Moja lekcja

amoksycylina

wrażliwa na betalaktamazy, szybko wchłania się z p. pok., przenika do żółci, przez łożysko, do mleka, NERKI

amoksycylina - wskazania

zap ucha środ, zap zatok, bakteryjne zap oskrzeli, zap płuc, zak dróg moczowych

cefalosporyny I doustne

cefaleksyna, cefradyna, cefadroksyl

cefalosporyny I parenteralne

cefazolina, cefradyna

cefalosporyny II doustne

cefaklor, cefuroksym aksetyl, cefprozil

cefalosporyny II parenteralne

cefamandol, cefuroksym, cefoksytyna

cefalosporyny III doustne

cefiksym, cefetamet, ceftibuten

cefalosporyny III parenteralne

cefotaksym, ceftriakson, cefoperazon, ceftazydym

cefalosporyny IV parenteralne

cefepim

cefalosporyny - wskazania

angina paciork, zap ucha środk, zak DDO, zak ukł mocz szpitalne, zak skóry i tk miękkich

inhibitory syntezy białek

aminglikozydy, tetracykliny, makrolidy, chloramfenikol, linkozamidy

aminoglikozydy

+30s, NIE działają na beztlenowce, bakteriobójcze, nie podajemy p.o., przechodzą przez łożysko ale nie do OUN, wybiórczo gromadzą się w uchu zew i korze nerek

tetracykliny

bakteriostatyczne, szerokie spektrum, +30s, pokarm zmniejsza wchł,

doksycyklina i minocyklina

usuwane z kałem, stosowane u chorych z niewydolnością nerek

interakcje z tetracyklinami

- H2 blokery mogą hamować wychwyt t. - środki antykonc. mogą nie zadziałać

makrolidy

bakteriostatyczne + 50s, b dobra penetracja do wnętrza kk,

klindamycyna

na BEZTLENOWCE (ale nie tylko), NP: rzekomobłoniaste zap jelita grubego

chloramfenikol

+50s, NP: zespół szarego dziecka

metronidazol

na BEZTLENOWCE

fluorochinolony

bakteriobójcze, hamują syntezę DNA (gyrazę DNA), PWSK: padaczka, <16rż, ciąża

wankomycyna

glikopeptyd, na MRSA, PW: ciąża, ostra nwdln nerek, uszkodzenie słuchu, NP: zespół czerwonego człowieka

przeciwgruźlicze I rzutu

izoniazyd, pirazynamid, etambutol, rifampicyna, streptomycyna

przeciwgruźlicze II rzutu

protionamid, teryzydon

p/wirusowe syntetyczne analogi guanozyny

acyklowir, gancyklowir

interferony

małocząsteczkowe GP, działanie p/wir, immunomodulacyjne, antyproliferacyjne, w mono i poluterapii HCV, HBV

polieny przeciwgrzybicze

nystatyna, natamycyna (miejscowo), amfoterycyna B (iv)

gryzeofulwina

na dermatofity, hamuje mitozę uszkadzając mikrotubule

angiotensyna II

- kurczy m. gładkie żył i tętnic, - zwiększa wydzielanie aldosteronu (zatrzymanie Na, wzrost obj płynów), - zmniejsza napięcie n X, WSK: nwdln serca, nadc, glomerulopatia cukrzycowa

insuliny szybkodziałające

Lyspro, Aspro

insuliny krótkodziałające

insulina krystaliczna, regular Novolin R, regular Humulin R, Velosulin BR, Exubera

insuliny ultraszybko działające

Lispro, Aspart, Glulizylowa

insuliny o pośrednim czasie działania

NPH Humulin N, NPH Novolin N

insuliny długodziałające

Levemir, glarginowa

insulina glarginowa

bezszczytowa, długodziałająca, powolny początek działania, 1x dziennie

leki z efektem HIPERglikemii

1) epinefryna, agoniśi rec adrenerg, 2) glikokortykoidy, diuretyki, atypowe antypsychotyki, klonidyna 3) blokery kan Ca, fenytoina, blokery rec H2, morfina, heparyna

doustne leki p/cukrzycowe

1) pochodne sulfynylomocznika (blokują kan K-ATP): chlorpropamid, tolbutamid, glimepiryd, glipizyd, gliburid 2) glinidy 3) tiazolidinediony 4) metformina 5) akarboza 6) GLP-1 7) SLGT-2

inkretyny

hormony jelitowe (GLP-1), zwiększają wydzielanie insuliny po posiłku, hamują wydzielanie glukagonu, zwalniają wchł pokarmu, obniżają ciśnienie

T3 a T4

T3: konwersja T4 do T3 w tkankach obw, 100% wchł z p pok, 10x silniejsze powinowactwo do rec jądrowych, działa szybciej i silniej, słabsze powinowactwo do białek nośnikowych

preparaty T4 (L-tyroksyna)

Eltroxin, Euthyrox, Levoroxin

liotyronina (odpowiednik T3)

