|
Domanda |
Risposta |
|
inizia ad imparare
|
|
nulla poena sine lege
|
|
|
nie możemy wybierać kary za przewinienie bez ustawy inizia ad imparare
|
|
nullum crimen sine lege
|
|
|
właściwa interpretacja ustawy to taka, która zachowuje ducha ustawy inizia ad imparare
|
|
benignius leges non hoc est verba earum tenera, sed vim ac potestatem
|
|
|
w ustawach bardziej podoba się prostota niż trudność inizia ad imparare
|
|
in legibus magis simplicitas quam difficultas placet
|
|
|
uwzględnienie zwyczaju jest najlepszym sposobem interpretowania ustaw inizia ad imparare
|
|
consuetudo est optima legum interpres
|
|
|
tam gdzie ustawa nie rozróżnia, nie naszą rzeczą jest rozróżnianie inizia ad imparare
|
|
ubi lex non distinguit nec nos distinguere debemus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
lex imperfecta
|
|
|
ustawa mniej niz doskonała inizia ad imparare
|
|
lex minus quam perfecta
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
lex perfecta
|
|
|
ustawa więcej niż doskonała inizia ad imparare
|
|
lex plus quam perfecta
|
|
|
odwołanie się do p. prawnego miejsca zamieszkania inizia ad imparare
|
|
lex domicili
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
lex patriae
|
|
|
prawo w miejscu orzekania inizia ad imparare
|
|
lex fori
|
|
|
prawo obowiązujace w miejscu dokonania czynności inizia ad imparare
|
|
lex loci actus
|
|
|
prawo miejsca uroczystości inizia ad imparare
|
|
lex celebrationis
|
|
|
prawo miejsca zawarcia umowy inizia ad imparare
|
|
lex loci contractus
|
|
|
prawo miejsca połozenia rzeczy (nieruchomości) inizia ad imparare
|
|
lex rei sitae
|
|
|
wszelkie prawo jest ustanowione z uwagi na człowieka inizia ad imparare
|
|
hominium causa omne ius constitutum sit
|
|
|
dziecko poczęte uważa się za narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyści inizia ad imparare
|
|
nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
|
|
|
prawo naturalne to, to czego natura uczy wszelkie stworzenia (...) stąd zstepuje związek kobiety i mężczyzny zwany małżeństwem inizia ad imparare
|
|
ius naturale es quod natura omnia animalia docuit (...) hinc descendit maris at que feminaeconiunctio quam nos matrimonium apellamus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
coniux
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
maritas
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
vir + coniux
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
marita
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
uxor
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
matrimonium putativum
|
|
|
małzeńtwo zgodne z prawem inizia ad imparare
|
|
matrimonium legitimum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
parentes/genitores
|
|
|
matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten na kogo wskazuje małżeństwo inizia ad imparare
|
|
mater semper certa est
|
|
|
ojcem jest ten, na którego wskazuje małżeństwo inizia ad imparare
|
|
pater est quern nuptiae demonstrat
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
ascendentes
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
affinis
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
descendentes
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
cognatus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
bonum / bono
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
obligatio
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
possessione
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
dominiuma
|
|
|
prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe inizia ad imparare
|
|
iure in re aliena
|
|
|
zobowiązanie jest definiowane jako węzeł prawny inizia ad imparare
|
|
obligatio est vinculum iuris
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
creditor
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
debitor
|
|
|
zobowiązanie wynikające z umowy inizia ad imparare
|
|
obligatio ex contractus
|
|
|
zobowiązanie wynikające z czynu niedozwolonego inizia ad imparare
|
|
obligatio ex delicto
|
|
|
