Pojęcia

Prehistoria

Najdawniejszy okres w dziejach ludzkości do wynalezienia pisma

Sztuka prehistoryczna

Najwcześniejsze objawy działalności artystycznej człowieka - sztuka powstała w prehistorii

Archeologia

nauka zajmująca się badaniem dziejów ludzkości na podstawie śladów materialnych

Perspektywa skręcona

przedstawienie zwierzęcia w dwóch różnych ujęciach: tułów z profilu, a rogi 3⁄4, char. dla sztuki prehistorycznej

Megality

duże, nieobrobione kamienie stanowiące samodzielną budowlę lub element większej budowli

Architektura megalityczna

Konstrukcje architektoniczne z megalitów

Menhir

Pojedynczy blok skalny

Alignement

Aleja menhirów

Dolmen

konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry trzecim, węższym, prawdopodobnie o funkcji grobowca

Trylit

konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry menhirem o takiej samej grubości jak podpory

Kromlech

Krąg menhirów

Mezopotamia

Międzyrzecze, starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek Tygrys i Eufrat

Sztuka Sumeryjska

sztuka tworzona przez Sumerów, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii (4-2 tyś. P.n.e.)

Sztuka Asyryjska

sztuka tworzona przez Asyryjczyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii – tzw. północna Mezopotamia (2 tys. p.n.e. – 6 w. n.e.)

Sztuka Babilońska

sztuka tworzona przez Babilończyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii - na południu Mezopotamii (2 tyś. p.n.e. – 6 w. n.e.)

Politeizm

Wiara w wielu bogów

Pismo klinowe

pismo powstałe w starożytnej Mezopotamii posługujące się symbolami, tworzonymi klinem

Ziggurat

monumentalna budowla sakralna w Starożytnej Mezopotamii na planie kwadratu w kształcie kilkukondygnacyjnej wieży, na której szczycie znajdowała się świątynia

Stela

rodzaj pomnika nagrobnego najczęściej w kształcie pionowo ustawionej płyty

Lamassu

asyryjski demon opiekuńczy przedstawiany jako skrzydlaty byk lub lew o ludzkiej głowie

Lapis lazuli/lazuryt

minerał w postaci zbitej, nieprzejrzysty, szklisty o niebieskiej barwie, sproszkowany służy do wyrobu farby ultramaryny

Hieroglify

Pismo obrazkowe Starożytnego Egiptu (święte znaki)

Mumia

zwłoki, które w sposób naturalny lub wskutek odpowiednich zabiegów nie uległy rozkładowi

Kartonaż

„opakowanie mumii” - trumna zawierająca mumię, najczęściej człekokształtna

Sarkofag

ozdobna skrzynia mieszcząca trumnę lub same zwłoki

Mastaba

w Starożytnym Egipcie jedna z pierwszych form architektury sepulkralnej w kształcie trapezoidalnego nadziemnego nasypu obudowanego cegłami z podziemną komorą grobową

Ślepe wrota

Wnęka udająca drzwi

Piramida

monumentalna budowla w kształcie czworobocznego ostrosłupa o podstawie kwadratowej, w Starożytnym Egipcie pełniły funkcję grobowców

Pylony

rodzaj monumentalnych wież, najczęściej zwężających się ku górze, osłaniających wejście do świątyni egipskiej

Dziedziniec

nie przykryta wydzielona przestrzeń w obrębie budynku spełniająca różne funkcje. W Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni

Hypostyl

w architekturze Starożytnego Egiptu wielka sala wsparta na równomiernie rozstawionych kolumnach w świątyni

Przedsionek/proanos

pomieszczenie przejściowe, w Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni

Cella/Naos

główna część starożytnej świątyni mieszcząca posąg bóstwa

Kolumna hatorycka

kolumna z głową bogini Hator

Kolumna palmowa

kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu w kształcie pnia palmy z kapitelem w formie rozłożonych liści palmy

Kolumna papirusowa

kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu zwężająca się ku górze z głowicą w kształcie kwiatu papirusu (pąku lub kielicha), często cała pokryta dekoracją

Kolumna lotosowa

kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu z głowicą w kształcie kwiatu lotosu, najczęściej bez płaskiej podstawy

Obelisk

wysoki słup, przeważnie czworoboczny zwężający się ku górze, ścięty na szczycie, o charakterze upamiętniającym

Sfinks

w sztuce Starożytnego Egiptu wyobrażenie leżącego lwa z ludzką twarzą, będący symbolem władcy

Nemes

chusta wiązana, charakterystyczna dla Starożytnego Egiptu, najczęściej w przedstawieniach faraona

Styl blokowy

styl rzeźby wykonanej z jednego bloku skalnego, char. dla sztuki Starożytnego Egiptu

Frontalizm

cecha rzeźby opracowanej i przeznaczonej do oglądania z przodu

Portret syntetyczny

portret nie oddający wiernie wyglądu, w starożytnym Egipcie charakterystyczny portret faraona z oznakami władzy

Uszebti

figurki w kształcie mumii, które symbolizowały służących faraona w jego grobowcu

Pespektywa rzędowa

rodzaj perspektywy w Starożytnym Egipcie, w której im coś jest dalej w rzeczywistości, tym jest wyżej na malowidle

Perspektywa kulisowa

rodzaj perspektywy w Starożytnym Egipcie, w której coś co jest bliżej, zasłania to co jest dalej

Perspektywa odrzutowana

rodzaj perspektywy w Starożytnym Egipcie będący rzutem przedmiotu z kilku punktów, w skrócie wygląda jak płaski przekrój. Stosowana do przestawiania przedmiotów

Al secco

technika malowania na suchym tynku (w przeciwieństwie do fresku, w którym farbę kładzie się na wilgotny tynk)