POLSKI

poezja tyrtejska

poezja patriotyczna zagrzewająca do walki w obronie ojczyzny, propagująca bezkompromisowy heroizm mówiąca czyny wielkich bohaterów rozbudzająca emocje patriotyczne

poeta tyrteusz

poeta bojownik

tyrteizm

postawa pełna gotowości oddania życia dla dobra ojczyzny

filozofia

umiłowanie mądrości. Filozofia jest dziedziną ludzkiej myśli poświęconą sprawom ogólnym takim jak np. istnienie i poznawanie świata

Mit

To narracyjna opowieść przedstawiająca i organizująca wierzenia danej społeczności przede wszystkim archaiczne, dotyczy zwłaszcza tego co było na początku opowiada o powstaniu świata, bogów, ludzi

podział mitów

teogoniczne(o bogach), kosmogoniczne (o powstaniu świata i porządku natury) antropogeniczne (o powstaniu czlowieka) genealogiczne (o pochodzeniu zbiorowości społecznych, powstaniu rodow)

Funkcje mitu

poznawcza sakralna i światopoglądowa

forma mitu

alegoria, metafora i symbol

Topos

to jest stały obraz lub motyw powtarzający się w literaturze na przestrzeni wieków

Patos

podniosle, uroczyste przedstawienie rzeczywistości stosowane w opisie zjawisk ważnych monumentalnych lub bohaterskich

epos

jeden z głównych gatunków epiki obejmujący rozbudowaną formę zazwyczaj wierszowaną. Ukazujący dzieje mitycznych, legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń dla danej społeczności ludowej

Cechy eposu

inwokacja, fabuła(epizodyczna), paraleizm dwóch płaszczyzn fabularnych(realistyczna, fantastyczna), uosobienie bogów, podział na pieśni, narrator obiektywny i wszechwiedzacy, heksametr (Wers składający się z 6 stóp rytmicznych)

Temat odyseji i Illiady

Odyseja- epos przygodowy, Illiada- epos patriotyczny

Homo viator

człowiek wędrowiec

Wielkie Dionizje

cały początek tragedii, śpiewano dytyramby(wiosna), Tragicy: Ajschylos, Sofokles, Eurypides

Małe dionizje

daly początek komedii, śpiewano pieśni, Komicy: Arystofanes

Tragedia

jeden z gatunków dramatycznych powstały w Starożytności obejmuje utwory których motorem akcji jest nieprzezwyciezony konflikt między dazeniami wybitnej jednostki A siłami wyższymi

tragizm

sytuacja w której bohater musi dokonać wyboru miedzy dwoma rozwnorzednymi ale przeciwstawnymi racjami. Każda decyzja jaka podejmie będzie miała negatywne skutki, kategoria estetyczna

konflikt tragiczny

istota tragedii jest to właśnie istnienie dwóch równorzędnych ale przeciwstawnymi racji pomiędzy którymi nie sposob dokonac wyboru

ironia tragiczna

nieszczęśliwe zgłaszanie bohatera które polega na zderzeniu rzeczywistej sytuacji bohatera z tym co wie on na własny temat

katharsis

oczyszczenie(że złych emocji, win)

Mimesis

nasladowanie rzeczywistosci

Zasady tragedii antycznej

Zasada 3 jednosci (miejsca, czasu, akcji) Zasada decorum- odpowiednosc stylu do treści pociąga za sobą jedność estetyk Zasada nieukazywania bezpośrednio scen krwawych ......

fatum

los przeznaczenie

Antytezy w antygonie

dwoiste prawo, panstwo jednostka, prawda rozumu i prawda uczucia

Krol Edyp

syn Jokasty i Lajosa, mąż Jokasty, ojciec Antygony Ismeny, Polinejkesa i Eteoklesa

Komizm

inaczej: śmieszność to właściwość sytuacji wypowiedzi lub postaci

Etnocentryzm

przestrzeganie i wartościowanie świata z wąskiej perspektywy własnej kultury etnicznej czy narodowej (wszystko co inne gorsze i groźne)

Inny

W refleksji kulturowej to ktoś kto z różnych powodów religijnych, narodowych, rasowych, seksualnych, nie przystaje do powszechnie uznawanej, zakorzenionej w tradycji normy

Horacy

Najwybitniejszy poeta liryczny Starożytnego Rzymu.

Epikureizm

pogląd ktory dążył do odczuwania przyjemności, życie epikurejczykow na tym głównie polegalo

Stoicyzm

Pogląd w którym ludzie uważali że szczęście może osiągnąć człowiek żyjący w zgodzie z rozumem i z własną naturą

Animizacja

rodzaj metafory, polega na nadaniu przedmiotom lub zjawiskom nieożywionym cech istot żywych

Archetyp

pierwotny, będący składnikiem zbiorowych wyobrażeń o świecie, wzorzec postawy, odgrywanie roli, jakiegoś zawodu, typu osobowości, lub emocjonalnie nacechowanego miejsca

Temat exegi monumentum

oznacza, stawiam sobie pomnik" co w twórczości Horacego mówiło o niesmiertelnosci jego poezji jak i jego samego

topos tonącego okretu

alegoria zagrożonej ojczyzny

topos okretu

alegoria ojczyzny

burza

wojna

rufa malowana

przeciwnik

koń trojanski

ktoś podstępnie wprowadzony do jakiegoś środowiska działający na jego szkode

męki tantala

meczarnia z powodu pożądania czegos

nic ariadny

sposób wybrniecia z zawilej sytuacji

olimpijski spokój

beznamietnosc

pieta achillesowa

słaba strona

puszka pandory

źródło klopotow

stajnia Augiasza

straszny rozgardiasz

strzała amora

niespodziewana miłość

syreni spiew

głos czarujący uwodzicielski prowadzący do czegoś złego

syzyfowa praca

praca ciężka i bezcelowa, z góry skazana na niepowodzenie

kaduceusz

wykonana z wawrzynu laska heroldów

róg obfitości

był atrybutem Dionizosa- patrona plodnosci ziemi

waga

symbol sprawiedliwości, bezstronności i rządów prawa

Laur

(wawrzyn) był atrybutem Apollina

Roza

kwiat miłości, atrybut Afrodyty i Erosa

Zboże

atrybut Demeter symbolizowal obfitość

koń

zajmował uprzywilejowane miejsce w symbolice antycznej. Biale konie- pęd ku ideałowi, czarne konie- złe rządzę

orzeł

symbolizowal potęgę triumf

paw

symbolizowal dumę przepych i strojnosc

pegaz

uskrzydlony koń

sowa

symbol madrosci

syreny

symbolizowaly zwodnicze piekno lub niebezpieczna pokuse zdobycia wladzy