|
Domanda |
Risposta |
|
Ius est ars boni et aequi inizia ad imparare
|
|
Prawo jest sztuką tego co dobre i sprawiedliwe
|
|
|
|
dura lex sed lex inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
summus ius summa iniuria inizia ad imparare
|
|
czasem najwyższe prawo jest najwyższym bezprawiem
|
|
|
|
cessante ratione legis cessat ipsa lex inizia ad imparare
|
|
gdy wygasa przyczyna prawa, wygasa samo prawo
|
|
|
|
pacta sund servanta inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
sententia facit ius inter partes inizia ad imparare
|
|
wyrok tworzy prawo między stronami
|
|
|
|
lex retro non agit inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
nemo est iudex in propria causa inizia ad imparare
|
|
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
|
|
|
|
cuius est condere eius est abrogare inizia ad imparare
|
|
ten kto tworzy prawo ten odwołuje
|
|
|
|
eius est interpretari leges cuius est condere inizia ad imparare
|
|
ten interptretuje prawo kto je tworzy
|
|
|
|
ignorantia iuris nocet inizia ad imparare
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat inizia ad imparare
|
|
ciężar udowodnienia spoczywa na tym który twierdzi a nie na tym który przeczy
|
|
|
|
ne eat iudex ultra petita partium inizia ad imparare
|
|
niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron
|
|
|
|
lex posterior derogat legi priori inizia ad imparare
|
|
prawo późniejsze uchyla wcześniejsze
|
|
|
|
lex specialis derogat legi generali inizia ad imparare
|
|
prawo szczegółowe uchyla ogólne
|
|
|
|
lex superior derogat legi inferiori inizia ad imparare
|
|
prawo wyższego rzędu uchyla prawo niższego rzędu
|
|
|
|
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali inizia ad imparare
|
|
prawo późniejsze ogólne nie uchyla prawa wcześniejszego szczegółowego
|
|
|
|
fontes iuris inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
fontes iuris oriundi inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
fontes iuris cognoscendi inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius publicum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius privatum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius cogens inizia ad imparare
|
|
prawo bezwzględnie obowiązujące
|
|
|
|
ius depositivum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius dispositivum inizia ad imparare
|
|
prawo dysponowania własnością
|
|
|
|
privilegium fori inizia ad imparare
|
|
przywilej skorzystania ze szczególnego sądu
|
|
|
|
actor sequitur forum rei inizia ad imparare
|
|
powód idzie na sąd pozwanego
|
|
|
|
lex perfecta inizia ad imparare
|
|
ustawa opatrzona sankcją nieważności
|
|
|
|
lex plus quam perfecta inizia ad imparare
|
|
ustawa opatrzona sankcją karną oraz nieważności
|
|
|
|
lex minus quam perfecta inizia ad imparare
|
|
ustawa opatrzona sankcją karną
|
|
|
|
lex imperfecta inizia ad imparare
|
|
ustawa nieopatrzona żadną sankcją
|
|
|
|
iuxta legem inizia ad imparare
|
|
zgodnie z prawem (ustawą)
|
|
|
|
praeter legem inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
contra legem inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
clara non sund interpretanda inizia ad imparare
|
|
jasne nie wymaga interpretacji
|
|
|
|
qui suo iure utitur, neminem laedit inizia ad imparare
|
|
kto korzysta z własnego prawa, nikomu nie szkodzi
|
|
|
|
delictum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
crimen inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
corpus delicti inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
per facta concludentia inizia ad imparare
|
|
oświadczenie woli złożone również w sposób dorozumiały (np. pasażer wsiadający do autobusu per facta concludentia zawiera umowe o przewóz)
|
|
|
|
essentialia negotii inizia ad imparare
|
|
przedmiotowo istotne składniki czynności prawnej
|
|
|
|
naturalia negotii inizia ad imparare
|
|
przedmiotowo nieistotne składniki czynności prawnej
|
|
|
|
accidentalia negotii inizia ad imparare
|
|
dodatkowe nietypowe zapiski do czynności prawnej
|
|
|
|
dies a quo inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
dies ad quem inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
res omnium communes inizia ad imparare
|
|
dobro wspólne dla wszystkich
|
|
|
|
superficies solo cedit inizia ad imparare
|
|
to co na powierzchni, przynależy gruntowi
|
|
|
|
nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet inizia ad imparare
|
|
nie można przekazać więcej praw niż się samemu posiada
|
|
|
|
nemo sibi ipse causam possesionis mutare potest inizia ad imparare
|
|
nikt nie może sobie zmienić podstawy prawnej posiadania
|
|
|
|
longa manu traditio inizia ad imparare
|
|
przeniesienie własności przez jej wskazanie
|
|
|
|
brevi manu traditio inizia ad imparare
|
|
gdy użytkownik rzeczy jest już niejako jej posiadaczem (np. leasing)
|
|
|
|
traditio corporalis inizia ad imparare
|
|
przeniesienie własności przez wydanie rzeczy
|
|
|
|
conditio sine qua non inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ex lege inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
nasciturus pro iam nato habetur inizia ad imparare
|
|
poczęty uważany za już urodzony jeśli chodzi o jego prawa (jeśli urodzi się żywy)
|
|
|
|
cum viribus hereditatis inizia ad imparare
|
|
przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
