pojęcia zabór pruski

gubernia

podział administracyjny w Rosji (później w Królestwie Polskim)

Aleksander Apuchtin

kurator rosyjski w Królestwie Polskim (silna rusyfikacja)

noc apuchtinowska

okres rządów kuratora (1879-97)

tajne komplety

konspiracyjne kursy i spotkania samokształceniowe (literatura polska i historia)

arcybiskup Mieczysław Ledóchowski

początkowo sprzyja władzom pruskim; zobowiązuje się do powstrzymywania ruchów narodowo-wyzwoleńczych; zmienia myślenie i kierunek działań po Kulturkampfié

rugi pruskie

masowe wysiedlenia Polaków z prus, przeprowadzone w sposób niehumanitary i na zasadzie dyskryminacji etnicznej (polityka germanizacyjna kanclerza Otto von Bismarcka

Komisja Kolonizacyjna

instytucja powstała z inicjatywy Bismarcka, która wykupywała ziemie od Polaków

Hakata

założona w Poznaniu; zrzeszająca Niemców; wspieranie kultury niemieckiej; zachęcała Niemców do wykupu nieruchomości od Polaków

"ustawa kagańcowa"

ustawa z 1908 roku, zakazująca używania języka polskiego na spotkaniach, gdzie znajdywało się mniej niż 60% Polaków

Bunt dzieci we Wrześni

1901 rok, dzieci odmówiły modlitwy w języku niemieckim; dzieci, rodzice i nauczyciele bici i zwalniani; jeden ze strajków głośno powtarzanych

wóz Drzymały

według prawa pruskiego Michał Drzymała nie otrzymał pozwolenia na budowę domu, zakupił wóz cyrkowy i co 24 godziny przesuwał go, wóz zostaje spalony, a on postanowił zamieszkać w jamie w ziemi czego nie zabraniało prawo pruskie

Uniwersytet Latający

utworzony w 1882 w Warszawie; konspiracyjna nauka w domach prywatnych; kobiety studiowały, równouprawnienie kobiet w dostępie do edukacji (Maria Skłodowska-Curie)

Agenor Romuald Gołuchowski

Polski arystokrata w rządzie austriackim, był ministrem spraw wewnętrznych w Austrii

praca organiczna

działania na rzecz rozwoju gospodarczego ziem Polskich, działanie pozytywistów, dla dobra społeczeństwa równomierny rozwój wszystkich warstw i dziedzin życia

Dezydery Chłapowski

prekursor pracy organicznej w zaborze pruskim, w swoim majątku w Turwi prowadzi nieformalną szkołę rolniczą, napisał podręcznik o rolnictwie "o rolnictwie"

Kulturkampf

walka o kulturę z kościołem katolickim, polityka kanclerza Niemiec Bismarcka, 1871

pozytywizm warszawski

lata 60 19 wieku, ziemie zaboru rosyjskiego, Warszawa, Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus

morga

historyczna jednostka powierzchni używana w rolnictwie 0,33 morgi - 1,07 ha

proletariat

biedota miejska

nacjonalizm

"mój naród jest najważniejszy"

szowinizm

skrajna postać nacjonalizmu, wroga postawa wobec innych narodów