zobowiązanie wynikające z mocy prawa inizia ad imparare
|
|
obligatio ex lege
|
|
|
zobowiązanie, którego nie można dochodzic w ramach procesu inizia ad imparare
|
|
obligatio naturalis
|
|
|
zobowiązanie, które może być przymusowo wykonane inizia ad imparare
|
|
obligatio civilis
|
|
|
każdy ze współdłużników odpowiada za całość, lub jeden z nich wykonuje zadłużenie w całosci inizia ad imparare
|
|
obligatio in solidum
|
|
|
współdłużnicy dzielą się zobowiązaniem inizia ad imparare
|
|
obligatio pro rata
|
|
|
prowadzi do zakończenia zobowiązania inizia ad imparare
|
|
solutio
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Mora
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
damnum
|
|
|
danie przez dłużnika za zgodą wierzyciela czegoś innego niż jest ustanowione w zoboawiązaniu inizia ad imparare
|
|
catio in solutum
|
|
|
zobowiązanie alternatywne inizia ad imparare
|
|
obligatio alternativa
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
facultas alternativa
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
mora debitoris
|
|
|
wierzyciel wezwie dłużnika do zaplaty inizia ad imparare
|
|
interpellatio/ mora ex rei fit
|
|
|
złodziej jest zawsze uważany za takiego, który jest w zwłoce inizia ad imparare
|
|
fur semper moram facere videtur
|
|
|
uwiecznienie zobowiązania inizia ad imparare
|
|
perpetuatio obligationis
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
mora creditoris
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
damnum compensare
|
|
|
rzeczywisty uszczerbek majatkowy inizia ad imparare
|
|
damnum emergens
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
lucrum cessans
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
culpa
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
periculum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
obligare
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
vis maior
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Dolus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
dolus directus
|
|
|
zabarwienie emocjonalne czynu sprawcy inizia ad imparare
|
|
dolus coloratus
|
|
|
sprawca zdaje sobie sprawe z konsekwencji swojego czynu inizia ad imparare
|
|
dolus eventualis
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
dolus premeditatus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
dolus repentinus
|
|
|
zamiar powstały w toku jakiegos innego działania(morderstwo podczas kradzieży) inizia ad imparare
|
|
dolus subsequens
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
culpa neglegentia
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
culpa lata
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
culpa levis
|
|
|
starannos taka jak w swoich własnych sprawach inizia ad imparare
|
|
culpa in concreto
|
|
|
brak wystarczającej staranności inizia ad imparare
|
|
culpa in abstracto
|
|
|
naganność w traktowaniu (negocjacje) inizia ad imparare
|
|
culpa in contrahendo
|
|
|
ktoś ponosi odpowiedzialność za kogoś innego inizia ad imparare
|
|
culpa in custodieno
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
culpa in eligendo
|
|
|
chcącemu nie dzieje sie krzywda inizia ad imparare
|
|
volenti non fit iniura
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
periculum in mora
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
periculum debitoris
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
periculum locatoris
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
casus
|
|
|
siła wyższa - zderzenie losowe inizia ad imparare
|
|
casus fortuitus
|
|
|
zdarzenie losowe, które powstałe w okresie popadnięcia w zwłoke inizia ad imparare
|
|
casus mixtus
|
|
|
skutki zdarzenia losowego ponosi właściciel inizia ad imparare
|
|
casus sentit dominus
|
|
|
z powodu zdarzenia losowego nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (koszty ponosi właściciel np. danej pożyczonej rzeczy) inizia ad imparare
|
|
casus a nullo prostantur
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
contractus
|
|
|
