Podstawy organizacji

Nurt Klasyczny

Skupia się na strukturze, wydajności i formalnych zasadach zarządzania (Taylor, Fayol, Weber).

NURT BEHAWIORALNY

Podkreśla rolę człowieka, motywacji, relacji i stylu przywództwa (Maslow, McGregor, Hawthorne).

ORGANIZACJA W TEORII GIER ORGANIZACYJNYCH

Organizacja jako system graczy podejmujących decyzje dla własnych korzyści; analiza konfliktów i współpracy.

RÓWNOWAGA FUNKCJONALNA ORGANIZACJI W TEORII RÓNOWAGI KOŹMIŃSKIEGO I OBŁOJA

Harmonia między: produkcją, ludźmi, adaptacją i zarządzaniem = stabilność i efektywność organizacji.

ORGANIZACJA W PODEJŚCIU SYTUACYJNYM

Nie ma jednej najlepszej struktury – organizacja dostosowuje się do otoczenia, technologii i wielkości.

ORGANIZACJA W PODEJŚCIU SYSTEMOWYM

Organizacja to całość złożona z powiązanych elementów, współdziałających dla wspólnego celu.

SYSTEMY OTWARTE I ZAMKNIĘTE

Otwarte – współdziałają z otoczeniem; zamknięte – izolowane, brak wymiany z otoczeniem.

EKWIFINALNOŚĆ SYSTEMU

Różne drogi mogą prowadzić do tych samych rezultatów w organizacji.

Systemy perseweracyjne / celowe

Perseweracyjne – trwają, ale bez jasno określonego celu. Celowe – działają świadomie, by osiągnąć konkretny cel.

SYSTEMY ZACHOWUJĄCE SIĘ ROZMYŚLNIE

Systemy (np. organizacje), które uczą się, planują i świadomie podejmują decyzje.

ORGANIZACJA W UJĘCIU PRAKSEOLOGICZNYM

Organizacja jako działanie zorganizowane – ma być skuteczna, sprawna i logicznie uporządkowana.

ORGANIZACJA W ŚWIETLE TEORII CHAOSU

Małe zmiany mogą wywołać duże efekty; organizacje muszą być elastyczne i gotowe na nieprzewidywalność.

OTOCZENIE ORGANIZACJI – WYMIARY I SKŁADNIKI

Wymiary: bliższe (konkurenci, klienci) i dalsze (prawo, technologia, kultura). Składniki: ekonomiczne, społeczne, polityczne, technologiczne.

CECHY ORGANIZACJI

Celowość, złożoność, podział pracy, hierarchia, współdziałanie, trwałość.

MODEL LEAVITTA

Cztery elementy organizacji: ludzie, zadania, struktura, technologia – zmiana jednego wpływa na resztę.

SYSTEMOWY MODEL ORGANIZACJI

Organizacja jako system: wejścia → procesy → wyjścia, z sprzężeniem zwrotnym i powiązaniem z otoczeniem.

PODSYSTEMY SCALAJĄCE, A PODSYSTEMY WSPIERAJĄCE I ADAPTACYJNE W MODELU KATZA I KAHNA

Podsystemy: Scalające – kierowanie, koordynacja. Wspierające – zaopatrzenie, administracja. Adaptacyjne – innowacje, dostosowanie do otoczenia.

EFEKTYWNOŚĆ ORGANIZACJI –PODEJŚCIE CELOWOŚCIOWE A PODEJŚCIE SYSTEMOWE

Celowościowe – osiąganie założonych celów. Systemowe – zdolność do przetrwania i równowagi z otoczeniem.

KONCEPCJA INTERESARIUSZY ORGANIZACJI A EFEKTYWNOŚĆ

Organizacja powinna uwzględniać potrzeby różnych interesariuszy (np. pracowników, klientów, akcjonariuszy), co wpływa na jej długofalową efektywność.

MODEL KONKURENCYJNYCH WARTOŚCI – ZAŁOŻENIA

Organizacja balansuje między: elastycznością a kontrolą, wewnętrzną integracją a zewnętrzną orientacją – 4 modele: innowacyjny, racjonalny, ludzki, hierarchiczny.

