Moja lekcja

 0    104 schede    yql83753
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
Bizancjum
inizia ad imparare
Wschodnie Cesarstwo Rzymskie założone po podziale Imperium Romanum na dwa cesarstwa w 395 r, najświetniejszy okres rozwoju przypada na okres panowania cesarza Justyniana (527-565), historię Bizancjum kończy podbój przez Turków w 1453 r.
Eksedra
inizia ad imparare
półkolista nisza/wnęka przypominająca apsydę
Empory
inizia ad imparare
druga kondygnacja naw bocznych, ew. obejścia
Pendentywy / Żagielki
inizia ad imparare
narożne sferyczne wycinki sklepienia umożliwiające oparcie kopuły na planie czworoboku.
Ikona
inizia ad imparare
od.gr. eikon – obraz, przedstawienie) - obraz kultowy, przeznaczony do modlitwy, wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i religijno-symboliczne, wg wyznawców ikon zawierający w sobie pełną łaski obecność Świętego.
Ikonoklazm
inizia ad imparare
okres w historii Bizancjum, w którym dążono do zniesienia kultu świętych obrazów.
Izokefalizm
inizia ad imparare
zasada kompozycji wielofigurowej, którą cechuje ustawienie głów na tej samej wysokośc
Cerkiew
inizia ad imparare
świątynia obrządku wschodniego prawosławnego i grekokatolickiego. Cerkiew dzieli się na trzy części: sanktuarium (prezbiterium), część nawowa i narteks.
Ikonostas
inizia ad imparare
w cerkwi przegroda oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, z zawieszonymi lub namalowanymi ikonami.
Pantokrator
inizia ad imparare
Wszechwładca - typ ikonograficzny przedstawienia Jezusa Chrystusa jako władcy siedzącego na tronie z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa i Księgą Ewangelii. To przedstawienie symbolizuje Chrystusa jako Władcę i Sędziego Świata
Maiestas Domini
inizia ad imparare
Chrystus na Majestacie - przedstawienie Chrystusa jako boskiego władcy, tronującego na kuli świata bądź tęczy, w mandorli
Aureola / Nimb
inizia ad imparare
świetlisty otok wokół postaci, lub samej głowy, symbolizujący boskość postaci
Mandorla
inizia ad imparare
(od mandorle – migdał) - rodzaj aureoli otaczającej postać tronujących Jezusa lub Maryi w kształcie owalu o ostrych zakończeniach
Anastasis
inizia ad imparare
scena ukazująca Zmartwychwstanie Jezusa
Veraikon
inizia ad imparare
obraz z przedstawieniem twarzy Chrystusa, uważany za powstały w sposób nadnaturalny, najbardziej popularny to tzw. Mandylion czyli twarz odbita na chuście św. Weroniki, o długich włosach z brodą.
Trójca Święta
inizia ad imparare
w sztuce przedstawienie Boga równocześnie w trzech postaciach: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty w postaci gołębicy
Eleusa
inizia ad imparare
Umilenie; MB Czuła) – typ ikonograficzny przedstawienia MB z Dzieciątkiem ukazujący czułość między Matką a Synem przytulającym policzek do Jej twarzy.
Hodegetria
inizia ad imparare
typ ikonograficzny przedstawienia MB, w którym MB wskazuje na Chrystusa trzymanego na lewym ramieniu, w sztuce bizantyńskiej czasem trzyma, prezentuje Dzieciątko przed sobą
Deesis
inizia ad imparare
–typ ikonograficzny przedstawienia Chrystusa w środku a po Jego bokach Maryję oraz Jana Chrzciciela.
Sacra Conversazione
inizia ad imparare
Święta Rozmowa) – typ ikonograficzny w którym MB zajmuje centralne miejsce, a po jej bokach symetrycznie ustawieni są święci.
Psałterz
inizia ad imparare
zbiór psalmów używany jako modlitewnik bądź śpiewnik
Islam
inizia ad imparare
najmłodsza z religii monoteistycznych wyznająca wiarę w jednego Boga, która rozwinęła się wśród mieszkańców Półwyspu Arabskiego.
Meczet
inizia ad imparare
miejsce modlitwy, gdzie pada się na twarz. Sala modłów jest głównym pomieszczeniem, nie ma ołtarza i nie wolno używać pojęcia „kościół”
Minaret
inizia ad imparare
mukła wieża przy meczecie, z której wierni przez muezzina wzywani są 5 razy dziennie do modlitwy.
