|
Domanda |
Risposta |
nikt nie ponosi kary za myślenie. inizia ad imparare
|
|
Cogitationis poenam nemo patitur
|
|
|
nikt nie ponosi kary za myślenie inizia ad imparare
|
|
Cogitationis poenam nemo patitur
|
|
|
przysposobienie naśladuje naturę inizia ad imparare
|
|
vitium natura adoption
|
|
|
o zawarciu małżeństwa decydują zgodne oświadczenia woli. inizia ad imparare
|
|
Consensus facit nuptias
|
|
|
dobrowolne, ale wykonanie przymusowe. zawarcie kontraktu jest inizia ad imparare
|
|
Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis
|
|
|
daj mi okoliczności faktyczne, a ja wskażę Ci prawo inizia ad imparare
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
podlega się prawu miejsca dokonania przestępstwa inizia ad imparare
|
|
Debet quis iuri subiacere, ubi deliquit
|
|
|
termin wzywa za człowieka. inizia ad imparare
|
|
Dies interpellat pro homine
|
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi a nie na tym, kto temu zaprzecza inizia ad imparare
|
|
Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
|
|
|
powstrzymanie się od działania jest także działaniem. inizia ad imparare
|
|
Et non facere, facere est
|
|
|
czynność przedstawiciela jest czynnością strony inizia ad imparare
|
|
Factum executoris factum partis
|
|
|
uważa się, że gatunek nie ginie inizia ad imparare
|
|
Genus perire non censetur
|
|
|
nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi inizia ad imparare
|
|
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet
|
|
|
zobowiązanie do świadczenia niemożliwego nie istnieje inizia ad imparare
|
|
Impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
kary spadkobierca nie dziedziczy inizia ad imparare
|
|
In poenam heres non succedit
|
|
|
nie powinniśmy źle korzystać z przysługującego nam prawa inizia ad imparare
|
|
Male nostro iure uti non debemus
|
|
|
to co oczywiste nie wymaga dowodu. inizia ad imparare
|
|
Manifestum non eget probatione
|
|
|
zwłoka pociąga za sobą ryzyko inizia ad imparare
|
|
Mora trahit periculum
|
|
|
nikt nie może być sędzią we własnej sprawie inizia ad imparare
|
|
Nemo iudex in sua causa
|
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa niż ma inizia ad imparare
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
|
|
|
nie wszystko co dozwolone jest uczciwe inizia ad imparare
|
|
Non omne, quod licet, honestum est
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Pacta sunt servanda
|
|
|
pierwszy w czasie lepszy prawem. inizia ad imparare
|
|
Prior tempore potior iure
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Quot generationes tot gradus
|
|
|
kto nie przekracza przysługującego mu prawa, nie narusza praw drugiego. inizia ad imparare
|
|
Qui iure suo utitur, neminem laedit
|
|
|
sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść zasądzonego inizia ad imparare
|
|
Reformationis in peius iudici appellato non licet
|
|
|
wyrok tworzy prawo pomiędzy stronami. inizia ad imparare
|
|
Sententia facit ius (inter partes)
|
|
|
powinno się oddzielać posiadanie od własności inizia ad imparare
|
|
Separata esse debet possessio a proprietate
|
|
|
rzecz indywidualnie oznaczona ginie na szkodę wierzyciela inizia ad imparare
|
|
Species perit ei cui debetur
|
|
|
najwyższe prawo najwyższym bezprawiem inizia ad imparare
|
|
Summum ius summa iniuria
|
|
|
podlega się prawu miejsca dokonania przestępstwa inizia ad imparare
|
|
Debet quis iuri subiacere, ubi deliquit
|
|
|
dziedziczenie jest wejściem w ogół praw i obowiązków zmarłego. inizia ad imparare
|
|
Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius, quod defunctus habuerit
|
|
|
przy zawieraniu umów uwzględnia się bardziej wolę stron niż ich słowa inizia ad imparare
|
|
In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt
|
|
|
nakazy prawa są następujące: uczciwie żyć, nie szkodzić drugiemu, oddawać każdemu co mu się należy inizia ad imparare
|
|
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
|
|
|
sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą oddania każdemu, co mu się należy inizia ad imparare
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
matka jest zawsze pewne, ojcem jest ten, kogo wskazuje małżeństwo inizia ad imparare