Novothyral

tyreostatyki

1) pochodne tiomocznika: metylotiouracyl, propylotiouracyl 2) pochodne imidazolu: tiamazol

alkilujące p/nowotworowe

cyklofosfamid, chlorambucyl, melfalan, mitomycyna C, BCNU, CCNU

antymetabolity p/nowotworowe

5FU, capecitabinum, gemcitabina, arabinozyd cytozainy, fludarabina, metotreksat

inh topoizomerazy p/nowotworowe

topotecan, irinotecan, etopozyd, tenipozyd

p/nowotw działające na mitozę

na wrzeciono: winkrystyna, winblastyna, windesyna; hamujące polimeryzację tubuliny: paclitaxel, docetaxel

p/nowotw hamujące sygnalizację komórkową

kinaza tyrozynowa sprzężona z rec EGRF, VEGF, PDGF; imatinib, gefitinib, sorafenib, sunitinib

p/nowotw uruchamiające apoptozę

inhibitory proteosomów, BORTEZOMIB

antagoniści rec 5HT3

= setrony, 1 wybór w terapii nudności po chemioter., np granisetron, tropisetron, ondasetron (likwiduje wymioty po cisplatynie)

metokloprmamid

p/wymiotny i pobudzające perystaltykę ppok, antagonista D2

benzodiazepiny

lorazepam, diazepam, przed chemiterapią aby zredukować wymioty na podłożu lękowym

trójcykliczne A-D (TCA)

amitryptylina, amoksapina, klomipramina, desipramina, doxepin, imipramina, nortiptylina

inh wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)

citalopram, escitalopram, fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina, venlafaxine

MAO-I

phenelzine, tranylcypromine, moclobemid

nowe AD (hamowanie wychwytu zwrotnego NA i S)

maprotiline, mirtazapine, bupropion, venlafaxine, trazodone, nafazodone

leki 1szego rzutu w nadciśnieniu

diuretyki, inh konwertazy angiotensyny, blokery kan Ca, blokery rec angiotensynowego

modyfikujące transport kanalikowy i oszczędzające potas

spironolakton, amiloryd, triamteren

acetazolamid

inhibitor anhydrazy węglanowej i miernej efektywności w nadciśnieiu

angiotensyna II

stymuluje wydz aldosteronu, zwęża tętniczki nerkowe i tętnice w całym UK, pobudza wydzielanie ADH i ACTH

kaptopril

inhibitor konwertazy angiotensyny, wchłaniany w postaci czynnej

enalapril, benazapril, perindopril, trandolapril

klasa II inhibitorów konwertazy angiotensyny, leki prekursorowe (wchł w post nieczynnej)

lisinopril

klasa III inhibitorów konwertazy angiotensyny, rozp w wodzie, wchł w post czynnej

antagoniści rec angiotensynowego

lozartan, walsartan, irbesartan, kandesartan; brak suchego kaszlu

blokujące kanały wapniowe w nadciśnieniu

werapamil, diltiazem, amlodipina, felodipina, isradypina, nikardypina, nifedypina

klonidyna

na nadciśnienie o średnim i ciężkim przebiegu, jaskra, migrena, uzależnienie od opioidów i alkoholu

metyldopa

na łagodne i umiarkowane nadciśnienie tętnicze, dociera do oun,

propranolol

beta-adrenolityk (nieselektywny) efektywny w leczeniu nadciśnienia i choroby niedokrwiennej, zmnejsza śmiertelność u pacjentów z nwdln serca

esmolol

seletywny beta1-adrenolityk, w terapii nadciśnienia w trakcie/po operacji,

na COX-1

kwas acetylosalicylowy

na COX-2

rofekoksyb, celekoksyb, waldekoksyb

COX-1<COX-2

etodolak, nimesulid, meloksykam

buprenorfina

częściowy agonista MI, antagonista KAPPA, słaby agonista DELTA; przezskórnie, podjęzykowo

metadon

agonista rec opioidowych, blokuje rec NMDA

petydyna

agonista MI, przewlekle podawana prowadzi do kumulacji neurotoksycznych metabolitów, działa cholinolitycznie (rozszerza źrenicę)

pentazocyna

cz agonista MI, agonista KAPPA, słaby antagonista DELTA, efekty psychozomimetyczne

kodeina

silne działanie zapierające, 10x słabszy efekt p/ból od morfiny

tramadol

agonista mi, delta, kappa, stymulacja NA i SER

leki opioidowe 3 stopnia wg WHO

morfina, hydromorfon, L-metadon, oksykodon, petydyna, buprenorfina, pentazocyna

p/grzybicze inh biosyntezy ergosterolu - pochodne azolowe

układowe: flukonazol, itrakonazol, ketokonazol, worikonazol, miejscowe: kotrimazol, mikonazol, sertakonazol

p/grzybicze inh biosyntezy ergosterolu - inh epoksydazy skwalenowej

terbinafina, naftifyna

flucytozyna

na grzyby z deaminazą cytozynową

nystatyna

z wyboru na kandydozy, polienowy, wiąże się z błonami kom, zwiększa przepuszczalność między innymi dla K+ -> zaburzenia metabol grzybów i ich śmierć

p/wirusowe inh polimerazy DNA

acyklowir, gancyklowir, ribawirin, foskarnet

p/wirusowe inh odwrotnej transkryptazy

zidowudyna, didanozyna, zalcytabina

p/wirusowe inh proteazy

sakwinawir, rotinawir, indinawir, nelfinawir