Łuk podkowiasty
inizia ad imparare
łuk typowy dla islamu, przypominający kształtem grecką Ω.
Arabeska
inizia ad imparare
ornament roślinny ze stylizowanej wici roślinnej, zakomponowany symetrycznie o geometrycznej ścisłości
Maureska / Moreska
inizia ad imparare
symetryczny ornament stworzony z mocno przestylizowanej wici roślinnej, która wypełnia całą płaszczyznę.
Horror vacui
inizia ad imparare
dosłownie “lęk przed pustką”, to cecha określająca nadmierną dekorację wypełniającą całkowicie powierzchnię.
Amor vacui
inizia ad imparare
dosłownie „umiłowanie pustki”, to cecha określająca oszczędną dekorację, z dużymi pustymi powierzchniami.
Średniowiecze
inizia ad imparare
okres w historii w kręgu kultury europejskiej (V w. – XV w.). Nazwa o charakterze pejoratywnym miała podkreślać „pustkę” między Starożytnością a jej „odrodzeniem” w renesansie.
Sztuka przedromańska
inizia ad imparare
sztuka rozwijająca się we wczesnym średniowieczu od przełomu VIII i IX w. do X w.
Renesans karoliński
inizia ad imparare
pierwszy okres rozwoju sztuki po upadku Imperium Romanum za panowania Karola Wielkiego, który chciał odrodzić wielkość Cesarstwa, także za pomocą sztuk
Kolegiata
inizia ad imparare
kościół przy którym jest zakon.
Katedra
inizia ad imparare
główny kościół biskupa diecezjalnego, arcybiskupa bądź patriarchy.
Charakter addycyjny
inizia ad imparare
cecha architektury romańskiej określająca prostotę budowli złożonej z podstawowych brył geometrycznych.
Ambit
inizia ad imparare
obejście wokół prezbiterium, powstałe z przedłużenia naw bocznych, char. zwłaszcza dla kościołów pielgrzymkowych.
Westwerk
inizia ad imparare
rozbudowana zachodnia część bazyliki, charakterystyczna dla architektury przedromańskiej, zawierająca empory.
Kapitularz
inizia ad imparare
sala w klasztorze przeznaczona do zebrań zakonników, przeważnie o charakterze reprezentacyjnym, miejsce narad
Skryptorium
inizia ad imparare
pracownia mnichów przepisujących i dekorujących księgi
Refektarz
inizia ad imparare
jadalnia w klasztorze
Wirydarz
inizia ad imparare
kwadratowy lub prostokątny ogród umieszczony wewnątrz murów klasztornych.
Krużganki
inizia ad imparare
zewnętrzny ciąg komunikacyjny wzdłuż ściany budynku, najczęściej od strony dziedzińca, ogrodu
Dormitorium
inizia ad imparare
sala sypialna zakonników w klasztorze.
Ewangeliarz
inizia ad imparare
ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty 4 Ewangelii.
Plecionka
inizia ad imparare
ciągły ornament złożony z linii, pasów, taśm, listew, wici roślinnych itd.
Ornament zoomorficzny
inizia ad imparare
ornament oparty na motywach zaczerpniętych z realnego bądź fantastycznego świata zwierząt.
Styl romański
inizia ad imparare
styl w sztukach plastycznych rozwijający się od XI – do XIII w. w epoce średniowiecza; nazwa podkreśla inspiracje sztuką antyczną, w tym starożytną rzymską. Główne cechy to teocentryzm, łuk półkolisty, sklepienie kolebkowe i krzyżowe, system wiązany.
Sklepienie
inizia ad imparare
konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia odpowiedniej przestrzeni budynku
Sklepienie kolebkowe
inizia ad imparare
sklepienie oparte na łuku półkolistym, w kształcie połowy leżącego walca
Gurty
inizia ad imparare
wewnętrzne łuki wzmacniające sklepienie.
Sklepienie krzyżowe
inizia ad imparare
sklepienie powstałe z dwóch krzyżujących się kolebek.
Przęsło
inizia ad imparare
owtarzający się element konstrukcyjny, zawarty pomiędzy sąsiadującymi podporami.
System wiązany
inizia ad imparare
system kompozycyjny i konstrukcyjny sklepienia krzyżowego, w którym jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa przęsła nawy bocznych.
