Moja lekcja

ius

zespół norm prawnych porzadkujacych jakąś dziedzinę życia sfery działania ludzkiego

lex

prawo pisane, ustawy-leges

fas

zespół norm dotyczących sfery działania ludzkiego dozwolonej i chronionej przez religie

ius naturale

prawo naturalne, wspolne dla wsyztskich żywych stworzeń

ius gentium

prawo wspólne wszystkim ludom

ius civile

prawo przyjete przez dana civitas

ius honorarium

prawo tworzone przez urzednikow w celu pomagania ius civile

okres archaiczny

od załozenia rzymu do 264pne, mala spolecznosc uprawia role ustawa 12 tablic

okres archaiczny źródla prawa- mos

mos maiorum zwyczaj

okres archaiczny leges regiae

ustawy królewskie

okres archaiczny leges rogatae i leges datae

1 uchwaly zgromadzenia ludowego 2 na podstawie upowaznienia

okres archaiczny plebiscita

uchwaly zgromadzenia plebejuszy

leges rogatae, jak uchwalano ustawe

uprawiony urzednik przedstawia projekt, lud zatwierdza lub nie

budowa lex rogatae

praescriptio-wprowadzenie, rogatio-tresc, sanctio-sankcja

okres przedklasyczny 264-27pne republika

wzrost ludnosci z4-15m rozwoj handlu, zmiana struktury spolecznej, nowe urzedy

cavere republika przedklas

ukladanie formularzy aktow prawnych-notariat

agere republika okres przedkl

pomoc stronom przed sadem-adwokatura

respondere repub przed klas

udzielanie porad prawnych-doradcy prawni

okres przedklasyczny republika źródła prawa

mos, leges=plebiscita, edykt pretorski

ius edicendi okres przedkla ludzie

pretorzy, edylowie kurulni, konsulowie

ius edicendi okres klasyczny ludize

cesarz, namiestnicy prowincji

prawo pretorskie 3 grupy a

adiuvare- wspomaganie realizacji rozwiazan przyjetych w prawie cywilnym

prawo pretorskie grupy s

supplere-uzupelnianie rozwiazn przyjetych w ius civile w wypadkach gdy zdaniem pretora dany stosunek wymagal ochrony

prawo pretorskie 3 grupy c

corrigere, korygowanie nieslusznych rozwiazn

okres klasyczny 27pne-284ne pryncypat

przemiany ustrojowe wladza w rekach princepsa

okres klasyczny pryncypat- źródla prawa 5

leges, senatus consulta, edykt pretorski, konstytucje cesarskie, wypowiedzi prawnikow

edictum perpetuum dwa znaczenia

-edykt oglaszany przez pretora z gory na caly okres swego urzedowania, uporzadkowanie i spisanie za hadriana dotychczasowych edyktow, zatwierdzil senat i zmisny tylko cesarz

konstytucja raweńska 426 5

papinian gaius ulpian paulus modestyn

prokulianie

załozyciel-marcus labeo, nastepnca-proculus, filozofia perypatecka

sabinianie

załozyciel-gaius capito, nastepca-masurius sabinus, filo stoicka

okres poklasyczny 284-565 dominat

poczatek inwazji barbazyńcow, wladza carska, zródło prawa KONSTYTUCJE CARSKIE

źródła jurydyczne

instytucje gaiusa, ulpiani regulae, sentencje paulusa

corpus iuris civilis

digesta, codex, insitutiones, novellae

zdolnosc prawna

zdolnosc zajecia stanowska podmiotu praw i obowiazków w stosunkach prawnych

zdolność prawna, trzy status, 1 posiadanie wolności

status libertatis

zdolnosc prawna, 2, posiadanie rzymskiego prawa obywatelstwa

status civitatis

zdolnosc prawna, 3, od stanowiska w rodzinie rzymskiej

status familiae

caput

w dawnym słownictwie jurydycznym stanowisko czlowieka jako pewnego zrzeszenia spolecznego rodziny lub gminy

