podstawy produkcji roślinnej - światło, temperatura, woda

siedlisko roślin – definicja

zespół naturalnych (przyrodniczych) i sztucznych (wynikających z działalności człowieka) czynników zewnętrznych, działających bezpośrednio lub pośrednio na rośliny w czasie ich wzrostu i rozwoju

naturalne czynniki siedliska

klimatyczne (promieniowanie słoneczne, temperatura, wilgotność i opady, wiatry, ciśnienie); glebowa (rodzaje gleb, zasobność w składniki pokarmowe, stosunki wodno powietrzne, podatność na erozję); topograficzne (m n.p.m., nachylenie); geologiczne; wodne

sztuczne czynniki siedliska

agrotechniczne (uprawa roli, zmianowanie, nawożenie, ochrona); techniczne (związane z rozbudową sieci komunikacyjnej); melioracyjne (nawadnianie, odwadnianie)

wpływ światła na rośliny

źródło energii w procesie fotosyntezy; Wpływa na rozwój – fotoperiodyzm

Fotoperiodyzm – definicja

cykliczny bodziec świetlny, wyrażający się odpowiednim stosunkiem dnia do nocy, pozwalający na przejście rośliny z rozwoju wegetatywnego w generatywny

rośliny dnia długiego (RDD) – kiedy zakwitają?

jeżeli czas oświetlenia jest dłuższy niż 14 godzin

rośliny dnia długiego (RDD) – przykłady

zboża, ziemniaki, buraki, rzepak koniczyna; większość roślin naszego klimatu

roślin dnia krótkiego (RDK) – kiedy zakwitają?

jeżeli fotoperiod (czas oświetlenia w ciągu doby) jest krótszy niż 12 godzin

rośliny dnia krótkiego (RDK) – przykłady

kukurydza, proso, soja

rośliny obojętne (kosmopolityczne) – kiedy zakwitają?

zakwitają niezależnie od długości dnia

rośliny obojętne (kosmopolityczne) – przykłady

pomidor, fasola, gryka

źródła ciepła dla roślin

promieniowanie słoneczne, promieniowanie ziemskie, promieniowanie zwrotne, ciepłe deszcze, procesy mikrobiologiczne

znaczenie temperatury dla roślin

wyznacza granicę życia, decyduje o rozmieszczeniu roślin na kuli ziemskiej, decyduje o przebiegu większości procesów życiowych

okres wegetacyjny – co to?

ilość dni ze średnią dobową temperaturą powietrza nie mniejszą niż 5°C

co zależy od długości okresu wegetacyjnego?

liczba gatunków, które można uprawiać w danym rejonie kraju; w Polsce długość okresu wegetacji niektórych roślin ograniczają przymrozki

Przymrozki – co to?

krótkotrwałe obniżenie temperatury poniżej 0°C w czasie wegetacji (rozwoju) roślin, gdy średnie dobowe temperatury są powyżej 0°C; wyróżnia się przymrozki majowe i wrześniowe; kukurydza i rzepak są wyjątkowo wrażliwe na przymrozki

Od czego zależy mrozoodporność roślin ozimych?

od fazy wzrostu w jakiej rośliny wchodzą w okres zimowania oraz zahartowania roślin przed zimą

Uszkodzenia termiczne roślin zimą

wymarzanie, wyprzenie, wysmalanie, wymakanie, wysadzanie

wymarzanie – charakterystyka

bardzo niskie temperatury, brak pokrywy śnieżnej, uszkodzone węzły krzewienia, szyjki korzeniowe, rośliny jasnozielone

wyprzenie – charakterystyka

wczesna, gruba okrywa śnieżna, rośliny brunatnieją, pokrywają się grzybami

wysmalanie – charakterystyka

sucha, wietrzna zima, odsłonięte węzły krzywienia i szyjki korzeniowe

wymakanie – charakterystyka

topniejący śnieg, brak odpływu wód, gnijące rośliny pod taflą wody lub lodu

wysadzanie – charakterystyka

zmienna temperatura, zamarzanie i rozmarzanie gleby, rośliny leżą na polu z odsłoniętym systemem korzeniowym

Woda dla roślin – charakterystyka

głównym źródłem wody dla roślin są opady atmosferyczne; zarówno niedobór opadów jak i nadmiar wody są szkodliwe; ważna jest nie tylko ilość opadów ale także ich rozkład

jaka jest roczna suma opadów dla Polski centralnej?

500-700mm

Wpływ ulewnego deszczu na rośliny

szkodliwy, uszkadzanie roślin (wyleganie)

wpływ małych opadów na rośliny

duże straty wody

wpływ opadów śniegu na rośliny

korzystny, chroni rośliny przed niskimi temperaturami

wpływ gradu na rośliny

szkodliwy, znacznie uszkadza rośliny

jakie opady są najbardziej pożądane z rolniczego punktu widzenia?

umiarkowane i częste