pieniądze

pieniądz

powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego płacimy za różne towary

cechy pieniądza

powszechnie akceptowany; łatwo przenośny; łatwo podzielny na mniejsze jednostki; trudny do podrobienia

płacidła

towary-ekwiwalenty (przedmioty pełniące funkcję pieniądza), np. skóry, sól

rodzaje pieniędzy

pieniądz kruszcowy, pieniądz symboliczny, pieniądz bezgotówkowy

pieniądz kruszcowy

pieniądz wart tyle, co kruszec, z jakiego go zrobiono

pieniądz symboliczny

jego wartość znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach

pieniądz bezgotówkowy

środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa lub osoby fizycznej

cechy stabilnego pieniądza

potrzebny dla zachowania stabilności gospodarki; musi cieszyć się zaufaniem; musi należycie spełniać funkcje miernika wartości; o stabilność waluty dba Bank Centralny

podstawowe funkcje pieniądza

środek wymiany (można go używać w celu zakupu innych rzeczy); jednostka rozrachunkowa (miernik wartości dóbr i usług); środek przechowywania pieniądza

funkcje społeczne pieniądza

motywowanie do pracy; wyrażanie tożsamości narodowej; mierzenie kondycji gospodarki

motywy popytu na pieniądz

motyw transakcyjny, motyw przezornościowy, motyw spekulacyjny

popyt na pieniądz

ilość pieniądza, na jaką istnieje zapotrzebowania zgłaszane przez podmioty gospodarcze

czynniki determinujące popyt na pieniądz

liczba zawartych transakcji; przeciętny poziom cen dóbr i usług, nominalna i realna stopa oprocentowania środków pieniężnych; koszt posiadania pieniądza; koszt zmiany jednych aktywów na drugie

pośrednik finansowy

instytucja, która jest łącznikiem w kontaktach między kredytodawcami a kredytobiorcami

bank komercyjny

pośrednik finansowy, który uzyskał od rządu licencję na udzielanie kredytów i przyjmowanie depozytów

co jest źródłem zysku banków

udzielanie kredytów i zakup aktywów finansowych o różnym stopniu płynności

płynność

szybkość i pewność z jaką dana pozycja aktywów może być zamieniona na pieniądz

rezerwy

ilość pieniądza do natychmiastowej dyspozycji, mająca służyć zaspokojeniu zapotrzebowania właścicieli wkładów

stopa rezerwy

stosunek rezerwy do wkładów

panika finansowa

samospełniająca się przepowiednia, np. o upadku banku

co stanowi aktywa finansowe

weksle, obligacje, akcje przedsiębiorstwa, opcje na akcje

aktywa finansowe

papiery uprawniające ich posiadacza do otrzymania określonego strumienia płatności w ściśle określonym czasie

weksle

krótkoterminowe aktywa finansowe dla których termin wykupienia przez pierwotnego wystawcę jest ściśle określony

obligacje

emitent pożycz od nabywcy określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić (wykupić obligacje) - w określonym czasie wraz z należytymi odsetkami

akcje przestiębiorstw

tytuł własności do części kapitału akcyjnego spółek i uprawniającymi do uczestnictwa w podziale dywidendy

opcje na akcje

prawo kupna od wystawcy ustalonej liczby danego rodzaju akcji w określonym czasie po pewnej, uzgodnionej cenie

aktywa banków komercyjnych

gotówka, weksle i kredyty krótkoterminowe, pożyczki średnio- i długoterminowe, papiery wartościowe (np. bony skarbowe), kredyty w innych walutach

pasywa banków komercyjnych

wkłady na żądanie, wkłady terminowe, wkłady w innych walutach

podaż pieniądza

całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza

baza monetarna (pieniądz wielkiej mocy)

łączna ilość bilonu i banknotów w obiegu poza bankowym i w systemie bankowym

podaż pieniądza M1 =

gotówka + depozyt w bankach (na żądanie)

mnożnik kreacji pieniądza

obrazuje wielkości zmiany ilości pieniądza M1 wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę; wysokość mnożnika zależy od stopy rezerw gotówkowych w bankach i stosunku gotówki w obiegu do wkładów w bankach

funkcje Banku Centralnego

kontrola podaży pieniądza w gospodarce; bank banków (kredytodawca ostatniej instancji); bank państwa (finansowanie deficytu budżetowego)

jak Bank Centralny kontroluje podaż pieniądza w gospodarce

skup i sprzedaż papierów wartościowych (operacje otwartego rynku); ustalanie stopy rezerw obowiązkowych, ustalanie stopy procentowej kredytów udzielanych bankom

restrykcyjna polityka pieniężna

zmniejszanie podaży pieniądza w gospodarce; służy zmniejszeniu inflacji; podnosi oprocentowanie kredytów

ekspansywna polityka pieniężna

zwiększenie podaży pieniądza w gospodarce