Moja lekcja

prawo jest sztuką tego co dobre i słuszne

quod ius est ars boni et aequi

najwyższe prawo jest niekiedy najwyższym bezprawiem

summum ius summa iniuria

Gdy ustaje przyczyna wydania ustawy, traci jej moc i samo prawo

cessante ratione legis cessat ipsa lex

Takie są zalecenia/wskazówki prawa: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu to co mu się należy

Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non ledere, suum cuique tribuere

Umów należy dotrzymywać

pacta sunt servanda

Wyrok tworzy stan prawny między stronami

Sententia facit ius inter partes

prawo nie działa wstecz

lex retro non agit

Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie

Nemo est iudex in propria causa

Kto ustanawia prawo może je też uchylić

Cuius est condere eius Est abrogare

ten może interpretować prawo kto je ustanawia

Eius Est interpretari leges, cuius est condere

Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktów nie szkodzi

Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet

Dowieść powinien ten kto twierdzi a nie ten kto przeczy

El incumbit probatio qui dicit, non qui negat

Niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron

Ne eat iudex ultra petita partium

prawo późniejsze uchyla wcześniejsze

Lex posterior derogat legi priori

prawo szczególne uchyla ogólne

Lex specialis derogat legi generali

ustawa nadrzędna uchyla podrzędną

Lex superior derogat legi inferiori

Prawo późniejsze ogólne nie uchyla prawa wcześniejszego szczególnego

Lex posterior generali non derogat legi priori speciali

nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego

Neminem captivabimus nosi iure victum

źródła prawa

fontes iuris

źródła prawa w znaczeniu materialnym

fontes iuris oriundi

źródła prawa w znaczeniu poznawczym

fontes iuris cognoscendi

prawo publiczne

ius publicum

norma kogentna

ius cogens

norma prawa względnie wiążąca

Ius dispositivum

przywilej własnego Sądownictwa

Privilegium fori

powód idzie za sądem pozwanego

Actor sequitur forum rei

ustawa której naruszenie powoduje nieważność czynności prawnej dokonanej wbrew przepisom ustawy

Lex perfecta

ustawa której naruszenie powoduje nieważność czynności prawnej dokonanej wbrew przepisom ustawy oraz wprowadza sankcje

Lex plus quam perfecta

ustawa której naruszenie nie powodowało nieważności czynności prawnej dokonanej wbrew przepisem ustawy ale wprowadzało sankcję

Lex minus quam perfecta

ustawa której naruszenie nie powodowało ani nieważności czynności prawnej dokonanej w przepisom ustawy ani nie wprowadzało sankcji była to manifestacja Woli ustawodawcy

Lex imperfecta

zgodnie z prawem

Iuxta legem

wbrew prawu

contra legem

w celu ominięcia prawa

praeter legem

rzecz jasnych się nie interpretuje

Clara non sunt interpretanda

kto nie przekracza praw przysługujących mu praw nie narusza praw drugiego

qui suo iure utitur neminem laedit

uchylenie ustawy uchylającej ustawy nie przywraca obowiązywalności uchylonej ustawy

Abrogata lege abrogante non reviscit lex abrogata

należy uznać za wyłączone wszystko to, czego ustawa wyliczając nie włączyła

Exclusa censentur omnia, quae Lex enumerando inclusit

Ustawa nie obowiązuje jeśli nie jest ogłoszona

Lex non obligat nisi promulgata

przestępstwo

delictum

zbrodnia

crimen

dowód przestępstwa

Corpus delicti

W czynnościach nieformalnych oświadczenie woli może być złożone w dowolny sposób

Per facta concludentia

termin początkowy

Dies a quo

termin końcowy

Dies ad quem

Rzeczy wspólne wszystkim

Res omnium communes

To co na powierzchni przypada gruntowi

Superficies solo cedit

nikt nie może dać drugiemu więcej praw niż sam posiada

Nemo plus iuris in alium transferre protest quam ipse habet

nikt nie może sobie zmienić podstawy prawnej posiadania

nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest

polega na wydaniu dokumentów lub środków które dają faktyczne władztwo nad rzeczą

Longa manu traditio

polega na fizycznym wydaniu rzeczy

Traditio corporalis

polega na tym że nabywający daną rzecz jest już jej niejako naturalnym posiadaczem w momencie gdy dzierżawca dokonuje zakupu rzeczy którą dzierżawią

