Prawnicze paremie łacińskie.

Zobowiązanie niemożliwe jest niemożliwe do spełnienia.

Impossibilium nulla obligatio est

Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, gdyż nie trudno ją obalić.

Omnis definitio in iure civili periculosa est; parum est enim ut non subverti posset.

Prawo powszechne.

Ius commune.

Reguła jest tym, co krótko opisuje nam stan rzeczy. Prawo nie wynika z reguły, ale reguła powstaje z prawa, które jest. Za pomocą reguł w sposób krótki przekazywany jest stan rzeczy.

Regula est quae rem, quae breviter ennaret. Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat. Per regulam igitur brevis rerum narration tradiutur.

Co tobie nie szkodzi a drugiemu może dać korzyść, nie jest zakazane

Quod tibit novet et alli probest non prohibetur.

Prawo i podstęp nigdy nie mogą iść ze sobą w parze.

Ius et fraus non quam cohabitant.

Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa.

Male iure nostro uti non debemus.

Najwyższe prawo może stać się najwyższym bezprawiem.

Summum ius, summa iniuria.

Sprawiedliwość jest stałą i wieczną wolą przyznania każdemu jego prawa.

Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi.

Prawo do dysponowania rzeczą.

Ius disponendi.

Prawo naturalne jest tym, czego natura nauczyła wszelkie żywe istoty.

Ius naturale est quod natura omnia animalia docuit.

Nieznajomość prawa szkodzi.

Ignorantia iuris nocet.

Prawo cywilne jest prawem ludzi czuwających- nie ma w zwyczaju głupim przychodzić z pomocą.

Ius civile vigilantibus scriptum est- nec stultis solere succuri.

Nie wszystko co dozwolone jest godziwe.

Non omne quod licet honestum est.

Nadużycie nie niweczy używania.

Abusus non tollit usum

Nadużycie nie jest argumentem za utratą.

Ex abusu est non argumentum ad desuetudinem.

Wezwanie do sądu.

In ius vocatio.

Orzeczenie.

Ius superius.

Prawo publiczne to to, co odnosi się do organizacji państwa, a prawem prywatnym jest to, co odnosi się do prywatnych korzyści.

Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem.

Prawo publiczne nie podlega zmianie prywatną umową.

Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.

Postanowienia prywatne nie uchylają prawa publicznego

Privatorum conventio iuri publico non derogat.

Prawo do pobierania pożytków.

Ius fruendi.

Prawo do bronienia się/ strzeżenia.

Ius cavendi.

Prawo do karania.

Ius coercendi.

Prawo do apelacji/ odwołania się od decyzji sądu.

Ius appellationis.

Prawo do zaskarżenia ws. karnych.

Ius provocationis.

Prawo do zaskarżenia ws. cywilnych.

Ius avocandi.

Prawo do wykonania kary śmierci.

Ius gladii.

Prawo do posiadania.

Ius possidendi.

Prawo do dysponowania.

Ius disponendi.

Prawo do nabycia.

Ius acquisitum.

Nie ma przestępstwa bez kary.

Nullum crimen sine poena.

Nie ma przestępstwa bez ustawy.

Nullum crimen sine lege.

Nie ma kary bez ustawy.

Nulla poena sine lege.

Sędziowie strażnikami wyborów.

Iudices electionis custodes.

Skarb państwa się nie wstydzi.

Fiscus non erubescit.

Znajomość ustaw nie polega na tym, aby trzymać się jej słów, lecz trzymać się jej siły, mocy (oddawać jej ducha).

Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem.

Prawo niesprawiedliwe nie jest prawem.

Lex iniusta non ex lex.

Wszelkie prawo ustanowione jest z uwagi na człowieka.

Hominium causa omne ius constitutum sit.

Dziecko jest traktowane jak urodzone, jeśli chodzi o jego korzyść

Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur.

Prawo dotyczące osób.

Ius quod ad personas pertinet.

Małżeństwo.

Martimonium.

Nikt nie może postępować wbrew zaufaniu, które sam wytworzył.

Venire contra factum proprium nemini licet.

Powinieneś przestrzegać prawa, które sam ustaliłeś.

Tu patere legem quam fecisti.

Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić.

Dolo facit qui petit quo redditurus est.

Warunek, zdarzenie przyszłe i niepewne.

Conditio/condicio.

Umowa rodząca skutki prawne.

Contractus.

Porozumienie.

Pactum.

Termin.

Dies.

Termin od.

Dies a quo.

Termin do.

Dies ad quem.

Warunek wywołuje skutek od momentu dokonania czynności.

Condicio existens ad initium negotii retrotrahitur.

Wszystkie umowy są rozumiane z uwagi na okoliczności, w których zostały zawarte.

Rebus sic stanibus omnis contractus intellegitur.

Nikt nie będzie wysłuchany, gdy powołuje się na własną niegodziwość.

Turpitudinem suam allegans nemo audiatur.

Zatwierdzenie jest traktowane na równi ze zleceniem.

