Obowiązywanie prawa

Reguły walidacyjne

Reguły, które określają kryteria obowiązywania aktów normatywnych oraz zawartych w nich przepisów prawnych.

Obowiązywanie prawa w sensie normatywnym (tetycznym)

Obowiązują te normy, które zostały prawidłowo ustanowione i nie zostały uchylone.

Derogacja

Czyli uchylenie. Podjęte jest takie działanie, które skutkuje tym, że norma prawna jest pozbawiona mocy prawnej

Derogacja wyraźna

informacja o tym, że dany przepis/akt normatywny przestaje istnieć zawarta jest w przepisach końcowych uchylających

Derogacja milcząca

prawodawca zmienia prawo, ale nas o tym nie informuje. Wprowadza on nowe przepisy i nie uchyla poprzednich (wtedy trzeba stosować reguły kolizyjne)

Obowiązywanie prawa w sensie aksjologicznym

Obowiązują te normy, które spełniają ogólnie przyjęte kryteria etyczne

formuła Radbrucha

nie obowiązują te normy prawne, które w rażący sposób naruszają elementarne i niekontrowersyjne zasady moralne, nawet jeśli nie zostały one formalnie uchylone

Obowiązywanie prawa w sensie faktycznym

obowiązują tylko te normy za których naruszenie organy państwa pociągają do odpowiedzialności.

Reguła desuetudo

norma prawna traci moc obowiązującą wskutek jej niestosowania przez dłuższy okres czasu lub wskutek radykalnej zmiany okoliczności

reguły kolizyjne

Stosuje się je wyjaśnić, która norma obowiązuje przychodzą

Reguła hierarchiczności

lex superior derogat legi inferiori - ). Norma hierarchicznie wyższa uchyla niezgodną z nią normę hierarchicznie niższą

Reguła chronologiczna

lex posterior derogat legi priori - Akt wydany później uchyla akt wydany wcześniej, pod warunkiem jednak, że akt późniejszy ma nie niższą moc niż akt wcześniejszy.

Reguła merytoryczna

lex specialis derogat legi generali - ustawa szczegółowa uchyla ustawę ogólną

Publikacja aktu

akt normatywny musi być podany do publicznej wiadomości, a publikacja następuje poprzez wpisanie go do odpowiedniego dziennika urzędowego (Dziennik Ustaw lub Monitor Polski).

Vacatio legis

wakacje ustawy - okres pomiędzy publikacją ustawy, a jej wejściem w życie

Aspekt czasowy

norma obowiązuje od momentu jej wejścia w życie do momentu jej uchylenia

Aspekt terytorialny

prawo obowiązuje na tym terenie, dla którego wydał je organ stanowiący prawo. Jeśli chodzi o państwo polskie to takim terenem będzie cała polska - wszystkie tereny lądowe, powietrzne oraz morskie.

Aspekt personalny

obywatelstwo przyporządkowuje do pewnego porządku prawnego