TRYPTYK ROZWOJU ORGANIZACJI –CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW

Wzrost – zwiększanie zasobów i skali. Rozwój – doskonalenie struktur i procesów. Zmiana – adaptacja do otoczenia i innowacje

STRATEGICZNE DROGI ROZWOJU ORGANIZACJI -RÓŻNICE

Ekspansja – wzrost przez skalę. Dywersyfikacja – nowe produkty/rynki. Specjalizacja – doskonalenie głównej działalności. Różnią się kierunkiem, ryzykiem i zasobami

CYKL ZYCIA ORGANIZACJI WG. SCOTTA

Etapy: Narodziny Wzrost Dojrzałość Schyłek lub odnowa

MODEL GREINERA – FAZY I KRYZYSY

Fazy rozwoju: kreatywność → kierowanie → decentralizacja → koordynacja → współpraca. Każda kończy się kryzysem (np. przywództwa, autonomii, biurokracji).

MODEL QUINNA I CAMERONA – CHARAKTERYSTYKA FAZ

Fazy życia organizacji: Tworzenie – innowacyjność, chaos. Formalizacja – porządkowanie działań. Udoskonalanie – optymalizacja, wydajność. Odnowa lub schyłek – adaptacja lub upadek.

ZASOBY MATERIALNE – PODZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA

Podział: Rzeczowe – budynki, maszyny, środki transportu. Finansowe – kapitał, środki pieniężne. Charakterystyka: mierzalne, łatwe do wyceny.

ZASOBY LUDZKIE

To wiedza, umiejętności, doświadczenie i motywacja pracowników – kluczowe dla rozwoju i innowacyjności organizacji.

28. ZASOBY, PIERWOTNE, WTÓRNE I WYNIKOWE

Pierwotne – naturalne (np. surowce). Wtórne – przetworzone (np. półprodukty). Wynikowe – powstałe w wyniku działania organizacji (np. produkty, usługi).

ZASOBY WEWNĘTRZNE I ZEWNĘTRZNE

Wewnętrzne – znajdują się w organizacji (np. pracownicy, maszyny, know-how). Zewnętrzne – dostępne poza organizacją (np. dostawcy, partnerzy, finanse zewnętrzne).

ZASOBY A PRZEWAGA KONKURENCYJNA

Zasoby (np. unikalne kompetencje, technologia, marka) dają przewagę, jeśli są: wartościowe, rzadkie, trudne do skopiowania i dobrze zorganizowane (model VRIO).

Kultura organizacyjna – elementy

Wartości, normy, symbole, język, rytuały, mity, style zarządzania.

Typy kultur organizacyjnych

Klanowa, adhokratyczna, rynkowa, hierarchiczna (model Quinna).

Funkcje kultury organizacyjnej

Integracja pracowników, motywacja, kontrola zachowań, adaptacja do otoczenia.

Cechy patologii organizacyjnej

Brak zaufania, manipulacje, ukrywanie błędów, brak etyki i współpracy.

Rodzaje patologii organizacyjnych

Formalizm, biurokracja, toksyczne przywództwo, mobbing, wypalenie.

Rodzaje restrukturyzacji

Kapitałowa, organizacyjna, zatrudnieniowa, operacyjna, finansowa.

CSR – obszary

Społeczność lokalna, środowisko, pracownicy, rynek, etyka biznesu.

CSR – postawy

Reaktywna, obronna, dostosowawcza, proaktywna.

Znaczenie struktury organizacyjnej

Określa role, odpowiedzialność, przepływ informacji i efektywność działania.

Struktury fraktalne

Samopowielające się jednostki, elastyczne, zdolne do samodzielnego działania.

Organizacje sieciowe

Luźno powiązane jednostki współpracujące na zasadzie partnerstwa – elastyczność, innowacyjność

Organizacje procesowe

Skupione na przepływie procesów, nie na strukturach – orientacja na klienta i efektywność