Pod koniec XVIII w. nastąpił kryzys oświeceniowej wiary w rozum, naukę oraz prawdy obiektywne, niezmienne, tłumaczące rzeczywistość. Romantycy doceniali to co irracjonalne - ukryte, tajemnicze, a niekiedy budzące odrazę i strach
Postawa młodych twórców i zwolenników romantyzmu, polegająca na sprzeciwianiu się złu i obłudzie świata, niezgodzie na niesprawiedliwość społeczną i moralną.
Romantycy otaczali kultem osobowości ponadprzeciętnie. Jednak nie każdy mógł myśleć o sobie w ten sposób. Tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom.
Kulty ludowe, zawierające w sobie silne pierwiastki pogańskie, postrzegano dotychczas jako obszary zabobonu, prymitywizmu myślowego, dziwactw, różnych objawów szaleństwa
Podstawą myślenia romantycznego jest opozycja kultury i natury, czyli "prawd żywych"(uczucie, spontaniczność, bezpośredniość) z cywilizacja, racjonalnymi spekulacjami. Wcześniej postrzegano przyrodę jako spontaniczne życie - tajemnicze i nieodgadnione