1 z 4 caput, wypadki w których osoba wolna traciła swe stanowisko w zrzeszeniu spolecznym lub w rodzinie

capitis deminnutio

2-4 caput utrata wolnosci

capistis deminutio maxima

3-4 caput, utrata rzymskiego prawa obywatelstwa

capistis deminutio media

4-4 caput, zmiana stanowsiska w rodzinie

capistis deminutio minima

osoba ktora nie podlega niczyjej władzy

sui iuris

osoba podlegajaca wladzy innego człowieka

alieni iuris

wyzwolenie

manumissio

wyzwolenie w formie pozornego procesu windykacyjnego

manumissio vindicta

wyzwolenie przez wpis na liste obywateli, czasy republikanskie

manumissio censu

wyzwolenie zawarte w testamencie, czasy republikańskie

manumissio testamento

gdy testator w testamencie zarządał w uroczystych stanowczych słowach wyzwolenie niewolnika, czasy republikańskie

manumissio testamento directa

ograniczenia wyzwalania niewolników, 20 lat i 30 lat

lex aelia sentia

ograniczenia wyzwalania niewolników okreslona liczba

lex fufia caninia

półwolni 1-9, osoby wykupione z niewoli

redempti

półwolni 2-9, dłużnicy

addicti

półwolni 3-9, osoby które zaciągneły pożyczke

nexi

półwolni 4-9, wynajmujacy swoje umiejetnosci za pieniadze

auctorati

półwolni 5-9, walczą

gladiatorzy

półwolni 6-9, synowie sprzedawani drugiej osobie do usług

personae mancipio

półwolni 7-9, ludzie wolni sluzacy w dobrej wierze jako niewolnicy

bomines liberi bona fide servientes

półwolni 8-9, zatrzymanie charaktera obywatela rzymskeigo i traktowanie ich jako niewolnikow

personae in mancipio

półwolni 9-9, koloni

coloni

3 uprawnienia obywatela rzymskiego, zawieranie zwiazkow malzenskich ważnych w obliczu prawa cywilnego

ius conubii

3 uprawnienia obywatela rzymskiego, zawieranie aktów prawnych uznawanych przez ius civile

ius commercii

3 uprawnienia obywatela rzymskiego, wystepowanie przed sądem celem dochodzenia swoich rozzczen

legis actio

dawni latynowie

latini veteres

latynowie osiedleni

latini coloniarii

latynowie juniańscy

latini iuniani

układ foedus, przyjaźń wieksza

foedus aequum

układ foedus, kontrahent tracił swoja suwerenność

foedus iniquum

bezwarunkowa kapitulacja tych ktorzy z bronia w reku stawiali opor orezowi rzymskiemu

deditio

agnacja rodzinna

podstawa jej jest patria potestas wladza ojca

agnacja

stosunek osob pozostajacych pod wspolna wladza ojca rodziny zarowno miedzy soba jako tez glowa rodziny agnaci

osoby noszace to samo imie

gentilis

czci obywatelskiej

existimatio

infamia facti

turpitudo

ograniczenia zdolnosci do czynnosci prawnych 4

płec, wiek, choroba umyslowa, marnotrawstwo

wiek, do 7 roku zycia nie maja zdolnosci do czynnosci prawnych

infantia

wiek, okres njedojrzalosci, dziewczyny do 12 roku zycia ograniczona zdolnosc

impubertas

wiek, okres dojrzałosci 12/14-25r maja zdolnosc

pubertas

wiek, okres pelnoletnosci do 25 nieograniczona

okres pełnoletnisci

sposoby wejscua pod wladze meza 3

confarreatio, coemptio, usus

sposoby rozwiazania małżeństwa, 5

divortium(dwustronne) repudium(jednostronne) śmierć małżonka, capitis deminutio maxima, capitis deminutio media

faktyczne trwale pozycie mezczyzny z kobieta

concubinatus

ochrona osoby

opieka

ochrona majątku

kuratela

tutela

testament, ustawa 12 tablic, decyzja pretora

cura kuratela cechy 4

nadzór nad majatkiem, dotychczasowe zabranie własciecilowi majatku prawa zarzadzania nad nim, zawsze na wniosek, zazwyczaj kuratorami bylu najblizsze osoby

cura, kuratela kto jej podlegał 6

miniorzy ponizej 25, szaleniec, marnotrawcy, nieobecni, niepełnosprawni umysłowo, nasciturus

spadek

rzecz złożona, chroniona, uprawnienie

dziedziczenie

sukcesja uniwersalna

sposoby nabycia spadku,3

cretio(oswiadczenie o przyjeciu spadku), pro berede gestio(działanie za spadkobierce), nuda voluntate(nieformalne oswiadczenie woli o przyjecie spadku)

ochrona spadku hereditatis petitio

przeciwko possessor pro berede, possessor pro possessore

testament

czynnosc prawna jednostronna na wypadek smierci

dziedziczenie testamentowe ograniczenia 4

lex fufia caninia, lex furia, lex voconia, lex falcidia

rodzaje testamentów 3

testamentum comitiis calatis, t in procinctu, t per aes et libram