część prawidłowa nie doznaje uszczerbku ze strony części wadliwej (oceniamy ważność umowy i bronimy tego co jest) inizia ad imparare
|
|
utile per inutile non vitiatur
|
|
|
prawo publiczne nie może być zmienione przez prawo prywatne inizia ad imparare
|
|
ius publicum privatorum pactis mutari non potest
|
|
|
to co od początku jest wadliwe nie może zostać naprawione z upływem czasu (jeżeli była nie ważna to co do zasady zostaje nieważną) inizia ad imparare
|
|
quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
|
|
|
jeżeli dana osoba nie miała prawa zawżeć umowy, ale póżniej zdobyła do tego uprawnienie to traktuje się że umowa została zawarta inizia ad imparare
|
|
ratihabitio mandato comparatur
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
contractus
|
|
|
elementy treści umowy, które są konieczne w określonej umowie by rodziła ona skutek prawny inizia ad imparare
|
|
substantialia contractus
|
|
|
to co jest konieczne by czynność prawna rodziła skutki prawne inizia ad imparare
|
|
essentialia negotii
|
|
|
tresci, które nie są ustalone przez strony ale, których nie wykluczyły strony inizia ad imparare
|
|
naturalia contractus
|
|
|
elementy, które nie są typowe, ale w sposób szczególny kształtują skutki tej umowy np. warunek inizia ad imparare
|
|
accidentalia contractus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
pacta sunt servanda
|
|
|
wszelkie kontrakty są postrzegane według stanu rzeczy z chwili ich zawarcia inizia ad imparare
|
|
rebus sic stantibus (omnis contractus intellegitur)
|
|
|
zobowiązanie o coś niemożliwego jest nieważne inizia ad imparare
|
|
impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
z czynu niedozwolonego nie wynika umowa inizia ad imparare
|
|
ex meleficio nomoritur contractus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
bona fides
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
mala fides
|
|
|
nikomu nie wolno postepować z naruszeniem wytworzonego przez siebie zaufania inizia ad imparare
|
|
venire contra proprium nemini licet
|
|
|
nikt nie będzie wysłuchany gdzy powołuje sie na swoją niegodziwość inizia ad imparare
|
|
turpitudinem suam allegans nemo audiatur
|
|
|
postępuje podstępnie, kto rząda tego co jest do zwrotu inizia ad imparare
|
|
dolo facit qui petit quod redditurus
|
|
|
najwyższe prawo może prowadzić do najwyzszego bezprawia inizia ad imparare
|
|
summum ius summs iniura
|
|
|
to co jest jasne nie powinno być interpretowane inizia ad imparare
|
|
clara non sunt interpretanda
|
|
|
w przypadku watpliwości na niekorzyść tego kto tę wątpliwość wywołał inizia ad imparare
|
|
in ambiguitas contra stipulatorem = in dubio contra proferentem
|
|
|
postanowienia nietypowe wywołują podejrzliwość inizia ad imparare
|
|
clausulae insolitae inducunt suspicionem
|
|
|
w umowach bardziej właściwym jest uwzględnienie woli stron jak dosłownego brzmienia inizia ad imparare
|
|
in conventionibus contrahentium voluntatem quam verba spectari placuit
|
|
|
w umowach w sposob milczacy zawarte jest to co wynika z obyczajow i zwyczajow inizia ad imparare
|
|
in contractibus tacite insunt, quae sunt moriset consuetudonis
|
|
|
to co jest trwale połączone z gruntem przypada gruntowi (właścicielowi gruntu) inizia ad imparare
|
|
superficies solo cedit
|
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada inizia ad imparare
|
|
Nemo plus iuris transferre ad alium potest quam ipse habet
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
dominum
|
|
|
ograniczone prawo własności inizia ad imparare
|
|
iura in re aliena
|
|
|
służebność nie może polegać na działaniu inizia ad imparare
|
|
servitus in faciendo consistere nequit
|
|
|
slużebności można uzywać w sposób najmniej uciążliwy dla właściciela inizia ad imparare
|
|
servitutibus civiliter utendum est
|
|
|
nie można ustanowić służebności na służebności inizia ad imparare
|
|
servitus servitutis esse non potest
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
hereditas
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
inter vivos
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