|
|
|
|
pro viribus hereditatis inizia ad imparare
|
|
przyjęcie spadku gdzie odpowiada się za ewentualne długi tylko do wysokości spadku
|
|
|
|
legatum per vindicationem inizia ad imparare
|
|
gdy legatariusz staje się właścicielem legatu w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę
|
|
|
|
legatum per damnationem inizia ad imparare
|
|
gdy legatariusz otrzymuje jedynie prawo do roszczenia legatu od spadkobiercy
|
|
|
|
matrimoniale foedus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
matrimonia libera esse debent inizia ad imparare
|
|
małźeństwo musi być wolne
|
|
|
|
matrimonium ratum et consumatum inizia ad imparare
|
|
małżeństwo zawarte i skonsumowane
|
|
|
|
separatio quoad torum et mensam inizia ad imparare
|
|
separacja od łóżka i stołu
|
|
|
|
matert semper certa est inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
pater es quem nutiapae demonstrant inizia ad imparare
|
|
na ojca wskazuje małźeństwo
|
|
|
|
filii illegitimi legitimiantur per subsequens matrimonium parentum inizia ad imparare
|
|
dzieci z nieprawego łoża legitymują się przez późniejsze małżeństwo ich rodziców
|
|
|
|
impossibilium nulla obligato est inizia ad imparare
|
|
do rzeczy niemożliwych nie można się zobowiązać
|
|
|
|
genus perire non censetur inizia ad imparare
|
|
dłużnik ma obowiązek świadczyć inną rzecz tego samego gatunku
|
|
|
|
damnum emergens inizia ad imparare
|
|
rzeczywista szkoda majątkowa
|
|
|
|
lucrum cessans inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
compensatio lucri cum damno inizia ad imparare
|
|
wyrównanie zysku ze stratami
|
|
|
|
obligatio alternativa inizia ad imparare
|
|
zobowiązanie przemienne (A bądź B)
|
|
|
|
facultas alternativa inizia ad imparare
|
|
zdolność do zmiany świadczenia gdy podstawowe jest niemożliwe do wykonania
|
|
|
|
dolus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
culpa inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
emptio rei speratae inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
emptio spei inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
res extra commercium inizia ad imparare
|
|
rzeczy wyłączone z obrotu prawnego
|
|
|
|
cuius commodum eius periculum inizia ad imparare
|
|
kto ma korzyści na tym spoczywa ryzyko utraty
|
|
|
|
lex fori processualis inizia ad imparare
|
|
Prawo postępowania procesowego
|
|
|
|
audiatur et altera pars inizia ad imparare
|
|
należy wysłuchać drugiej strony
|
|
|
|
domini litis inizia ad imparare
|
|
panowie sporu (powód i pozwany)
|
|
|
|
nemo iudex sine actore inizia ad imparare
|
|
nie ma sprawy (sędziego) bez oskarżenia
|
|
|
|
ante litem natam inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
post litem natam inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ne bis in idem inizia ad imparare
|
|
nie dwa razy w tej samej sprawie
|
|
|
|
error in iudicando inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
error in procedendo inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
lex fori – lex loci processus inizia ad imparare
|
|
Stosuje się prawo miejsca gdzie toczy się spór
|
|
|
|
comitas gentium inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
lex loci delicti commissi inizia ad imparare
|
|
Prawo miejsca gdzie przestępstwo zostało popełnione
|
|
|
|
delictum iuris gentium inizia ad imparare
|
|
przestępstwo prawa narodów (zbrodnie wojenne, piractwo, terroryzm, fałszerstwa pieniędzy, handel ludźmi etc.)
|
|
|
|
ius sanguinis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius soli inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
Persona non grata inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
Nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriori inizia ad imparare
|
|
że nie ma przestępstwa bez ustawy, nie ma kary bez ustawy oraz ustawa nie działa wstecz
|
|
|
|
vis absoluta inizia ad imparare
|
|
przymus absolutny, fizyczny
|
|
|
|
vis compulsiva inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
dolus directus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
dolus directus repentinus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
dolus directus praemeditatus inizia ad imparare
|
|
zamiar przemyślany, z premedytacją
|
|
|
|
dolus eventualis inizia ad imparare
|
|
gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to
|
|
|
|
culpa dolo exorta inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
in dubio pro reo inizia ad imparare
|
|
wątpliwości nie dające się usunąć w drodze czynności dowodowych sąd musi rozstrzygać na korzyść oskarżonego
|
|
|
|
dolus non praesumitur inizia ad imparare
|
|
Złego zamiaru nie domniemuje się
|
|
|
|
Reformatio in peius iudici appellato non licet inizia ad imparare
|
|
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść pozwanego (gdy apelował pozwany)
|
|
|
|
Quod non est in actis non est in mundo inizia ad imparare
|
|
Tego czego nie ma w aktach, tego nie ma na świecie
|
|
|
|
Ne bis in idem crimen iudicetur inizia ad imparare
|
|
nikogo nie sądzi się dwa razy za to samo przestępstwo
|
|
|
|
Confessio est regina probationum inizia ad imparare
|
|
Przyznanie się oskarżonego nie jest królową dowodów
|
|
|
|
Res iudicata pro veritate habetur inizia ad imparare
|
|
sprawę osądzoną uważa się za prawdę
|
|
|
|
Vim vi repellere licet inizia ad imparare
|
|
|
|
|