Biforium
inizia ad imparare
dwudzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym
Triforium
inizia ad imparare
trójdzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym
Głowica kostkowa
inizia ad imparare
głowica geometryczna w kształcie kuli z obciętymi płasko bokami, char. dla stylu romańskiego
Portal
inizia ad imparare
ozdobne obramowanie otworu wejściowego.
Prawo ramy
inizia ad imparare
cecha rzeźby romańskiej polegająca na nieumiejętnym dopasowaniu figur do kształtu pola, co powoduje deformację i dysproporcję postaci
Biblia Pauperum
inizia ad imparare
dosłownie Biblia „dla ubogich” - chodzi o ubogich duchem, czyli nieumiejących czytać, to przedstawianie w rzeźbie i malarstwie ilustracji do scen ze Starego i Nowego Testamentu.
Rotunda
inizia ad imparare
budowla na planie koła.
Blenda
inizia ad imparare
„ślepy otwór” - płytka wnęka w murze o charakterze dekoracyjnym
Krypta
inizia ad imparare
podziemne ciemne pomieszczenie w kościołach pod prezbiterium, mieszczące relikwie lub grób świętego.
Emalia
inizia ad imparare
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na stopieniu sproszkowanego szkła i nałożeniu na podłoże metalowe
Gotyk
inizia ad imparare
to drugi z wielkich stylów epoki średniowiecza (XII a XV wiekiem). Nazwa została nadana przez Giorgio Vasariego. Główne cechy stylu: łuk ostry, sklepienie krzyżowo-żebrowe, system przyporowy, wertykalizm, ekspresja.
Mistycyzm
inizia ad imparare
prąd umysłowy dążący do bezpośredniego kontaktu z Bogiem.
Łuk ostry
inizia ad imparare
łuk złożony z dwóch odcinków prostej stykających się pod ostrym kątem, typowy dla konstrukcji stylu gotyckiego.
Sklepienie krzyżowo-żebrowe
inizia ad imparare
charakterystyczne dla stylu gotyckiego sklepienie oparte na łuku ostrym, składające się z dwóch skrzyżowanych łuków ostrych i od wewnątrz wzmocnione na linach przecinania się kolebek dodatkowymi żebrami.
Sklepienie gwiaździste
inizia ad imparare
odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego o dodatkowych podziałach tworzących układ gwiazdy.
Sklepienie wachlarzowe
inizia ad imparare
zbudowane jest na żebrach promieniście rozchodzących się z przyściennych punktów podparcia, tworzących układ przypominający wachlarze.
Sklepienie sieciowe
inizia ad imparare
rodzaj sklepienia popularnego pod koniec gotyku, najczęściej kolebkowego, w którym wprowadzono krzyżujące się żebra tworzące siatkę rombów, co nadaje mu kształt sie
Sklepienie kryształowe
inizia ad imparare
sklepienie stosowane w późnym gotyku, w którym zrezygnowano z żeber a wysklepki sklepienne mają ostre krawędzie. Uzyskiwano w ten sposób powierzchnie złożone z licznych, małych wysklepek, uwypuklanych grą światłocieniową
Sklepienie piastowskie
inizia ad imparare
odmiana sklepienia kż, na jednym z boków– wyprowadzane z niego żebra dzielą sklepienie na trzy duże pola, z których każde dodatkowo podzielone jest jeszcze na trzy części, co w efekcie tworzy układ dziewięciu trójkątów.
Służki
inizia ad imparare
pionowe cienkie elementy kamienne o przekroju wałka zespolone z filarem, przenoszące na niego ciężar sklepienia.
Zwornik / klucz sklepienia
inizia ad imparare
środkowy szczytowy kliniec łuku lub sklepienia, wyróżniający się kształtem i dekoracyjnym charakterem.
Przypora / skarpa
inizia ad imparare
pionowy element konstrukcyjny, architektoniczny w formie prostego filara przyściennego, wzmacniający konstrukcję, np. przenosi ciężar sklepienia na fundament.
Łuk przyporowy
inizia ad imparare
element gotyckiego systemu konstrukcyjnego mający za zadanie przerzucanie ciężaru sklepienia nad nawami bocznymi na zewnętrzne przypory
System szkieletowy / przyporowy
inizia ad imparare
ch. styl gotyckiego umożliwiający przesklepienie dużych wysokich przestrzeni, w którym ciężar sklepienia krzyżowo-żebrowego jest przenoszony częściowo za pośrednictwem służek na filary, częściowo przez zewnętrzne łuki przyporowe na przypory.