Brevi manu traditio

warunek nieodzowny niezbędny konieczny

Conditio sine qua non

dokumenty urzędowe świadczą same za siebie

ACTA PUBLICA PROBANT SE IPSA

siła wyższa

Vis maior

powstrzymanie się od działania jest działaniem

Et non facere facere est

z mocy prawa

ex lege

dziecko poczęte uważa się już za narodzone jeżeli chodzi o jego korzyści

Nasciturus pro iam nato habetur

z dobrodziejstwem inwentarza

cum viribus hereditatis

Przymierze małżeńskie

Matrimoniale foedus

małżeństwa powinny być wolne

matrimonia libera esse debent

małżeństwo zawarte i skonsumowane

matrimonium ratum et consummatum

separacja od stołu i łoża

Separatio quoad torum et mensam

matka jest zawsze pewna

Mater semper certa est

ojcem jest ten na kogo wskazuje małżeństwo

Pater es quem nutiapae demonstrant

dzieci z nieprawego łoża są legitymowane

Filii illegitimi legitimiantur per subsequens matrimonium parentum

nie można się zobowiązać do rzeczy niemożliwych

Impossibilium nulla obligatio est

nie wydaje się aby gatunek mógł zginąć

Genus perire non cansetur

rzeczywista szkoda majątkowa

damnum emergens

utracone korzyści

Lucrum cessans

potrącenie zysku ze straty

Compensatio lucri cum damno

zobowiązanie przemienne

Obligatio alternativa

wina umyślna

dolus

wina nieumyślna

culpa

kupno rzeczy przyszłej

Emptio rei speratae

kupno szansy

Emptio spei

rzeczy wyjęte z obrotu prawnego

Res extra commercium

Kto ma korzyść na tym spoczywa ryzyko utraty

Cuius commodum eius periculum

Bez ceny nie ma sprzedaży

Sine pretio nulla venditio

prawo postępowania procesowego

Lex fori processualis

leżę wysłuchać i drugiej strony

Audiatur et altera pars

panowie sporu

Domini litis

nikt nie jest sędzią bez osoby skarżącej

nemo iudex sine actore

przed powstaniem sporu

Ante litem natam

po powstaniu sporu

post litem natam

nie sądzi się dwa razy w tej samej sprawie

Nie bis in idem

błąd w zasądzeniu

Error in procedendo

Apelacja znosi wyrok

Apellatione extinguitur iudicatum

kurtuazja międzynarodowa

Comitas gentium

prawo miejsca gdzie popełniono przestępstwo

lex loci delicti commissi

przestępstwo prawa Narodów

Delictum iuris gentium

prawo krwi przy nadawaniu obywatelstwa

Ius sanguinis

Prawo ziemi nadawaniu obywatelstwa

Ius soli

osoba niepożądana

Persona non grata

żadna zbrodnia żadna kara bez wcześniejszej ustawy karnej

nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriori

przymus fizyczny

Vis absoluta

przymus psychiczny

Vis compulsiva

bezpośredni zamiar popełnienia przestępstwa

Dolus directus

zły zamiar nagły

Dolus directus repentinus

zły zamiar zaplanowany

Dolus directus praemeditatus

ewentualny zamiar popełnienia przestępstwa

Dolus eventualis

wina kombinowana

Culpa dolo exorta

wszelkie wątpliwości których nie można jednoznacznie rozstrzygnąć muszą być tłumaczone na korzyść oskarżonego

In dubio pro reo

nikt nie musi oskarżać samego siebie

Accusare nemo se debet

złego czynu się niedomniemywa

Dolus non praesumitur

zamiar jest karalny nawet gdy zamierzamy skutek nie nastąpił

Affectus punitur, etsi non sequatur effectus

Sąd Apelacyjny nie może zmienić wyroku na gorsze gdy apelacje składa oskarżonych

Reformatio in peius iudici appellato non licet

czego nie ma w aktach nie ma w sprawie

Quod non est in actis, non est in mundo

nie sądzi się dwa razy w tej samej sprawie przeciw temu Samemu oskarżonemu

Ne bis in idem crimen iudicetur

przyznanie się do winy jest kolawą dowodów

confessio est regina probationum

siłę można odeprzeć siłą

vim vi repellere licet