|
|
Mater semper certa est: pater est, quem nuptiae demonstrant
|
|
|
wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć. inizia ad imparare
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim, ut non subverti potest
|
|
|
powinno się oddzielać posiadanie od własności inizia ad imparare
|
|
Separata esse debet possessio a proprietate
|
|
|
rzecz indywidualnie oznaczona ginie na szkodę wierzyciela. inizia ad imparare
|
|
Species perit ei cui debetur
|
|
|
najwyższe prawo najwyższym bezprawiem inizia ad imparare
|
|
Summum ius summa iniuria
|
|
|
to co znajduję się na gruncie, przypada gruntowi inizia ad imparare
|
|
Superficies solo cedit
|
|
|
Jeden świadek, brak świadka inizia ad imparare
|
|
Testis unus, testis nullus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Vim vi repellere licet
|
|
|
chcącemu nie dzieje się krzywda inizia ad imparare
|
|
Volenti non fit iniuria
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Appellatione extinguitur iudicatum
|
|
|
jasne wyrażenie nie podlega interpretacji inizia ad imparare
|
|
Clara non sunt interpretanda
|
|
|
przyznanie się do winy jest królową dowodów inizia ad imparare
|
|
Confessio est regina probationum
|
|
|
przestępstwa wygasają wskutek śmierci sprawcy inizia ad imparare
|
|
Crimina morte extinguuntur
|
|
|
tam gdzie ustawa nie rozróżnia, nie naszą rzeczą jest wprowadzać rozróżnienie inizia ad imparare
|
|
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere
|
|
|
ustawa powinna być zwięzła inizia ad imparare
|
|
Legem brevem esse oportet
|
|
|
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich. inizia ad imparare
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie została ogłoszona. inizia ad imparare
|
|
Lex non obligat, nisi promulgata
|
|
|
ustawa późniejsza uchyla (znosi) wcześniejszą inizia ad imparare
|
|
Lex posterior derogat legi priori
|
|
|
ustawa patrzy naprzód, a nie wstecz. inizia ad imparare
|
|
Lex prospicit, non respicit
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
ustawa szczególna uchyla (znosi) ustawę ogólną inizia ad imparare
|
|
Lex specialis derogat legi generali
|
|
|
ustawa wyższego rzędu uchyla ustawę niższego rzędu. inizia ad imparare
|
|
Lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Nulla poena sine culpa
|
|
|
kara za czyn musi być określona w ustawie inizia ad imparare
|
|
Nulla poena sine lege
|
|
|
nie ma przestępstwa bez ustawy inizia ad imparare
|
|
Nullum crimen sine lege
|
|
|
nie ma przestępstwa bez kary inizia ad imparare
|
|
Nullum crimen sine poena
|
|
|
wszystko podlega interpretacji inizia ad imparare
|
|
Omnia sunt interpretanda
|
|
|
uchylenie ustawy uchylającej ustawy nie przywraca obowiązywalności uchylonej ustawy inizia ad imparare
|
|
Abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata
|
|
|
dokumenty urzędowe świadczą same za siebie. inizia ad imparare
|
|
Acta publica probant se ipsa
|
|
|
powinowatymi są krewni męża i żony inizia ad imparare
|
|
Affines sunt viri et uxoris cognati
|
|
|
potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu wierzytelności inizia ad imparare
|
|
Compensatio est debiti et crediti inter se contributio
|
|
|
ten może uchylić ustawę, kto może ją uchwalić. inizia ad imparare
|
|
Eius est tollere legem, cuius est condere
|
|
|
działający pod wpływem błędu nie wyraża woli inizia ad imparare
|
|
Errantis nulla voluntas est
|
|
|
oszustwem jest ukrywać oszustwo inizia ad imparare
|
|
Fraus est fraudem celare
|
|
|
im większa wina, tym surowsza kara inizia ad imparare
|
|
Graviore culpa gravior poena
|
|
|
w testamencie należy badać zamiar spadkodawcy inizia ad imparare
|
|
In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur
|
|
|
nikogo nie będziemy więzili, chyba, że skazanego prawomocnym wyrokiem inizia ad imparare
|
|
Neminem captivabimus nisi iure victum
|
|
|
zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia pewnej rzeczy według praw naszego państwa. inizia ad imparare
|
|
Obligatio est iuris vinculum quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iura
|
|
|
posiadanie nabywamy przez fizyczne objęcie rzeczy i zamiar zatrzymania jej dla siebie inizia ad imparare
|
