Radioterapia

radioterapia

miejscowe leczenie nowotworów złośliwych wykorzystujące promieniowanie jonizujące.

co wywołuje radioterapia?

wywołuje w komórkach żywych jonizację j różne zjawiska fizykochemiczne prowadzące do efektów biologicznych

czego konsekwencją jest odczyn popromienny?

jest konsekwencją obumierania tkanki

część elektywna

napromienianie zdrowych tkanek z zapasem

lekka chemia

woda święcona

promieniowanie

proces fizyczny, polegający na przekazaniu energii na odległość

podział promieniowania (na dwa)

promieniowanie korpuskularne (cząsteczkowe) i falowe (elektromagnetyczne)

promieniowanie cząsteczkowe to

strumień elektronów

promieniowanie X to

promieniowanie atomowe 10 –10

promieniowanie gamma to

promieniowanie jądrowe 10-15

promieniowanie gamma polega na

zejściu jądra spowrotem do stanu spokojnego/stabilnego

jonizacja bezpośrednia to

zderzenie mechaniczne, czyli zjawisko fizyczne wywołane przez cząsteczkę

jakie są efekty jonizacji?

absorpcja fotonu, elastyczne rozproszenie, nieelastyczne rozproszenie

zjawisko fotoelektryczne zachodzi w przedziale

0,01MeV-20MeV

promieniowanie Fotonowe wchodzi w system biologiczny (ciało) i wytwarzają się

fotony rozproszone, fotony rentgenowskie oraz elektrony o dużej prędkości przekazujące energię podczas zderzeń

zjawiska fizyczne zachodzące przy radioterapii (wejściu promieniowania w ciało) to

wzbudzenie jonizacji i reakcje wolnych rodników

zjawiska chemiczne które zachodzą w radioterapii to

proliferacja komórek i reakcja enzymów, procesy naprawy

zjawiska biologiczne, które zachodzą przy radioterapii to

wczesne i późne odczyny, nowotwory popromienne

zjawiska zachodzą w kolejności

fizyczne, chemiczne i biologiczne

dawka pochłonięta to

miara pochłaniania promieniowania przez różne materiały, czyli energię jaką traci promieniowanie na jednostkę masy, a zyskuje ośrodek przez który to promieniowanie przechodzi.

wzór dawki pochłoniętej to

dawka pochłonięta= energia/masa

jednostką w radioterapii jest

grej (Gy)

1 rad (rd) to

0,01Gy

najbardziej promieniowrażliwe nowotwory to

białaczka, chłoniaki złośliwe, nasieniak i neuroblastoma

średnio promieniowrażliwe nowotwory to

rak skóry, rak szyjki macicy, tak trzonu macicy i krtani

nowotwory charakteryzujace się najniższą promieniowrażliwością to

rak prostaty, tak tarczycy, mięsaki tkanek miękkich, czerniak złośliwy

najbardziej promieniowrażliwe nowotwory naświetla się dawką w przedziale

25-45 Gy

średnio promieniowrażliwe nowotwory naświetla się dawką

45-70 Gy

najmniej promieniowrażliwe nowotwory naświetla się dawką

powyżej 70 Gy

dawka tolerancji na rdzeń kręgowy to

48 Gy

wrażliwość komórek na działanie promieniowania jest wprost proporcjonalna do

ich aktywności podziałowej i odwrotnie do stopnia ich zróżnicowania.

promieniowrażliwość -

odnosi się do tkanek prawidłowych i nowotworowych, określa się podstawową wrażliwość komórek na napromieniowanie.

promieniowyleczalność -

guz promieniowrażliwy nie zawsze jest promieniouleczalny z powodu ograniczeń w podaniu dawki.

stop Wooda jest stosowany do

wykonywania osłon w radioterapii

stop Wooda jest wykonany z

bizmutu, kadmu, ołowiu i cyny

bolus to

materiał tkankopodobny, częściowo pochłania promieniowanie, dzięki czemu jest ono "wciągane" bliżej skóry pacjenta.

akcelerator to

urządzenie do przyspieszania naładowanych cząstek. przyspieszenie jest bliskie prędkości światła.

akceleratory dzielimy na

liniowe i kołowe

detektor półprzewodnikowy to

rodzaj detektora, w którym wykorzystuje się elementy półprzewodnikowe.

detektor fotonowy (żółty) charakteryzuje się

zjawiskiem jonizacji pośredniej. najpierw wybijają się elektrony, a później jonizują. muszą mieć build up.

detektor elektronowy (niebieski) charakteryzuje się tym, że

jonizacja odbywa się od razu, jest czuły przede wszystkim na zanieczyszczenia zawierające pierwiastki o dużej elektroujemności.

detektor referencyjny to

detektor, który wisi w pracowni poza bezpośrednią wiązka. charakteryzuje się większą powierzchnią aktywną, sprawdza czy dawka zmienia się w czasie.

objętość aktywna w komorze jonizacyjnej jest zależna od

wielkości i rodzaju pola. wielkości najniższe są podawane w instrukcji każdej komory.

prawo Bragga - Greya polega na

zmianie jonizacji z pomiaru w powietrzu na pomiar w wodzie. jest do tego wzór i cała teoria ale nie musimy jej znać.

komora płaskorownoległa ma

taką samą objętość, ale większą powierzchnię niż zwykła komora. służy do pomiarów elektronów.

standardowym rodzajem unieruchomienia przy radioterapii jest tak zwany

zestaw H

zestaw H zawiera

czarną podkładkę pod całość, puzzla do unieruchomienia głowy, drążek środkowy lub P, L, podgłówek nr 6, szara podpórkę pod nogi.

dodatkowo do zestawu H można dodać

nachylenie pod plecy 5,10,15

zestaw L to

niskie uruchomienie głowy, reszta jak w zestawie H

dodatkowe kliny podwyższające pod zagłówek mogą mieć numery od

1 do 5. najwyższy jest 5.

szara podpórka pod nogi jest dodawana w celu

zwiększenia komfortu pacjenta

przy napromienianiu głowy/szyi stosujemy

czarną podstawkę+ szara podpórkę pod nogi + podgłówek nr 5 + maska duża lub mała+ ewentualnie kliny dodatkowe

jaka jest różnica pomiędzy mała i dużą maską unieruchamiająca?

duża maska jest razem z ramionami, a mała maska jest na samą głowę.

zestaw Sinmed jest używany w przypadku

napromieniania zmian nowotworowych w okolicy miednicy małej.

zestaw Sinmed składa się z

elementu A/B/AB + ułożenie stelaża (literka) + kąt nachylenia (stopnie

zestaw zielony służy do

radioterapii na brzuchu osoby z otyłością. puzzel z dziurą na brzuch. rzadko się używa.

zestaw żółty służy do

radioterapii biustu na brzuchu - biust wisi a żółty element jest pod brzuchem.