Ratihabatio mandato compatur.

Nieważne postanowienia nie szkodzą postanowieniom ważnym.

Utile per inutile non vitiatur.

To, co od początku było wadliwe, nie może być naprawione przez upływ czasu.

Quod ab initio vitosum est, non potest tractu temporis convalescere.

Umów należy dotrzymywać.

Pacta sunt servanda.

Ex tunc.

Od momentu dokonania warunku.

Ex nunc.

Od momentu zaistnienia warunku.

Elementy treści umowy, które zostały wprowadzone przez strony i powiązały skutki prawne tej umowy.

Accidentalia contractus- accidentalia negotii.

To co jasne, nie wymaga interpretacji.

Clara non sunt interpretanda.

W przypadku wątpliwości na niekorzyść tego, kto wywołał tę wątpliwość.

In dubio contra proferentem.

Postanowienia umowne nietypowe rodzą wątpliwość.

Clausulae insolitae inducunt suspicionem.

Służebność na służebności być nie może.

Servitus servitutis esse non potest.

Skarga wydobywcza.

Rei vindicatio.

Posiadacz w dobrej wierze nie musi płacić zużytych pożytków.

Bona fiedi possesor fructus consumptos suos facit.

Zakładana jest dobra wiara posiadacza.

Bona fides praesumitur.

Nikt nie może przekazać komuś więcej uprawnień niż sam ma.

Nemo plus iuris ad alium transerre potest quam ipse habet.

Służebność należy wykonywać w sposób najmniej uciążliwy.

Servitus civiliter utendum est.

Służebność nie może polegać na działaniu.

Servitus in faciendo consistere nequit.

Czynność prawna ze skutkami za naszego życia.

Inter vivo.

Czynność prawna ze skutkiem po naszej śmierci.

Mortis causa.

Wskazanie spadkobierców w testamencie.

Ex testamento.

Spadek.

Succesio/ hereditas.

Wskazanie spadkobiercy w ustawie.

Ab intestato.

Wola spadkobiercy jest ważna do chwili jego śmierci (może zmienić swoją wolę).

Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum.

Ma zastosowanie najnowsze oświadczenie woli.

Novissima voluntas servatur.

Na korzyść utrzymania testamentu w mocy.

Favor testamenti.

Więcej powiedziano niż napisano.

Plus nuncupatum, minus scriptum.

Skarga, która zostanie raz skonsumowana, nie może być ożywiona.

Actio semel extinca non reviviscit.

Powód podąża za sądem oskarżonego.

Actor sequitur forum rei.

Nikt nie jest zobowiązany do oskarżania samego siebie.

Nemo tenetur seipsum accusare.

Sędzia podejrzany.

Iudex suspectus.

Sędzia niezdolny do orzekania.

Iudex inhabilis.

W przypadku wątpliwości orzeka się na korzyść oskarżonego.

In dubio pro reo.

Zmiana na gorsze sędziemu w apelacji nie jest możliwa.

Reformatio in peius iudici apellatio non licet.

Sąd zna prawo.

Iura novit curia.

Nie powinno być dozwolone powodowi to, czego nie wolno pozwanemu.

Non debet actori licere quod reo non permittur.

Niech będzie wysłuchana druga strona.

Audiatur et altera pars.

Odwołanie się do staranności sprawcy szkody (nie było złego zamiaru w działaniu, które spowodowało szkodę).

Culpa levis in cocreto.

Niedochowanie staranności wg abstrakcyjnego wzorca (jak powinno być).

Culpa levis in abstracto.

Niedochowanie staranności w nadzorowaniu.

Culpa levis in custodiendo.

Przekazany.

Assignatus.

Złodziej znajduje się w zwłoce.

Fur semper moram facere videtur.

Odbiorca/przyjmujący.

Accipiens.

Przekazujący.

Autor.

Zły zamiar bezpośredni.

Dolus directus.

Zły zamiar ewentualny.

Dolus eventualis.

Małżeństwo wywołujące skutki prawne.

Matrimonium legitum.

Małżeństwo mniemane, nieważne.

Matrimonium putativum.

Nie domniemywa się małżeństwa.

Matrimonium non preasemitur.

Prawo naturalne jest tym, czego natura nauczyła wszystkie stworzenia żywe, skąd pochodzi związek mężczyzny i kobiety, który nazywamy małżeństwem.

Ius naturale est quod natura omnia animalia docuit, hinc descendit maris atque feminae coniunctio quam nos matrimonium apellamus.

Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo.

Pater est quem nuptiae demonstrat.

Macierzyństwa nie trzeba dowodzić.

Mater semper certa est.

Prawo działa wstecz, gdy służy łagodzeniu.

Lex retro agit in mitius.

Jeżeli odpada przyczyna ustawy, ustawa przestaje obowiązywać.

Cessante ratione legis, cessat ipsa lex.

Prawo późniejsze uchyla wcześniejsze.

Lex posteriori derogat priori.

Ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej.

Lex posteriori generale non derogat legis priori speciali.