. Rozbieranie kikuta rękawiczki frotte 3. Szczotkowanie miękka szczotką a potem twardą oraz szczypanie i uderzanie różnymi częściami rąk

Po co wykonuje się bandażowanie kikuta?

W celu nadania mu ostatecznej objętości po operacji

Podział wrodzonych ubytków kończyn

1. Poprzeczne (całkowite/częściowe) 2. Podłużne (Całkowite/Częściowe)

Mechanizm Putiego

Wraz z wydłużenie protezy stopę protezy ustawia się w 5° zdjęciu, proteza jest pochylona do przodu co przy krótkim kikucie z małą ilością mięśni ułatwia wykonanie kroku

Fokomelia

Amputacja wrodzona kończyn górnych

Amelia

Całkowity brak kończyny

Kiedy założyć dziecku pierwszą protezę?

Około 5-6 miesięcy, proteza miękka

Proteza do chodzenia u dziecka

ok. 10-11 miesiąc życia