|
Possessionem adquirimus et animo et corpore
|
|
|
prawem publicznym jest to, które ma względzie dobro państwa rzymskiego; prywatnym, które ma na względzie dobro jednostek inizia ad imparare
|
|
Publicum ius est, quod ad statum rei Romanae spectat; privatum quod ad singulorum utilitatem.
|
|
|
kto sam podlega kurateli nie może jej sprawować nad inną osobą inizia ad imparare
|
|
Qui curat, non curatur
|
|
|
kto w testamencie jest dziedzicem nie może w tym samym testamencie występować jako świadek inizia ad imparare
|
|
Qui testamento heres instituitur, in eodem testamento testis esse non potest
|
|
|
rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył inizia ad imparare
|
|
Res nullius cedit primo occupanti
|
|
|
czas rządzi czynnością prawną. inizia ad imparare
|
|
Tempus regit actum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Tres faciunt collegium
|
|
|
w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne. inizia ad imparare
|
|
Ubi eadem ratio, ibi eadem legis dispositio
|
|
|
zasiedzenie jest nabyciem własności na skutek ciągłego posiadania przez oznaczony prawem czas inizia ad imparare
|
|
Usucapio est adiectio dominii per continuationem possessionis temporis lege definiti
|
|
|
bezprawie nie usprawiedliwia bezprawia. inizia ad imparare
|
|
Iniuria non excusat iniuriam
|
|
|
kto zostaje dziedzicem raz, pozostaje nim na zawsze inizia ad imparare
|
|
Semel heres semper heres
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
A contrario
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
A priori
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ab initio
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad absurdum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad acta
|
|
|
dla wywołania określonych skutków inizia ad imparare
|
|
Ad eventum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad exemplum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad finem
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad oculos
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad probationem
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad solemnitatem
|
|
|
w nawiązaniu do poprzedniej wypowiedzi do głosu inizia ad imparare
|
|
Ad vocem
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Analogia iuris
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Analogia legis
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Argumentum a contrario
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Bona fides
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Consensus
|
|
|
to co jest od początku nieważne, jest zawsze nieważne. inizia ad imparare
|
|
Ab initio nullum semper nullum
|
|
|
przyrost przypada rzeczy głównej. inizia ad imparare
|
|
Accessio cedit principali
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Actor sequitur forum rei
|
|
|
na powodzie spoczywa ciężar dowodu. inizia ad imparare
|
|
Actori incumbit probatio
|
|
|
czynność pozorna jest nieważna inizia ad imparare
|
|
Actus simulatus nullius est momenti
|
|
|
przysposobienie naśladuję naturę inizia ad imparare
|
|
Adoptio naturam imitatur
|
|
|
przedawnienie nie biegnie względem tego, kto jest niezdolny do dochodzenia swych roszczeń przed sądem inizia ad imparare
|
|
Agere non valenti non currit praescriptio
|
|
|
wola spadkodawcy może być zmieniona aż do śmierci inizia ad imparare
|
|
Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem
|
|
|
niech będzie wysłuchana i druga strona inizia ad imparare
|
|
Audiatur et altera pars
|
|
|
nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie inizia ad imparare
|
|
Bis de eadem re agere non licet
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ad solemnitatem
|
|
|
w nawiązaniu do poprzedniej wypowiedzi inizia ad imparare
|
|
Ad vocem
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Culpa in custodiendo
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Culpa in eligendo
|
|
|
co do przyszłego unormowania, co do prawa postulowanego inizia ad imparare
|
|
De lege ferenda
|
|
|
punktu widzenia prawa obowiązującego inizia ad imparare
|
|
De lege lata
|
|
|
staranność właściwa przy prowadzeniu własnych spraw inizia ad imparare