,mortis causa
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
successio
|
|
|
dziedziczenie na podstawie testamentu inizia ad imparare
|
|
ex testamento
|
|
|
dziedziczenie beztestamentowe - ustawowe inizia ad imparare
|
|
ab intestato
|
|
|
zmienna jest wola spadkodawcy az do chwili smierci inizia ad imparare
|
|
ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
|
|
|
jeżeli pozostało kilka testamentów, to wazny jest ten najnowszy inizia ad imparare
|
|
novissima voluntas servatur
|
|
|
w przypadku wątpliwości co do ważności testamentu, to powinnismy je roztrzygnąc w kierunku uznania tego testamentu za ważny inizia ad imparare
|
|
favor testamenti
|
|
|
w testamentach należy w jak najpełniejszym zakresie wywołać wole zmarłego inizia ad imparare
|
|
in testamentis plenius voluntates testantium interpretamur
|
|
|
więcej zostało powiedziane, mniej napisane (skróty myślowe) inizia ad imparare
|
|
plus nuncupatum, minus scriptum
|
|
|
błędne oznaczenie nie szkodzi inizia ad imparare
|
|
falsa demonstratio non nocet
|
|
|
chęć ważniejsza, nawet jeśli jest błąd inizia ad imparare
|
|
falsa causa non nocet
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
actor
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
reus
|
|
|
nie ma sędziego bez powoda inizia ad imparare
|
|
nemo uder sine actore
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
actio personalis moritur cum persona
|
|
|
czyny niedozwolone rodziców nie szkodzą dzieciom inizia ad imparare
|
|
delicta perentium liberis non nocet
|
|
|
roszczenie raz wygasłe nie odżywa inizia ad imparare
|
|
actio seme extincta non revi sit
|
|
|
stan rzeczy osądzonej wyklucza prowadzenie kolejnego postepowania o to samo inizia ad imparare
|
|
res iudicata, ne bis in idem
|
|
|
prawomocne orzeczenie jest przyjmowane jako prawdziwe inizia ad imparare
|
|
iudicata pro veritae accipitur
|
|
|
powód jest podążajacym za sądem pozwanego (właściwy sąd jets dla miejsca gdzie mieszka pozwany) inizia ad imparare
|
|
actor sequitur forum rei (forum est ubi domicilium est)
|
|
|
powód nie może być zasądzony inizia ad imparare
|
|
actor non condemnatur
|
|
|
nie można oczekiwać żeby ktoś siebie oskarżał inizia ad imparare
|
|
nemo tenetur seipsum accusare
|
|
|
powoda obciąża ciężar dowodzenia inizia ad imparare
|
|
actori incumbit onus probandi
|
|
|
ciężar dowodu jest na tym kto mówi a nie kto przeczy inizia ad imparare
|
|
incubit probatio, qui dicit, non qui negat
|
|
|
pozwany w zakresie podniesionych przez siebie okoliczności staje się powodem inizia ad imparare
|
|
reus exceptiendo fit actor = reus in exceptione actor est
|
|
|
nie powinno być dozwolone powodowi co zabrania się pozwanemu inizia ad imparare
|
|
non debet actor licere, quod reus non permitur
|
|
|
przed rozstrzygnięciem sporu, obie strony powinny być wysłuchane inizia ad imparare
|
|
audiatur et altera pars
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
iudex suspectus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
iudex inhabilis
|
|
|
nikt nie może być sędzią we własnej sprawie inizia ad imparare
|
|
nemo set iudex in propria causa = nemo simul actor et iudex
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
iura novit curia,
|
|
|
tam gdzie jest prawo tam jest i srodek prawny inizia ad imparare
|
|
ubi ius ibi remedium
|
|
|
sprawą sędziego jest to aby rozstrzygnąć zgodnie z prawem, a nie tworzyć prawo inizia ad imparare
|
|
iudicis et ius dicere, non dare
|
|
|
w przypadku wątpliwości na korzyść pozwanego inizia ad imparare
|
|
In dubio pro reo
|
|
|
w przypadku wątpiwości sąd daje mniejszą kare inizia ad imparare
|
|
in dubio semper id, quod ninus est debetui
|
|
|
sedzia nie zasądzi więcej niż rząda powód inizia ad imparare
|
|
iudex non debit plus quod petens ipse requirit
|
|
|
sędzia nie może zasadzić ponad rządania powoda inizia ad imparare
|
|
ne ultra petita
|
|
|
sędziowie apelacyjni nie mogą zmieniać wyroku na gorszy inizia ad imparare
|
|
reformatio in peus iudici apellatio non licet
|
|
|