Rozeta
inizia ad imparare
duże okrągłe okno wypełnione kamienną dekoracją o charakterze stylizowanej róży, mieszczące witraż.
Maswerk
inizia ad imparare
dekoracja architektoniczna stylizowana na kształt koniczyny, najczęściej wypełniająca szczyt łuku ostrego
Pinakiel / Fiala
inizia ad imparare
rodzaj zwieńczenia w formie małej wieżyczki, np. na zakończeniu przypory
Sterczyna
inizia ad imparare
ały pionowy element wieńczący np. pinakiel, mały obelisk
Wimperga
inizia ad imparare
char. dla stylu gotyckiego zwieńczenie w formie trójkąta, np. nad łukiem ostrym okien, portalu
Rzygacz / Gargulec
inizia ad imparare
zdobne zakończenie rynny dachowej odprowadzającej wodę z dala od lica muru
Żabki dekoracyjne /Czołgank
inizia ad imparare
są to ozdoby architektoniczne w kształcie zwiniętych liści lub pączków, które dekorują krawędzie
Kwiaton
inizia ad imparare
Gotyk parawanowy
Pieta
inizia ad imparare
typ ikonograficzny dogmatyczny będący przedstawieniem opłakującej Matki Boskiej trzymającej ciało zdjętego z krzyża Chrystusa
Krucyfiks
inizia ad imparare
krzyż z przedstawieniem Chrystusa
Perizonium
inizia ad imparare
szata okrywająca łono Jezusa.
Nurt dolorystyczny
inizia ad imparare
nurt koncentrujący się na Męce Chrystusa, narzędziach Męki i przedstawieniu cierpienia Chrystusa i Maryi – Mater Dolora czyli Matka Cierpiąca.
Devotio moderna
inizia ad imparare
nowa pobożność” - nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV w. w Niderlandach i Nadrenii propagujący ubóstwo i pobożność.
Poliptyk
inizia ad imparare
wieloskrzydłowy ołtarz szafiasty charakterystyczny dla gotyku
Predella / Nadmensa
inizia ad imparare
najniższa część poliptyku, jego podstawa spoczywająca na mensie (dawniej kapłan stał tyłem do wiernych a przodem do ołtarza).
Drzewo Jessego
inizia ad imparare
motyw ikonograficzny przedstawiający rodowód Chrystusa
Retabulum / Nastawa ołtarzowa
inizia ad imparare
główna środkowa część ołtarza szafiastego.
Tumba
inizia ad imparare
zasadnicza część nagrobków gotyckich i renesansowych o kształcie skrzyni zamkniętej od góry płytą z rzeźbioną postacią zmarłego.
Epitafium
inizia ad imparare
ozdobna tablica upamiętniająca zmarłego wmurowywana w ściany kościoła (różni się od zwykłej tablicy nagrobnej, która jest pozbawiona ozdób)
Styl międzynarodowy w średniowieczu
inizia ad imparare
późna faza stylu gotyckiego (1390-1430/50) rozróżniana w nastrojowym malarstwie i rzeźbie, cechująca się liryzmem i pewną wytwornością
Typ halowy / Hala
inizia ad imparare
typ kościoła, w którym wszystkie nawy są tej samej wysokości.
Barbakan / Rondel
inizia ad imparare
dzieło obronne wysunięte przed linię murów, najczęściej w formie baszty cylindrycznej z bramą.
System filarowo–skarpowy
inizia ad imparare
odmiana gotyckiego systemu konstrukcyjnego, występująca w kościołach krakowskich, w którym konstrukcję wspierają skarpy (przypory) dobudowane do filarów międzynawowych, od strony nawy bocznej.
En grisaille / Grisaille
inizia ad imparare
malowidło monochromatyczne naśladujące płaskorzeźbę lub rzeźbę wykonane kolorem szarym
Protorenesans
inizia ad imparare
okres w sztuce późnego średniowiecza na terenie Włoch, Niemiec, Niderlandów i południowej Francji będący zapowiedzią renesansu
Trecento
inizia ad imparare
termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XIV w., dosłownie „trzynaście setek” czyli 1300.
Prekursor
inizia ad imparare
(łac. poprzednik) - artysta wprowadzający nowe elementy w swojej twórczości, wpływający bezpośrednio na rozwój kolejnego zjawiska

Devi essere accedere per pubblicare un commento.