|
|
Diligentia quam suis rebus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ex nunc
|
|
|
-po fakcie, ocena faktów już po ich zaistnieniu inizia ad imparare
|
|
Ex post
|
|
|
racji pełnionego zawodu, funkcji inizia ad imparare
|
|
Ex professo
|
|
|
mocą wsteczną, od tamtej chwili inizia ad imparare
|
|
Ex tunc
|
|
|
dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie, dobitnie inizia ad imparare
|
|
Expressis verbis
|
|
|
pod nieobecność, podczas nieobecności inizia ad imparare
|
|
In absentia
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
In abstracto
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
In concreto
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
In dubio
|
|
|
w całości, dokładnie, w pełnym brzmieniu, w całej rozciągłości inizia ad imparare
|
|
In extenso
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
In flagranti
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
In fraudem legis
|
|
|
zakaz równoczesnego piastowania określonych stanowisk publicznych inizia ad imparare
|
|
Incompatibilitas
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ius sanguinis
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Mortis causa
|
|
|
po zmianie tego, co powinno być zmienione inizia ad imparare
|
|
Mutatis mutandis
|
|
|
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona, wyliczenie enumeratywne inizia ad imparare
|
|
Numerus clausus
|
|
|
w zastępstwie, na podstawie pełnomocnictwa inizia ad imparare
|
|
Per procura
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Persona non grata
|
|
|
liczba członków podmiotu zbiorowego, których obecność podczas głosowania jest konieczna, aby decyzje w nim podjęte były ważne inizia ad imparare
|
|
Quorum
|
|
|
podstawa (przyczyna, motyw, cel, sens) uchwalenia danej ustawy inizia ad imparare
|
|
Ratio legis
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Sensu largo
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Sensu stricto
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Status quo
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Suo nomine
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Animus
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Detentor
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Fructus
|
|
|
potrącenie długu z wierzytelnością inizia ad imparare
|
|
Compensatio
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Creditor
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Creditum
|
|
|
szkoda, szkoda materialna inizia ad imparare
|
|
Damnum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Damnum emergens
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Debitor
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Debitum
|
|
|
wyrzucenie lub wylanie czegoś z budynku inizia ad imparare
|
|
Deiectum vel effusum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Facultas alternativa
|
|
|
działanie na szkodę wierzycieli inizia ad imparare
|
|
Fraus creditorum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Indebitum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Inventarium
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Facultas alternativa
|
|
|
działanie na szkodę wierzycieli inizia ad imparare
|
|
Fraus creditorum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Indebitum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Inventarium
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ius retentionis
|
|
|
utrata spodziewanej korzyści majątkowej inizia ad imparare
|
|
Lucrum cessans
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Amicitia
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Societas
|
|
|
nierównoprawne umowy przymierza inizia ad imparare
|
|
Foedus iniquum
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Iure gentium sancti sunt
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Ius belli et pacis
|
|
|
prawo międzynarodowe publiczne inizia ad imparare
|
|
Ius inter gentes
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Auctoritas principi
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Recta intentio
|
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Nuntius
|
|
|
